۱۱ اردیبهشت‌ماه، رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در نامه‌ای به معاون صنایع عمومی خواست قیمت‌های جدید ماکارونی را که افزایش قیمت‌هایی نزدیک به ۳ برابر داشته به کارخانه‌ها ابلاغ کنند. افزایش نرخ ماکارونی و نان‌های فانتزی به‌دنبال افزایش ناگهانی نرخ آرد بود که انتقادات زیادی را به‌همراه داشت. به‌دنبال این اتفاقات، مسئولان مختلف از جمله مسئولان سازمان برنامه و بودجه، وزارت جهادکشاورزی و وزارت اقتصاد مطالبی را درباره علت گرانی آرد مطرح و عنوان کردند که این کار برای جلوگیری از قاچاق انجام شده و یارانه جبرانی آن به مردم داده می‌شود؛ توضیحاتی که علاوه بر دیرهنگام بودن، حداقل همه مردم را قانع نکرد.

نان تا پایان سال گران نمی‌شود

شاید واکنش وزیر اقتصاد و سخنگوی دولت را بتوان جزو نخستین اظهارات بعد از خبر افزایش نرخ آرد صنعتی دانست. 

احسان خاندوزی با بیان اینکه تدبیر دولت در مورد آرد و گندم نان سنتی متفاوت خواهد بود، اظهار کرد: روزانه بیش از هزار میلیارد تومان یارانه کالاهای اساسی به‌جای جیب مردم ایران، به جیب واردکنندگان می‌رود و بخش زیادی از محصولات به‌شکل قاچاق از کشور خارج می‌شود. 

وی با بیان اینکه در ۲ هفته ابتدایی امسال ۲۵۰ درصد افزایش مصرف آرد داشتیم که نشان‌دهنده رانت و قاچاق آرد از کشور است، گفت: بخش زیادی از یارانه کالاهای اساسی به جیب همسایگان می‌رود و در سال گذشته ۳۳ درصد ارزش وزنی واردات کالاهای اساسی داشتیم که نشان‌دهنده قاچاق آن به خارج است چون مصرف مردم این‌قدر افزایش نیافته است. بیش از ۸۰ درصد مصرف گندم در کشور برای پخت نان سنتی و مابقی برای صنف و صنعت، شیرینی، ماکارونی و نان‌های غیرسنتی استفاده می‌شود.

وزیر اقتصاد ادامه داد: با جنگ اوکراین وضعیت تجارت کالاهای اساسی هم بغرنج شد و نرخ گندم و روغن به‌شدت افزایش یافت و موجب شد نرخ کالاهای اساسی در ایران به یک‌دهم نرخ در کشورهای همسایه کاهش یابد که موجب قاچاق به خارج ‌شد. خاندوزی در عین حال تاکید دارد با زیرساختی که دولت طراحی کرده، تا پایان امسال نرخ نان سنتی برای مردم هیچ‌گونه افزایشی نخواهد داشت. باوجود اینکه نرخ آرد اصلاح خواهد شد تا جلوی قاچاق گرفته شود، اما تاکید می‌کنم با زیرساخت بانکی دیده‌شده، نرخ پرداختی نان برای مردم افزایش نخواهد یافت. 

علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت نیز در گفت‌وگو با صدا و سیما تاکید کرد به‌هیچ وجه نرخ نان برای مردم تا پایان سال تغییر نمی‌کند و رئیس‌جمهور اجازه گران شدن نان را نمی‌دهد.

مشکلی در تامین آرد صنف و صنعت نداریم

معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهادکشاورزی، اصلاح نرخ گندم و آرد را در بلندمدت به‌نفع مردم دانست و گفت: در تامین سهمیه آرد صنف و صنعت مشکلی نداریم. به‌گزارش وزارت جهاد کشاورزی، محمد قربانی در گفت‌وگوی زنده برنامه میز اقتصادی خبر ۱۴ شبکه یک اعلام کرد: کمبود فعلی ماکارونی در بازار موقتی و ناشی از اعلام نرخ جدید ۱۲ هزار تومان بابت هر کیلوگرم آرد سهمیه‌ای صنف و صنعت است. وی افزود: اصلاح نرخ یا هر سیاست جدیدی که از سوی دولت اتخاذ شود، پیامدهایی دارد و ممکن است استرس در مردم ایجاد کند و از این‌رو مردم، مازاد بر نیاز خود خرید می‌کنند. تولیدکنندگان ماکارونی هم اطمینان داده‌اند که مشکلی در تولید و تامین این محصول ندارند. وی خاطرنشان کرد: سال گذشته نرخ هر کیلوگرم آرد صنایع ماکارونی ۲۷۰۰ تومان بود و این نرخ پس از اصلاح از ابتدای امسال به ۱۲ هزار تومان رسیده است. قربانی با بیان اینکه از ۲ میلیون تن گندم تولیدشده در سال گذشته، ۲۵۰ هزار تن آن قاچاق شده، اذعان داشت: قاچاق گندم و آرد رشد ۲۰۰ درصدی نسبت به سال ۹۹ داشته است. از سوی دیگر صادرات آرد یارانه‌ای به‌شکل ماکارونی، بیسکویت و شکلات اتفاق می‌افتد و طبق آمار گمرک ایران، سالانه حدود ۲۵۰ هزار تن آرد یارانه‌ای از کشور خارج می‌شود. قربانی در همین حال به ضایعات ۲۰ تا ۳۵ درصدی گندم در سال نیز اشاره و تصریح کرد سالانه قاچاق گندم و آرد غیرمکشوفه هم داریم که از مجاری مختلف به کشورهای همسایه منتقل می‌شود. وی گفت: پرداخت یارانه به گندم داخلی، کمبود تولید بر اثر خشکسالی و افزایش قیمت‌های جهانی در پی جنگ روسیه و اوکراین، موجب شده قاچاق این محصول از کشور جذابیت داشته باشد. قربانی درباره نرخ نان نیز به مردم اطمینان داد که نرخ نان‌های سنتی تغییری نخواهد کرد. وی ادامه داد: میزان مصرف سرانه نان خانوارهای ایرانی مشخص است و باتوجه به آن، طراحی لازم برای تامین گندم موردنیاز انجام گرفته است. این مقام مسئول با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی مبلغ ۷۱ هزار میلیارد تومان یارانه در این زمینه تدارک دیده است، اظهار کرد: مردم با همان نرخ سابق می‌توانند نان سنتی را خریداری کنند.

وقفه‌ای در تولید ماکارونی ایجاد نشده است

رئیس انجمن آردسازان کشور بااشاره به اینکه وقفه‌ای در تولید ماکارونی ایجاد نشده است، گفت: اگر کمبودی در بازار وجود داشته به‌دلیل تغییر نرخ و آماده‌سازی بسته‌بندی‌های جدید بوده است.

سیدمحمدرضا مرتضوی مباحث مطرح‌شده درباره توقف خط تولید برخی کارخانجات ماکارونی‌سازی را رد کرد و گفت: چنین موضوعی صحت ندارد و وقفه‌ای در تولید ماکارونی ایجاد نشده است.

وی در گفت‌وگو با مهر تصریح کرد: نرخ هر کیلوگرم ماکارونی که در برندهای مختلف تاکنون بین ۱۳ تا ۱۵ هزار تومان بوده به ۲۸ تا ۳۴ هزار تومان خواهد رسید و نرخ بسته‌های ۵۰۰ گرمی این محصول ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان خواهد بود. به گفته مرتضوی با ۵ برابر شدن نرخ آرد، نرخ ماکارونی ۲ برابر می‌شود.

افزایش نرخ آرد ناگهانی بود

رئیس انجمن آردسازان با انتقاد از افزایش ناگهانی نرخ آرد گفت: وزیر جهاد باید متصدیان مربوطه را بازخواست کند و این افراد پاسخگوی چرایی این بی‌برنامگی باشند.

محمدرضا مرتضوی با بیان اینکه کارخانجات، آرد موردنیاز خود را از شرکت بازرگانی دولتی خریداری می‌کنند، گفت: شرکت بازرگانی دولتی ۳ نوع آرد را توزیع می‌کند.

وی اضافه کرد: نوع اول آردی است که در اختیار نانوایی‌ها قرار می‌گیرد که نرخ آن همچنان ثابت و کیلویی ۶۵۰ تومان است و نوع دوم آردی است که در اختیار نانوایی‌های آزادپز (شامل نان‌های صنعتی، فانتزی و حجیم) قرار می‌گیرد که نرخ این آرد نیز کیلویی ۹۰۰ تومان و ثابت مانده است و نوع سوم آردی است که در اختیار کارخانجات ماکارونی‌سازی، کیک، کلوچه، نشاسته و رشته‌پزی قرار می‌گیرد که نرخ آن از کیلویی ۲۵۰۰ تومان به ۱۲ هزار تومان افزایش یافته است.

به گفته رئیس انجمن آردسازان، ۱۰ روز پیش به کارخانجات ابلاغ شده که نرخ آرد برای تولیدکنندگان ماکارونی، کیک، کلوچه، نشاسته و رشته‌پزی ۵ برابر شده است.

وی درباره اینکه با این شرایط فقط نرخ ماکارونی، کیک و کلوچه افزایش می‌یابد و نرخ نان ثابت خواهد ماند، گفت: باتوجه به افزایش حقوق کارگران و نرخ سوخت، نرخ نان نیز افزایش می‌یابد، اما هنوز به‌شکل رسمی این اتفاق نیفتاده و باید این کار انجام شود.

قیمت آرد ماکارونی ۵ برابر شد

رئیس انجمن آردسازان ایران در بخش دیگری از سخنان خود درباره مباحث مطرح‌شده مبنی بر کمبود آرد در برخی استان‌های کشور، تصریح کرد: درباره آرد نانوایی‌ها هیچ مشکلی وجود ندارد و توزیع آن به روال سابق در حال انجام است.

مرتضوی گفت: درباره آرد ماکارونی باتوجه به اینکه نرخ آن ناگهان ۵ برابر شده، هنوز شرکت‌ها برای خرید با نرخ جدید مراجعه نکرده‌اند و به‌همین دلیل وقفه ۱۵روزه‌ای در تولیدات صنف و صنعت رخ داده است.

وی با انتقاد از اقدام وزارت جهاد کشاورزی در تغییر ناگهانی نرخ آرد صنعتی افزود: دولت باید قبل از انجام چنین کاری با کارخانجات و تشکل‌های مربوطه جلسات کارشناسی برگزار می‌کرد نه اینکه به‌طور ناگهانی اعلام کند که نرخ تغییر کرده است، ما از طریق رسانه‌ها و بخشنامه کلی متوجه شدیم که نرخ آرد ۵ برابر شده است. چنین مباحثی معمولا یک‌ماه قبل اعلام می‌شود و دولت باید جلسات توجیهی برگزار کند و همین امر منجر به ایجاد وقفه در تولید کارخانجات شده است. 

وی اضافه کرد: در حال ‌حاضر باتوجه به مشکلاتی که ایجاد شده، به‌تازگی وزارت جهادکشاورزی انجمن‌ها را دعوت کرده تا شرایط را بررسی کنند! 

هشدار وزارت کشاورزی به کم‌فروشان آرد

مدیر کل بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهادکشاورزی گفت: با هرگونه کم‌فروشی کارخانه‌های آرد برخورد قانونی می‌شود.

به‌گزارش وزارت جهادکشاورزی، مسعود امراللهی افزود: باتوجه به گزارش‌ها و مطالبات مردمی در راستای کم‌فروشی کارخانجات آرد، در ادامه بازرسی‌هایی که در نقاط مختلف کشور انجام گرفت، به چند کارخانه تولید آرد در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز سر زدیم که باتوجه به اختلاف وزن در گونی‌های آرد، تخلف محرز شد و گزارش تخلف به ماموران تعزیرات حکومتی و بازرسان جهاد ذکر شد.

وی گفت: باتوجه به استاندارد ۱۴ درصد رطوبت آرد استحصالی، وزن بیشتری از میزان استاندارد کم شده که به ضرر مصرف‌کننده نهایی یعنی نانواها است و با دستور به کارخانجات، مقرر شد خروجی بار با باسکول خروجی کارخانه چک و کسری بار آنجا به‌طورحتم درج شود تا نانواها باتوجه به اختلاف وزن موجود متضرر نشوند. امراللهی افزود: نانواها چنانچه با موردی از کمبود در وزن گونی‌های آرد مواجه شدند، مراتب را به سامانه ۱۲۴ و ۱۲۵ سازمان تعزیرات حکومتی اطلاع دهند تا بازرسان در سراسر کشور با این موضوع برخورد کنند.

قیمت نان فانتزی، عرضه و تقاضایی شد

رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم گفت: با حذف ارز یارانه‌ای انواع نان‌های فانتزی، از این به بعد نرخ این محصولات به‌صورت عرضه و تقاضا و رقابتی است و نرخنامه منتشرشده، صحت ندارد.

به‌گزارش صداوسیما، محمدجواد کرمی، رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم اظهار کرد: آرد واحدهای نان فانتزی به‌یک‌باره از هر کیسه ۶۷ هزار تومان به ۶۳۰ هزار تومان (نزدیک به ۱۰ برابر) در کنار سایر هزینه‌های تولید مانند دستمزد افزایش یافته است، بر این اساس نرخ محصول نهایی نیز افزایش می‌یابد، اما نرخنامه‌ای که در فضای مجازی در حال دست به‌دست شدن است، درست نیست.

وی افزود: فهرست قیمت‌های انواع نان فانتزی یادشده مربوط به نرخ‌های پیشنهادی است که برای بررسی بیشتر تهیه شد و در نهایت تصویب نشد؛ همان‌طور که در تصویر جدول نامه نیز مشخص است؛ مهر، امضا و شماره‌ای ندارد. رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم ادامه داد: با آزادسازی نرخ آرد مصرفی صنف و صنعت، نرخ انواع محصولات فانتزی نیز به‌صورت عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و دیگر نرخ مصوبی نخواهیم داشت.

وی تصریح کرد: وقتی که عرضه نان فانتزی به‌شکل عرضه و تقاضا و فضای رقابتی میان واحدها باشد، باوجود افزایش هزینه‌های تولید، محصولات با قیمت‌های کمتری از نرخنامه منتشره به‌فروش خواهد رسید.

کرمی بااشاره به بهبود کیفیت نان بعد از حذف یارانه آرد اظهار کرد: اجرای طرح حذف آرد صنف و صنعت اصلاح بزرگ اقتصادی به‌حساب می‌آید، اما برای رفع مشکلات واحدهای صنفی نیز باید اقدام شود، زیرا رقم سرمایه در گردش آنها نیز افزایش می‌یابد و نیازمند نقدینگی بیشتری هستند. وی گفت: برای ایجاد رقابت سالم میان تولیدکنندگان واحدهای سنتی و فانتزی لازم است که آرد واحدهای سنتی نیز آزاد شود، در غیر این صورت امکان اینکه آرد از آنجا به سمت واحدهای فانتزی بیاید، دور از انتظار نیست.