شاید چندان بی‌ربط نباشد اگر بگوییم کتاب کالا نیست؛ ارزش، فرهنگ و باور است. از این رو بر آن نام کالای فرهنگی گذاشتند تا از مفهوم آن نوع کالا که خریدوفروش می‌شود و با مفاهیم بازار در ارتباط است اندکی دور شود. اکنون با ترکیب «کالای فرهنگی» می‌شود کمی جدی‌تر و عمیق‌تر درباره موضوع کتاب حرف زد. مفهومی ذهنی که اعتقاد و اعتیاد به آن چندان ربطی به بازاریابی و کنش‌های مربوط به بازار سرمایه ندارد. در این میان آنچه فروخته و عرضه می‌شود کالا نیست؛ محتوا و به‌قول فرنگی‌ها کانسپت است. آنچه باید «مخاطب» یا به‌زعم فروشندگان کتاب، «مشتری» را به‌دنبال خود بکشاند، نه کالای کتاب بلکه کانسپت کتاب است. به‌دنبال ترکیب کالای فرهنگی اصطلاح مهم دیگری مطرح می‌شود که «سرمایه فرهنگی» می‌خوانیمش. مفهوم مهمی که بوردیو، جامعه‌شناس و نظریه‌پرداز فرانسوی در تقسیم‌بندی انواع سرمایه مطرح کرد. حالا با شناخت دو مفهوم کالای فرهنگی و سرمایه فرهنگی، بیشتر، بهتر و کارشناسانه‌تر می‌شود به مسئله کتاب و کتابخوانی در هر اقلیم پرداخت. آنچه ما را مجاب به تهیه مطلب و تصاویری درباره کتاب در این شماره از روزنامه صمت می‌کند در کنار موضوع روز کتاب و کتابخوانی و کتابدار، اهمیت و درک این موضوع است که کتاب کالا نیست، ارزش است. با درک این مفهوم خود به خود از دایره جامعه‌ای که تنها به‌دلیل فراخوان‌ها و جشنواره‌های کتاب ارزان، چیزکی مرور یا مطالعه می‌کند، خارج می‌شویم.

کتابِ خوب گران است. این حقیقتی است که نمی‌شود آن را انکار کرد؛ گرچه به‌مدد قانون آزاد کپی‌رایت در کشور بسیاری از نسخه‌های کتاب‌ها را می‌شود با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت یافت و مطالعه کرد. اما آنچه در نوشتار مختصر پیش رو ارزش تلقی می‌شود نه تعداد مخاطب کتاب، بلکه آن نوع مخاطبی است که بداند دقیقا به دنبال چه مفهوم و چه نوع کتابی است؛ نه مخاطبی که چالش‌اش تنها داشتن پز فرهنگی کتاب است.