ضرورت توجه ویژه به برنامه‌های آموزشی
در جوامع امروزی، کیفیت کالا و خدمات به مسئله‌ای راهبردی برای بقا و توسعه حاکمیت سرزمینی ملت‌ها بدل شده و بدون آن امکان اداره خوب کشور فراهم نیست.
آینده‌اندیشی برای ارتقای کیفیت در تمام زمینه‌ها نیاز به مدلی دارد که براساس آن امکان پایش کیفیت فراهم می‌شود.
پژوهشگران آینده‌اندیشی معتقدند روش نظریه مبنایی با نظریه برخاسته از داده‌ها به ما کمک می‌کند تا این مدل را از ساختار درونی ارزش‌ها، نگرش‌ها و تجربه‌های زیسته کنشگران و موقعیت خاص جامعه درک کنیم.
در این صورت و براساس مدل به‌دست آمده، نمایان می‌شود فعالان و ذی‌نفعان اقتصاد به‌ویژه تولید در چه شرایطی در بازی «پایش کیفیت» شرکت می‌کنند. نظام کیفیت دارای یک دانش حرفه‌ای به‌نام «قدرت» است.
یکی از شاخص‌ترین دعاوی ظهور دنیای مدرن، جابه‌جا شدن قدرت از عصر فناوری اطلاعات، به ثروت کیفیت است که به ثروت ملل موکول و مبتنی بر سهم آنها در تولید و مبادله دانش جهانی می‌شود؛ بدین ترتیب در جامعه علمی، کیفیت کالا و خدمات به مسئله‌ای راهبردی برای بقا و توسعه و حاکمیت سرزمینی ملت‌ها بدل شده است؛ به‌طوری که بدون آن امکان اداره خوب کشور میسر نیست.
با روند رو به رشد تجارت آزاد و موافقتنامه عمومی تعرفه‌ها و تجارت (گات)، کیفیت محصولات و خدمات مشمول استانداردهای جهانی شده است.
در ایران نیز مطابق برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم توسعه، مقرر شد شاخص کیفیت کالا و خدمات از نرخ ۱۸.۲ درصد در سال ۱۳۸۳ به ۳۰ درصد در سال ۱۳۸۸ و ۴۸ درصد در سال ۱۳۹۵ برسد.
در نهایت مقرر شد این شاخص در پایان برنامه ششم توسعه به نسبت ۵۵ درصد دست یابد که مستلزم رشد سریع برنامه‌های آموزشی به‌ویژه در سطح آموزش عالی است، این در حالی است که باوجود برخی فعالیت‌ها، هنوز نظام مناسبی برای ارزیابی کمی و کیفی تولید محصولات در ایران استقرار نیافته است.
ارزیابی (ارزیابی درونی) به‌عنوان پایه و اساس تضمین کیفیت (چه در زمینه کالاها و خدمات و چه درباره شرکت‌ها و موسسات مسئول در تهیه و تولید مواد و کالا و حتی خدمات) هنوز در مراکز علمی و دانشگاهی کشور نهادینه نشده است.
همچنین هنوز در سطوح مختلف مدیریتی و نظارتی ایران، ساختاری کارآمد و نهادی ملی با هدف هماهنگ‌سازی و پشتیبانی‌های فنی و اجرایی به‌وجود نیامده و زمینه‌ای برای تعامل کارآفرینان و تولید‌کنندگان کالا و خدمات با دولت و به‌ویژه مراکز علمی و موسسات آموزش عالی توسعه‌ای فراهم نیامده است.
از طرفی گرچه دنیای امروز، دنیای اطلاعات نهاده‌های اطلاعاتی است اما اطلاعات روزآمد و کارآمدی برای پایش ملی و پیگیری وجود ندارد و شاخص‌ها و استانداردهای معتبری نیز مورد توافق قرار نگرفته است؛ بدین ترتیب، هنوز سازکارهای نهادینه کافی برای بهبود مداوم و تضمین کیفیت کالا و خدمات در ایران وجود ندارد.
با این تفاسیر می‌توان گفت هیچ تضمینی برای استقرار و توسعه کیفیت خدمات و محصولات در اقتصاد ایران وجود ندارد، اما پرسشی که همیشه و همچنان به‌قوت خود باقی است این است که چگونه می‌توان به مدلی بومی و مبتنی بر تجربه پیشکسوتان، تولید‌کنندگان و دانشگاهیان دست یافت که براساس آن به «توسعه کیفیت» رسید.
به‌طور کلی می‌توان گفت نظام کیفیت و آینده‌اندیشی آن در ایران، مستلزم بررسی جامع مفاهیم، مقولات و قضایا است.
همچنین کار پژوهشی در این زمینه باید برمبنای مراجعه حضوری و حتی مصاحبه‌ها باشد تا بتوان پاسخ‌هایی از مطلعان دیگر به‌دست آورده و با انجام مقایسه‌های لازم به نتایج موردنظر در نظام کیفیت دست یافت.
با اعمال این روش می‌توان ایده‌های تازه‌ای به‌دست آورد که گرانبار از پرسش‌های جدید و معانی نو هستند و مسیر تحقیق را به‌صورت غیرخطی توسعه می‌دهند. در این روش پژوهشگران می‌توانند نظام کیفیت را به‌عنوان پایه اصلی و هسته‌ای قرار داده و همه مقوله‌های دیگر را به‌نحوی با آن مرتبط سازند.
و در کلام پایانی اینکه با در نظر گرفتن نظام پایدار و رعایت آینده‌اندیشی در کیفیت، می‌توان به تثبیت اعتبار در فرآیند کیفی کالا و خدمات رسید. بدون شک «توسعه کیفیت» می‌تواند زمینه‌ساز رشد و توسعه کمی وکیفی محصولات و خدمات در کشور شود.
