توسعه اقتصاد دانشبنیان در کنار دخانیات
سید محمدرضا حسینی_ مشاور فناوریهای نوین شرکت دخانیات ایران
بهنظر میرسد تا حدی برداشت اشتباه از واژه دانشبنیان شده است. بهتر است کمی با ادبیات موضوع آشنا شویم. از آنجایی که تاکنون در جامعه کلمات عجیب و غریبی درباره دانشبنیانها گفته شده است، لزوم سادهسازی آن بهشدت احساس میشود. باید گفت دانشبنیان یک موضوع است و یک صفت نیست که بخواهیم آن را به گروهی نسبت بدهیم. وقتی صحبت از شرکتهای دانشبنیان میشود، باید به طرح 2 موضوع پرداخت. ابتدا هر مجموعهای که برپایه دانش فعالیت میکند، باید بهعنوان دانشبنیان شناخته شود، همچنین هر فعالیتی هم که از سوی معاونت علمی ریاستجمهوری برمبنای دستورالعملها در قالب دانشبنیان در نظر گرفته میشود هم، دانشبنیان است. در واقع یکسری از دستورالعملهایی وجود دارد که شرکتها براساس آن بهعنوان دانشبنیان شناخته میشوند، اما اگر هدفمان دانشبنیان با مفهوم باطنی آن است، باید گفت هر فعالیتی که براساس دانش و فناوری ایجاد و رشد یافته باشد، یعنی علمی پشتسر آن باشد، دانشبنیان است، بنابراین فرآیند دانشبنیان بودن و شدن، کلیتر از آن است که بخواهیم فقط به دستورالعملهای معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری توجه کنیم. زمانی اینگونه تصور میشد که دانشبنیانها شرکتهای خاصی هستند که کارهای عجیب و غریب انجام میدهند، اما براساس تعریف باطنی این واژه، مجموعهای که براساس فناوریهای برتر یا فناوریهای معمول دست به اشتغالآفرینی بزند، در زمره دانشبنیانها شناخته میشود.
این تغییر نگرش در دانشبنیان بودن یک کسبوکار در سراسر دنیا نهادینه شده است. تا پیش از این ما به اقتصاد، صفت دانشبنیان میدادیم و از عبارت اقتصاد دانشبنیان استفاده میکردیم، اما اکنون اقتصاد برپایه دانش و فناوری جلو میرود و بدون آن در معرض حذف شدن قرار میگیرد، یعنی اگر اقتصادی پارامتر دانشبنیانی نداشته باشد، اصلا ماهیت اقتصادی خود را ندارد، چرا که اقتصاد براساس فناوری و نوآوری شکل گرفته است و اکنون نمیتوانیم اقتصادی را نشان بدهیم که دانشبنیان نباشد.
استارتآپها وارد عمل شوند
در حوزه دخانیات هم حضور شرکتهای دانشبنیان و استارتآپها ضروری است، چرا که امروزه بیش از گذشته نیازمند بکارگیری دانش و فناوری در این عرصه برای خروج ارز هستیم. بخشی که در حوزه دخانیات میتواند برای فعالیتهای استارتآپی مفید واقع شود، این است که بعد از اتمام فرآیند تولید، استارتآپها میتوانند از اضافات و باقیمانده مواد دخانی نظیر خاک توتون یا فیلترهای غیرقابلمصرف و... استفادهها و تولیدات خلاقانه داشته باشند که خارج از تولیدات مربوط به صنعت دخانیات است. هدف از بکارگیری این مجموعههای استارتآپی ایجاد فضاهای جدید کاری در کنار صنعت دخانیات است.
از دیگر اهدافی که میخواهیم با کمک شرکتهای دانشبنیان و ظرفیتهای فناورانه کشور به آن برسیم، تولید سیگار بدون نیکوتین و سیگارهای با ضرر کم است. باتوجه به اینکه شرکتهای بزرگ دخانیات نظیر وینستون و کنت توانستند سیگارهای الکترونیک پرطرفدار را تولید کنند، ما هم در تلاش هستیم یک محصول جدید دخانی نظیر سیگار و قلیان بدون خطر یا با ضرر کم تولید کنیم.
آدامس بهجای سیگار
یکی از اقلامی که مدنظر داریم در خط تولید اقلام دخانی کشور قرار بگیرد، تولید قرصها و آدامسهای حاوی نیکوتین برای افرادی است که میخواهند سیگار را ترک کنند. با این تولیدات روند ترک این افراد را راحتتر میکنیم. واضح است فردی که میخواهد سیگار را ترک کند، در روزها یا حتی ماههای نخست بهلحاظ جسمی بدنش نیازمند نیکوتین است. براساس علم ترک اعتیاد، این فرآیند باید گام به گام و بهآرامی سپری شود. بههمیندلیل استفاده از قرص یا آدامسهای حاوی نیکوتین کمک جدی به ترک سیگار میکند. در واقع فرد با تهیه قرصهایی که ضرر بسیار کمتری از سیگار دارد یا آدامسهای مشابه، میتواند نیکوتین بدن خود را تامین و بهنوعی خود را از سیگار بینیاز کند. در اصل هدف این است که یک سبک زندگی جدید برای افرادی ایجاد شود که تمایل شدید همیشگی به استعمال دخانیات دارند.