سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران به‌منظور هماهنگی و هم‌افزایی برای بهینه‌سازی، ارتقای بهره‌وری و کاهش مصرف انرژی الکتریکی در بخش صنعت تفاهمنامه همکاری امضا کردند. هدف این تفاهمنامه که معاونان وزیران صمت و نیرو آن را به امضا رساندند، کاهش پایدار دست‌کم هزار مگاوات بار ناشی از مصرف بخش صنعت است. بسترسازی برای تعامل و هماهنگی بین تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران و متقاضیان اجرای طرح‌های بهینه‌سازی، ارتقای بهره‌وری و کاهش مصرف انرژی الکتریکی با اولویت نوسازی و بهینه‌سازی الکتروموتورهای پرمصرف صنعتی از مهم‌ترین محورهای این تفاهمنامه است.

مصرف برق صنایع و معادن

معاون وزیر صمت و رئیس هیات عامل ایدرو در آیین امضای تفاهمنامه با اشاره به بند ح ماده ۴۶ برنامه ششم توسعه کشور گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است برای نوسازی صنایع کشور برنامه‌ریزی کند؛ بنابراین با تصویب آیین‌نامه اجرای این ماده قانونی به تصویب هیات وزیران در بهمن‌ سال گذشته کارگروهی متشکل از نهاد‌های گوناگون به این منظور تشکیل شد که ایدرو متولی پیگیری آن است.

علی نبوی افزود: سال گذشته ۳۶ درصد مصرف برق کشور در حوزه صنایع و معادن اتفاق افتاد که دوسوم آن توسط الکتروموتورها مصرف شد و الکتروموتورهای مورداستفاده در صنایع گوناگون یکی از حوزه‌هایی است که امکان صرفه‌جویی برق در آن وجود دارد.

نبوی گفت: به‌منظور صرفه‌جویی و کاهش حجم زیاد مصرف برق و ارتقای بهره‌وری در صنعت، جایگزینی و بروزرسانی الکتروموتورهای موجود و فرسوده باید در دستور کار قرار بگیرد.

معاون وزیر صمت و رئیس هیات عامل ایدرو خاطرنشان کرد: سیمان، پتروشیمی، فولاد، نساجی، آلومینیوم، قند و شکر و کشتی‌سازی، ۷ صنعت پرمصرف برق هستند که با جایگزینی الکتروموتورهای فرسوده در آنها، معادل تولید برق نیروگاه هزار مگاواتی صرفه‌جویی انجام خواهد شد.

برنامه ایجاد ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر

در ادامه مدیر عامل سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، گفت: در ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم تفاهمنامه‌ای بین وزارتخانه‌های صمت و نیرو برای ساخت ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه منعقد شد که در ماه‌های گذشته در حوزه نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز مواردی به آن اضافه شد.

محمود کمانی با اشاره به استقبال خوب صنایع گفت: تاکنون ۲ هزار و ۳۰۰ مگاوات نیروگاه توسط واحدهای صنعتی و معدنی در حال احداث است و علاوه‌برآن تفاهمنامه‌ای با سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران برای ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر در اندازه‌های متوسط و کوچک و همچنین راه‌اندازی و ایجاد شهرک‌های خورشیدی منعقد شده است.

کمانی ساخت ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و ۱۰ هزار مگاوات دیگر از محل بهینه‌سازی و بهره‌وری برق را دو برنامه اصلی در این راستا بیان کرد. وی با بیان اینکه منابع سوخت برای نیروگاه‌های سوخت فسیلی با محدودیت‌هایی مواجه است، راهکار اصلی را رفتن به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین بهینه‌سازی مصرف سوخت عنوان کرد.

کمانی در پایان با اشاره به تولید خودروهای برقی افزود: تولید این خودروها نیاز به زیرساخت‌هایی برای شارژ دارد و با کمک وزارت صمت و ایدرو می‌توانیم زیرساخت‌های لازم را فراهم کنیم.

الزام صنایع به تامین برق از انرژی‌های تجدیدپذیر

در همین حال رئیس هیات مدیره انجمن سازندگان و تامین‌کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر (ساتکا) چندی پیش از الزام صنایع به تامین یک تا ۵ درصد از برق مصرفی خود از محل انرژی‌های تجدیدپذیر خبر داد.حمیدرضا صالحی ضمن بیان این مطلب افزود: مطابق ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، صنایعی که دیماند آنها بیشتر از یک مگاوات است، موظفند در سال نخست معادل یک درصد و تا سال پنجم معادل ۵ درصد از مصرف برق خود را از طریق ساخت نیروگاه تجدیدپذیر تامین کنند و در غیر این صورت، یک تا ۵ درصد از برق مصرفی این صنایع با نرخ تجدیدپذیر محاسبه و در قبض آنها اعمال می‌شود. وی ادامه داد: این قانون از ابتدای سال ۱۴۰۲ اجرایی می‌شود. این فعال انرژی‌های تجدیدپذیر خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما این است که صنایع مشمول این قانون، از همان ابتدا اقدام به احداث دست‌کم ۵ درصد نیروگاه تجدیدپذیر کنند تا لازم نباشد سال‌به‌سال این ظرفیت را افزایش دهند.

صالحی گفت: همچنین اگر برای این صنایع امکان‌پذیر است، ظرفیت بیشتری نیروگاه تجدیدپذیر تا ۵۰ درصد از دیماند مصرفی خود نصب کنند که بتوانند درصد بیشتری از برق خود را با شبکه تهاتر کرده و دچار قطعی برق نشود.

وی اضافه کرد: در سال‌های اخیر و در انتهای بهار و تابستان هر سال شاهد قطعی برق بوده‌ایم، به‌صورتی که صنایع بزرگ با محدودیت در مصرف برق و به‌تبع آن کاهش تولید روبه‌رو بودند و همچنین برق واحدهای صنعتی که در شهرک‌های صنعتی واقع هستند، یک روز در هفته قطع شده است.

عضو هیات مدیره انجمن ساتکا افزود: در فصل زمستان نیز به‌دلیل کسری تراز گاز در کشور، شاهد قطعی مکرر برق در صنایع بوده‌ایم. این قطعی‌های برق برای کشوری که دارای قابلیت بسیار بالای ساخت ده‌ها هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر از جمله نیروگاه‌های بادی و خورشیدی است، شایسته نیست.

وی خاطرنشان کرد: باید بتوانیم ظرفیت بالقوه تولید برق از منابع تجدیدپذیر را به بالفعل تبدیل کنیم. این بازاری چند ده میلیارد دلاری برای کسب‌وکارهای انرژی‌های تجدیدپذیر است که ضمن تامین برق کشور می‌تواند صدها هزار شغل فقط در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر در سراسر استان‌ها و شهرستان‌های کشور ایجاد کند ولی تاکنون بدان بی‌توجهی شده است.

رئیس هیات مدیره انجمن ساتکا گفت: مطابق با ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، یک‌چهارم منابع حاصله که در سال ۱۴۰۲ برابر حدود ۴۰۰ میلیارد تومان است، برای تسهیلات به واحدهای صنعتی جهت احداث نیروگاه تجدیدپذیر در نظر گرفته‌شده است؛ به عبارتی قانونگذار از یک سو واحدهای صنعتی را ملزم به احداث نیروگاه تجدیدپذیر کرده و از طسوی دیگر تسهیلات لازم را برای احداث نیروگاه فراهم کرده است.

صالحی ادامه داد: مطابق با این قانون نیمی از منابع حاصله برای خرید تضمینی برق تجدیدپذیر از صنایع بکار می‌رود. این منابع در سال ۱۴۰۲ برابر حدود ۸۰۰ میلیارد تومان است.

وی افزود: یک‌چهارم دیگر از منابع حاصله از ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان صرف حمایت از آزمایشگاه‌های مرجع، شتابدهنده‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌شود که مقوله بسیار مهمی است. ما هنوز یک آزمایشگاه مرجع و مجهز برای تست پنل‌های خورشیدی در کشور نداریم و سازندگان داخلی نیازمند ارسال محصولات خود به آزمایشگاه‌های خارجی هستند که مستلزم هزینه زیاد و مقابله با شرایط تحریم کشور هستند.این فعال انرژی‌های تجدیدپذیر خاطرنشان کرد: استارت‌آپ‌ها و شتابدهنده‌ها می‌توانند نقش مهمی در توسعه صنایع انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور بازی کنند و نیازمند توجه ویژه هستند.

صالحی با اشاره به اینکه در بخش صنایع کوچک و متوسط، تعداد ۵۰ هزار واحد صنعتی فقط داخل شهرک‌ها و نواحی صنعتی ایران وجود دارد، گفت: اگر هر کدام از واحدهای صنعتی به‌طور متوسط حدود ۲۰۰ کیلووات نیروگاه خورشیدی نصب کنند، ۱۰ هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاه خورشیدی به مدار می‌آید که در ظهر تابستان به داد صنایع و وزارت نیرو خواهد رسید.

خرید تضمینی برق خورشیدی از صنایع

به گفته وی، وزارت نیرو از صنایعی که اقدام به احداث نیروگاه خورشیدی تا ۳ مگاوات کنند، طبق قرارداد خرید تضمینی ۲۰ ساله، برق را با نرخ‌های خرید تضمینی خریداری می‌کند. نرخ‌های پایه خرید تضمینی برای نیروگاه‌های با ظرفیت تا ۲۰ کیلووات برابر هزار و ۷۵۰ تومان و برای نیروگاه‌های ۲۰ تا ۲۰۰ کیلووات برابر ‌هزار و ۶۵۰ تومان است. تا ۳ مگاوات نیز امکان احداث نیروگاه و خرید تضمینی وجود دارد. رئیس هیات مدیره انجمن ساتکا اضافه کرد: نرخ‌های پایه خرید تضمینی مشمول ضریب تعدیل می‌شوند که بر اساس تورم و افزایش نرخ ارز افزایش می‌یابند، به صورتی که نرخ‌های پایه سال‌های قبل هم‌اکنون مشمول ضرایب تعدیل تا ۵ برابر شده‌اند و درامد این نیروگاه‌ها ۵ برابر شده است.

سخن پایانی

در راستای سیاست‌های دولت سیزدهم و برنامه‌های وزارت نیرو مبنی بر توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک با مجموع ظرفیت ۱۰ هزار مگاوات (۴ هزار مگاوات از نوع خورشیدی، ۳ هزار مگاوات بادی و ۳ هزار مگاوات خودتامین صنایع) و با استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود به‌منظور کمک به حذف مشکلات ناشی از کمبود تولید برق در ساعات اوج مصرف و نیز تامین برق پایدار برای صنایع تولیدی؛ سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، مدل خودتامین احداث نیروگاه را در دستور کار دارد. در واقع براساس این مدل، صنایع می‌توانند برای تامین بخشی از انرژی برق موردنیاز خود، نسبت به احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر اقدام کنند. از همین رو جهت بهبود محیط کسب‌وکار، سامانه ملی مجوزهای کشور به نشانی www.g4b.ir راه‌اندازی شد تا متقاضیان احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک از طریق این سامانه بتوانند به درگاه تخصصی سازمان ساتبا متصل شوند.