سال‌هاست که بسیاری از فعالان تجاری به‌ویژه فعالان حوزه تجارت بین‌الملل، از تحمیل تعطیلی سه‌روزه به روند کاری‌‌شان گلایه‌‌مند هستند، زیرا اضافه شدن تعطیلی جمعه در ایران به تعطیلات شنبه و یکشنبه اغلب کشورهای دنیا خسارات زیادی را متوجه فعالیت‌های آنها کرده است. علاوه بر این، تعطیلی روز پنجشنبه باتوجه به تعطیلی شنبه و یکشنبه در اغلب کشورهای جهان، مراودات بین‌المللی کشور را برای ۴ روز متوالی تقریبا تعطیل می‌کند. روندی که ۱۵ سال پیش عمده کشورهای اسلامی و کشورهای حوزه خلیج‌فارس را بر آن داشت تا برای کاهش زیان اقتصادی ناشی از این موضوع و بهره‌مندی بیشتر از تعاملات بین‌المللی در تصمیمی واحد روزهای تعطیل پایان هفته خود را از «‌پنجشنبه و جمعه» به «جمعه و شنبه» تغییر دهند؛ بر همین اساس  اتخاذ تصمیمی که تعطیلات آخر هفته ایران را با اغلب کشورهای دنیا هماهنگ کند، اقدامی ضروری است. البته هرازگاهی این موضوع در مجلس عنوان و کمی بعد به فراموشی سپرده می‌شود؛ با این حال مدتی است که این پیشنهاد به‌طور جدی‌تر در دست پیگیری است و اهالی خانه ملت روی آن تمرکز بیشتری دارند. شاید یکی از دلایل پیگیری دوباره این موضوع وضعیت بد اقتصادی و در بسته کشور به‌روی واردات باشد. صمت در این گزارش به بررسی مزیت‌ها و معایب تعطیلی شنبه‌ها به‌جای پنجشنبه‌ها از نگاه فعالان حوزه تجارت پرداخته است.

نگاهی به نظرات نمایندگان مجلس

نایب رئیس فراکسیون انقلاب مجلس شورای اسلامی تاکید کرد با ارائه اصلاحیه‌ای بر لایحه دولت، تعطیلی شنبه‌ها به جای پنجشنبه‌ها را در کمیسیون اجتماعی مجلس دنبال خواهد کرد. به گزارش ایسنا، محسن پیرهادی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در توئیتر، نوشت: تعطیلی شنبه‌ها به‌جای پنجشنبه‌ها و بهره‌مندی تمامی نیروهای کار اعم از دولتی و بخش ‌خصوصی، مطالبه بخشی از فعالان اقتصادی و مردم از مجلس است. با ارائه اصلاحیه‌ای بر لایحه دولت به کمیسیون اجتماعی، پیگیر هر دو مطالبه هستم. این امر به بهره‌وری، ارتباطات‌ بین‌المللی و عدالت، کمک خواهد کرد. سید احمد رسولی‌نژاد، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز در این زمینه به همشهری‌آنلاین گفت: این موضوع از سال‌ها قبل مطرح است. بسیاری از کشورها با هدف هماهنگی با سیستم اقتصادی و مالی دیگر کشورهای دنیا، تعطیلات خود را به شنبه و یکشنبه منتقل کردند. در کشور ما نیز سال‌ها این بحث مطرح بوده که پنجشنبه روز کاری باشد و تعطیلات به جمعه و شنبه منتقل شود. رسولی‌نژاد ادامه داد: حتی برخی از کشورهای عربی نیز برای هماهنگی بیشتر با دنیا این کار را انجام دادند. به هر صورت این لایحه به کمیسیون اجتماعی رفته و مجلس نیز اصلاحیه‌ای بر لایحه دولت انجام داده است. باید منتظر ماند تا در کمیسیون مربوطه بحث‌های کارشناسی روی این موضوع انجام شود. نماینده مردم دماوند و فیروزکوه در مجلس افزود: من به خاطر دارم که از مجلس چهارم این مسئله مطرح بود و در سفرهای خارجی سفرای ایران می‌گفتند اگر پنجشنبه روز کاری و شنبه تعطیل باشد، زمان بیشتری برای ارتباط و کار و هماهنگی بین داخل و خارج کشور وجود دارد. عباس گودرزی، نماینده مردم بروجرد در مجلس درباره جزئیات لایحه تعطیلی شنبه‌ها به‌جای پنجشنبه‌ها در توئیتر نوشت: در این لایحه علاوه بر الزام دستگاه‌های اجرایی اعم از ستادی و استانی به تعطیلی پنجشنبه‌ها، نکات حائزتوجه دیگری هم ذکر شده است؛ از جمله اینکه ساعات کار کارکنان دولت از ۴۴ ساعت در هفته به ۴۲ ساعت و ۳۰ دقیقه تقلیل می‌یابد. همچنین کارمندان می‌توانند با موافقت دستگاه اجرایی ساعات کار خود را تا یک‌چهارم ساعات کار روزانه (حداکثر ۱۰ ساعت) تقلیل دهند که البته حقوق و مزایا و محاسبات سوابق خدمتی آنها نیز متناسب با ساعات کار آنها تعیین خواهد شد. این لایحه شامل بخش عملیاتی مراکز و واحدهای خدمات‌رسانی نظیر واحدهای ذی‌ربط بهزیستی، بانک‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی، درمانی، اماکن ورزشی و واحدهای نظامی، انتظامی و امنیتی نخواهد شد. اغلب کشورهای دنیا روزهای شنبه و یکشنبه را تعطیلات پایان هفته خود قرار داده‌ و قاطبه کشورهای مسلمان هم در پیروی از این الگو به‌صورت مشترک روزهای جمعه و شنبه را تعطیلات پایان هفته اعلام کرده‌اند که در این الگوی مشخص ما نمی‌توانیم با تعطیلی روزهای پنجشنبه عملا ۴ روز، خود را از مراودات بین‌المللی محروم کنیم. در مسائل بین‌المللی نمی‌توانیم خلاف موج شنا کنیم و باید در نظر بگیریم تبعات تعطیلی پنجشنبه و جمعه برای اقتصاد چیست؟ حال سوال این است که درباره موضوعی تا این حد بااهمیت و تاثیرگذار در روابط تجاری تاکنون با فعالان حوزه تجاری همفکری شده است؟

موضوعی کم‌‌اهمیت با چاشنی سرگرمی؟

مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین درباره تغییر روزهای تعطیل آخر هفته از پنجشنبه به شنبه به صمت گفت: اگر قرار است کشور در هفته ۲ روز تعطیل باشد، منطق حکم می‌کند که آن ۲ روز به تعطیلات بین‌الملل نزدیک باشد. از سوی دیگر باتوجه به بحث‌هایی که برای تعطیلی روز جمعه در کشورهای مسلمان وجود دارد، پس روز دوم می‌تواند شنبه باشد. با این اقدام ۴ روز قطع مراودات تجاری بین‌المللی به ۳ روز تقلیل می‌یابد. وی با اشاره به تاثیر تغییر روز تعطیلی‌ از پنجشنبه به شنبه بر روابط تجاری بین‌المللی اظهار کرد: این موضوع چالش بزرگی برای فعالیت‌های تجاری نبود؛ اما حالا که قرار است تعطیلی ۲ روز در هفته مصوب شود بهتر است نگذاریم چالش جدیدی ایجاد شود. بسیاری از فعالان تجاری به‌ویژه آنهایی که در حوزه تجارت بین‌الملل کار می‌کنند از اینکه ۴ روز تعطیلی در حوزه تجارت خارجی اختلال ایجاد می‌کند گله‌مند هستند. بر این اساس اگر بتوانیم یک روز آن را به چرخه فعالیت برگردانیم، به‌نظر ایده خوبی است. البته به‌طور کلی مراودات تجاری ما لنگ پنجشنبه یا شنبه نیست و بسیاری از شرکت‌هایی در حوزه تجاری فعال هستند خود را با این موضوع تطبیق دادند و شنبه و یکشنبه را در تقویم خود تعطیل محاسبه می‌کنند.

۳ رکنی که لنگ می‌زند

حریری ضمن تاکید بر مشکلات فراوانی که در مسیر تجارت خارجی قرار دارد، گفت: ایران باوجود تمامی موانع و مشکلات به اشکال مختلف در حال تجارت با دنیاست، اما این تجارت بسیار سخت، طاقت‌فرسا و در عین حال نامتوازن با بقیه رقبا در حال انجام است. تجارت ۳ رکن اصلی دارد؛ بانک، بیمه و حمل‌ونقل. اگر کشوری بخواهد تجارت مفید و دقیقی با دنیا داشته باشد باید زیرساخت‌های این ۳ رکن در آن کشور بسیار کارآمد باشند. اگر در هر کدام این ۳ مورد ضعف داشته باشید تجارت شما با آنچه در کشورهای دیگر معمول است، متفاوت می‌شود. متاسفانه تجار و بازرگانان ایرانی در شرایط تحریم از هر ۳ رکن تجارت محروم هستند و این ۳ رکن چندین سال است که مشکلات بسیاری دارند؛ در نتیجه بهتر است اولویت را به تقویت این ارکان اختصاص دهیم.

این موضوع جدی نیست!

 رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین درباره نظرخواهی از فعالان تجاری در تصمیم‌گیری‌ها در این زمینه اظهار کرد: همیشه در جلساتی که با حضور بخش خصوصی و دولت برگزار شده درباره این موضوعات صحبت شده، اما هیچ‌گاه به این موضوع جدی پرداخته نشده است. حتی در حال ‌حاضر نیز بنده این موضوع را جدی نگرفتم. وقتی درباره یک موضوع بیش از ۲ دهه صحبت می‌شود و نتیجه‌‌ای حاصل نمی‌شود، خیلی باورپذیر نیست که باز هم به سرانجام برسد.

تعطیلی شنبه و یکشنبه از همه بهتر است

مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی ایران درباره تغییر روزهای تعطیل آخر هفته از پنجشنبه به شنبه به صمت گفت: اگر قرار به تصمیم‌گیری دوباره است که تعطیلی شنبه و یکشنبه از همه چیز بهتر است. تاثیرات مثبت یا منفی این موضوع به‌طور دقیق قابل‌محاسبه نیست، اما اکنون عملا پنجشنبه‌ها در کشور ما تعطیل است و با این روند مراودات بین‌المللی کشور طی ۴ روز متوالی تقریبا تعطیل است. در حقیقت نتیجه مثبت زمانی حاصل می‌شود که تعطیلی روزهای پنجشنبه و جمعه به شنبه و یکشنبه منتقل شود.  وی با اشاره به تاثیر تغییر روزهای تعطیل از پنجشنبه به شنبه بر روابط تجاری بین‌الملل اظهار کرد: با این تصمیم، کشور با کل دنیا هماهنگ خواهد شد. بسیاری از کشورهای مسلمان از جمله کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از سال ۲۰۱۲ به بعد روزهای تعطیلی آخر هفته خود را از پنجشنبه و جمعه به جمعه و شنبه تغییر دادند. قطر، عربستان، اندونزی، بحرین، سوریه، عراق، افغانستان و مالزی از جمله کشورهایی هستند که در روزهای جمعه و شنبه تعطیل هستند، اما تعدادی از کشورها هم به‌طور کامل، با این سیستم جهانی هماهنگ شده‌اند و شنبه‌ها و یکشنبه‌ها را به‌عنوان تعطیلات آخر هفته در نظر می‌گیرند که امارات متحده عربی، ترکیه و لبنان از جمله این کشورها هستند.

نظری از ما نمی‌خواهند

عضو اتاق بازرگانی ایران درباره احتمال اجرایی شدن این طرح بیان کرد: تصمیم‌گیری در زمینه تعطیلی شنبه‌ها به‌جای پنجشنبه‌ها به نمایندگان مجلس مربوط است. متاسفانه در این موارد که به‌طور مستقیم بر روابط تجارت بین‌الملل تاثیرگذار است، هیچ‌گاه از فعالان این حوزه نظرخواهی نشده و مدت‌هاست نمایندگان مجلس به‌جای ما فکر می‌کنند و تصمیم‌ می‌گیرند.

سخن پایانی

مشکلات تجاری کشور آنقدر زیاد است که موضوع روزهای تعطیل در آن گم است و حتی اگر آنچنان شود که باید هم، راه به جایی نمی‌برد. برخی از فعالان حوزه تجارت معتقدند این مسئله چندان مهم نیست و هرازگاهی به بهانه‌ای مطرح می‌شود! این گروه مشکل اصلی را در کیفیت روابط بین‌الملل می‌دانند، نه تعداد و مطابقت روزهای تعطیل و... واقعیت این است که با حل ریشه‌ای موانعی که در مسیر تجارت کشور وجود دارد، بخش زیادی از مشکلات اقتصاد کشور حل خواهد شد و روزهای تعطیل و... از موضوعاتی است که در شرایط باثبات‌تر می‌توان به ‌طور جدی درباره آنها تصمیم‌ گرفت و برنامه‌ریزی کرد.  به‌عقیده برخی از فعالان حوزه اقتصاد این موضوع حتی می‌تواند نشانی از تلاش‌های مجلس برای بهبود اوضاع اقتصادی باشد.