با این وجود همواره شاهد بروز چالش ‌ های مختلف میان فعالان زنجیره فولاد کشور هستیم که بخش بزرگی از این چالش ‌ ها از نبود سیاست صحیح در قیمت ‌ گذاری و همچنین تکمیل زنجیره تولید، آغاز می ‌ شود؛ بنابراین چنانچه تعاملی قوی میان تولیدکنندگان در حلقه ‌ های مختلف زنجیره فولاد شکل بگیرد، بخش بزرگی از این مشکلات مرتفع خواهند شد.

سرکوب قیمت فولاد در شرایط تورم عمومی

بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهار کرد: در شرایطی که تورم عمومی در اقتصاد کشور وجود دارد، بهای تمام مولفه ‌ های تولید فولاد در کشور از انرژی گرفته تا حمل ‌ ونقل، در ماه ‌ های اخیر افزایش قابل ‌ توجهی داشته است؛ بنابراین نمی ‌ توان انتظار داشت قیمت فولاد ثابت بماند یا کاهشی باشد. در شرایط تورمی، سرکوب قیمت فولاد منجر به ورشکستگی تولیدکنندگان، کاهش تولید و سپس تورم جدید می ‌ شود.

به گزارش چیلان، سبحانی گفت: در زمینه قیمت فولاد باید به هزینه مولفه ‌ های تولید آن نگاه کرد. برای تولید هر یک تن فولاد به ۱ . ۵ میلیون تن سنگ آهن نیاز است و ۳۰ درصد قیمت تمام ‌ شده فولاد مربوط به مواد اولیه است. از دیگر اجزای قیمت تمام ‌ شده فولاد می ‌ توان به حقوق و دستمزد نیروی کار، هزینه حامل ‌ های انرژی و کرایه حمل بار اشاره کرد.

وی ادامه داد: حقوق و دستمزدها به ‌ عنوان یکی از اجزای قیمت تمام ‌ شده فولاد در ابتدای سال، افزایش قابل ‌ توجهی داشته است. علاوه بر این کرایه حمل بار نیز در چند مرحله افزایش داشته است. برای تولید هر یک میلیون تن فولاد، ۴ میلیون تن حمل ‌ ونقل انجام می ‌ شود. هزینه برق و گاز نیز در چند مرحله افزایش ‌ های قابل ‌ ملاحظه ‌ ای داشته و تمام این موارد باعث شده قیمت تمام ‌ شده فولاد در کشور افزایش یابد.

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تصریح کرد: فضای اقتصاد کشور تورمی است و در بخش ‌ های مختلف شاهد تورم بالا هستیم. در چنین شرایطی به چه دلیل قیمت فولاد باید ثابت بماند یا کاهشی باشد؟ مگر فولاد می ‌ تواند جدا از کلیت فضای تورمی اقتصاد کشور باشد؟!

سبحانی خاطرنشان کرد: زنجیره آهن و فولاد، از سنگ ‌ آهن تا محصول نهایی را در بر می ‌ گیرد و سه تشکل تخصصی انجمن سنگ ‌ آهن، انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و انجمن نوردکاران فولادی ایران این زنجیره را پوشش می ‌ دهند. باید بین این سه تشکل هماهنگی انجام گیرد تا از طریق این هماهنگی مسائل، چالش ‌ ها و بحران ‌ هایی که می ‌ تواند در زنجیره فولاد به ‌ وجود آید، حل شود. وی ادامه داد: اگر هر حلقه از حلقه ‌ های زنجیره آهن و فولاد با مشکلی روبه ‌ رو شود، این مشکل به ‌ سرعت به حلقه ‌ های بالادست و پایین ‌ دست سرایت خواهد کرد؛ از همین رو مشکلات زنجیره فولاد باید در سطح کلیت این زنجیره و با هماهنگی تشکل ‌ های تخصصی حل شود.

سبحانی افزود: برای ایجاد هماهنگی در زنجیره آهن و فولاد، توسعه متوازن این زنجیره و حل مشکلات آن، تشکل ‌ های تخصصی این زنجیره تصمیم گرفتند یک تشکل جدید ایجاد کنند. نام این تشکل جدید، شورای زنجیره آهن و فولاد ایران است و ماهیت مشورتی دارد تا از طریق هماهنگی و مشورت تنگاتنگِ سه تشکل ذکرشده، شاهد وضعیت بهتری در این زنجیره باشیم.

انباشته شدن گندله بحران ‌ زاست

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران عنوان کرد: یکی از مشکلاتی که در حال حاضر در زنجیره آهن و فولاد وجود دارد، بحران انباشته شدن گندله در واحدهای تولیدکننده گندله است. بخش کوچکی از این مشکل به نامتوازنی زنجیره آهن و فولاد بازمی ‌ گردد و بخش بزرگ ‌ تر آن نیز مربوط به قطعی گاز واحدهای تولیدکننده آهن اسفنجی در زمستان سال گذشته است که با تعطیلی این واحد، مصرف گندله کاهش یافت و با انباشته شدن گندله در حلقه تولیدکننده این فرآورده روبه ‌ رو شدیم.

وی اضافه کرد: در حال حاضر، شاهد بحرانی در حلقه تولید گندله هستیم که این بحران در آینده ممکن است برای سایر حلقه ‌ های زنجیره آهن و فولاد ایجاد شود. نکته مهم این است که این بحران ‌ ها و نوسانات باید در سطح کل زنجیره آهن و فولاد و با هماهنگی سه تشکل موجود حل شوند و در این راستا نیز شورای زنجیره آهن و فولاد تشکیل شد.

بین دو بازار باید تفکیک قائل شد

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران بیان کرد: یکی از بحث ‌ های مهمی که در حال حاضر در زمینه زنجیره آهن و فولاد وجود دارد، بحث بازار است. در موضوع بازار باید بین دو بازار مختلف، تفاوت قائل شد؛ اول بازار و قیمت بین ‌ بنگاهی و دوم بازار و قیمت محصولات نهایی. درباره قیمت بین ‌ بنگاهی نیاز به دخالت دولت نیست و نحوه قیمت ‌ گذاری در این حوزه باید توسط خود تشکل ‌ ها و با هماهنگی آنها تعیین شود.

سبحانی تاکید کرد: در واقع خود تشکل ‌ های زنجیره آهن و فولاد هستند که باید در زمینه قیمت مواد مبادله ‌ شده بین بنگاه ‌ ها به جمع ‌ بندی برسند و شیوه قیمت ‌ گذاری منصفانه در این حوزه را مشخص کنند.

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تصریح کرد: مبنای قیمت منصفانه در زنجیره آهن و فولاد، این است که سود تولید هر یک از فرآورده ‌ های این زنجیره متناسب با سرمایه ‌ گذاری صورت ‌ گرفته برای تولید آن باشد. نمی ‌ شود حلقه ‌ ای که به ازای هر یک میلیون تن تولید، سرمایه ‌ گذاری کمتری در آن صورت گرفته، سود بیشتری نسبت به حلقه ‌ ای ببرد که به ازای هر یک میلیون تن تولید، سرمایه ‌ گذاری بیشتری انجام داده است. سود حاصل در زنجیره آهن و فولاد باید متناسب با میزان سرمایه ‌ گذاری باشد و شورای زنجیره آهن و فولاد ایران بر همین اساس می ‌ تواند درباره قیمت ‌ های بین ‌ بنگاهی در این زنجیره به جمع ‌ بندی برسد.

صادرات مواد اولیه اشتباه است

تعیین عوارض صادراتی هدفمند موجب می ‌ شود ارزش افزوده ایجاد و صادرات پربازده ‌ تر شود. آنوش رحام مواد اولیه معدنی و صنعتی را در حکم مهمات دانست و بیان کرد: هیچ کشوری مهمات کشور رقیب تجاری خود را تامین نمی ‌ کند. وی تعیین عوارض صادراتی مواد اولیه را در راستای جلوگیری از صادرات این مواد عنوان کرد.

دبیر سندیکای لوله و پروفیل ایران ادامه داد: هدف از تعیین عوارض صادراتی، جلوگیری از صادرات این محصولات است و ایران می ‌ تواند مواد اولیه خود را فرآوری و با ۲۰ درصد ارزش افزوده صادر کند. فروش مواد خام وجهه اقتصادی مطلوبی ندارد. رحام همچنین با اشاره به تعیین عوارض هدفمند و اصولی برای محصولات فولادی، تصریح کرد: تعیین عوارض صادراتی هدفمند موجب می ‌ شود در مواد اولیه ارزش افزوده ایجاد و امکان صادرات بهتر آن فراهم شود؛ بنابراین صادرات مواد اولیه روش درستی نیست.

وی درباره عوارض پلکانی صادرات محصولات معدنی، یادآور شد: باید بیشترین عوارض صادرات برای مواد اولیه باشد تا محصولات پایین ‌ دست کمتر مشمول عوارض صادراتی شوند.

دبیر سندیکای لوله و پروفیل ایران خاطرنشان کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت هنوز عوارض پلکانی متناسبی برای محصولات صنعتی و معدنی تعیین نکرده و حاشیه سود هر حلقه از زنجیره فولاد نیز تعیین نشده است. ضرورت دارد شورای آهن و فولاد به ‌ طور جدی در این زمینه اقدام کند.

سخن پایانی

سیاست ‌ های اشتباه حاکم بر زنجیره فولاد در طول سال ‌ های گذشته چالش ‌ های متعددی را برای فعالان صنعتی ایجاد کرده که از جمله این سیاست ‌ های اشتباه می ‌ توان به قیمت ‌ گذاری نامناسب و همچنین وضع عوارض یا محدودیت ‌ های صادراتی اشاره کرد. بی ‌ تردید چنانچه این مشکلات مرتفع نشود، نمی ‌ توان به بهبود شرایط در این صنعت و توسعه آن امید داشت.