بهار و تابستان پر باران در انتظار ایران
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران سازمان هواشناسی اعلام کرد بر اساس شبیهسازیهای عددی، احتمال ۵۰ تا ۶۰ درصدی وجود دارد که طی بهار تا تابستان سال آینده، شرایط اقلیمی ایران از فاز «خنثی-لانینا» به «النینو» تغییر کند. این تغییر در صورت وقوع میتواند بارشهای کشور را به سمت نرمال یا حتی فراتر از نرمال سوق دهد و مردم باید آماده شرایط متفاوت آبوهوایی باشند.
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، با اشاره به نتایج مدلهای پیشبینی اقلیمی گفت: «بر اساس شبیهسازیهای عددی، احتمال قوی وجود دارد که در فصلهای بهار و تابستان سال آینده، فاز دورپیوند غالب از وضعیت خنثی-لانینا به النینو تغییر کند.» وی افزود که این تغییر در صورت تحقق، میتواند بارشهای ایران را به سمت نرمال یا حتی فراتر از نرمال هدایت کند.
وظیفه با توضیح درباره شاخصهای اقلیمی مؤثر بر آبوهوای ایران اظهار کرد: «یکی از مهمترین این شاخصها، نوسان جنوبی یا همان ENSO است که فازهای النینو و لانینا را تعیین میکند. اثرات این شاخص میتواند بین دو تا هفت سال ادامه داشته باشد.»
وی ادامه داد: «در حال حاضر ایران در شرایط خنثی تا لانینا قرار دارد، اما ترکیب این وضعیت با فاز منفی شاخص دیگری به نام IOD (دورپیوند اقیانوس هند) موجب کمبارشی فصل جاری شده است. این ترکیب باعث تقویت یک واچرخند یا مرکز پرفشار در منطقه شرق مدیترانه تا غرب آسیا شده و مانع نفوذ سامانههای بارشی به ایران شده است.»
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران سازمان هواشناسی تأکید کرد که تغییر فاز به النینو قطعیت ندارد و تجربه سالهای گذشته نشان داده است که النینو همیشه به معنای افزایش بارش نیست. با این حال، در صورت وقوع این تغییر، بهویژه در مناطق جنوبی کشور، احتمال بارشهای نرمال یا بیش از نرمال افزایش خواهد یافت.
وظیفه در پایان درباره مکانیسم اثرگذاری این دورپیوندها توضیح داد: «اقیانوسها و جو زمین در تعامل مستقیم هستند. تغییرات دمایی و فشار در اقیانوسها با تأخیر زمانی نسبت به جو رخ میدهد و موجب تبخیر و تزریق رطوبت به اتمسفر میشود. شاخصهایی مانند ENSO و IOD که گردش آب و هوا در مناطق حاره را کنترل میکنند، بهطور غیرمستقیم بر الگوی اقلیمی مناطق مجاور از جمله ایران اثرگذار هستند.»
جدول خلاصه وضعیت اقلیمی ایران
| شاخص اقلیمی | وضعیت فعلی | اثرگذاری بر ایران | پیشبینی آینده |
|---|---|---|---|
| ENSO (النینو/لانینا) | خنثی – لانینا | کاهش بارشها | احتمال تغییر به النینو (۵۰–۶۰٪) |
| IOD (اقیانوس هند) | فاز منفی | کمبارشی و تقویت واچرخند | احتمال تغییر در سال آینده |
| واچرخند شرق مدیترانه | فعال | جلوگیری از نفوذ سامانههای بارشی | در صورت تغییر فاز ENSO، تضعیف میشود |
| بارشهای ایران | کمتر از نرمال | خشکسالی در برخی مناطق | گرایش به نرمال یا فراتر از نرمال |
ایران در حال حاضر تحت تأثیر ترکیب لانینا خنثی و IOD منفی قرار دارد.
این شرایط موجب کمبارشی و خشکسالی در فصل جاری شده است.
احتمال تغییر فاز به النینو در سال آینده وجود دارد که میتواند بارشها را افزایش دهد.
مردم و مسئولان باید برای شرایط متفاوت آبوهوایی در سال آینده آماده باشند.