هر کشاورزی میدانید که: انتخاب بذر خیار بسته به نوع کشت مشخص میشود. کشت خیار به دو روش گلخانهای و فضای باز انجام میشود که هر یک نیاز به بذرهای متفاوت دارند. بذرهای خیار فضای باز، که برخی آنها را خیار زمینی نیز مینامند، به دو صورت مستقیم و نشاء کشت میشوند. اما کشت بذرهای خیار در گلخانه به صورت نشاء و سپس انتقال به زمین اصلی انجام میشود. در ادامه این متن، با ما همراه باشید تا بهترین بذر خیار زمینی و گلخانهای را معرفی کنیم.
بهترین دما برای جوانهزنی بذر خیار، در حدود ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتیگراد است. با این حال، باید توجه داشت که تشکیل میوه در خیار به مدیریت آبیاری و تغذیه، همچنین شرایط آب و هوایی منطقه تحت کشت نیز بستگی دارد. اختلاف دمای شب و روز، نقصان تغذیه و کمبود مواد مغذی نیز بر تولید گلهای نر و در نتیجه میوهدهی تأثیرگذار است.
این خصوصیت باعث افزایش باروری و بهبود عملکرد محصول میشود که برای بسیاری از کشاورزان مهم است. ارقام خیار فضای باز مانند دلتا، بومبای، ممتاز و سارا و خیارهای گلخانهای مانند بالستیک، ناگین و اسپینو از نوع پارتنوکارپ هستند.
یکی از عوامل مهم در رشد و محصولدهی بذر خیار، نحوه صحیح آبیاری آن است. آبیاری نامناسب میتواند به کیفیت و عملکرد محصول آسیب برساند و حتی میتواند باعث از بین رفتن گیاه شود.
در مناطق گرمسیری، هر ۳ تا ۴ روز یکبار و در مناطق سردسیری و معتدل، هر ۵ روز یکبار آبیاری انجام میشود. آب در خاکهایی با بافت سبک، سریعتر از دسترس گیاه خارج میشود، بنابراین فواصل آبیاری باید کمتر باشد. در خاکهای سنگین، آبیاری هر هفت روز یکبار صورت میگیرد. با توجه به اینکه میزان آبیاری بستگی به نوع خاک، فصل کشت، شرایط دمایی منطقه و مراحل رشد گیاه دارد، زمانبندیهای ذکر شده تقریبی است. بهتر است با تست رطوبت خاک، زمان آبیاری را دقیقاً تعیین کرد.
استفاده از مالچ بر روی سطح خاک، به خصوص اطراف بوتهها، یکی از راهکارهای پیشگیری از هدر روی آب و صرفهجویی در مصرف آب است.
بسیاری از افراد به این سؤال مواجه میشوند که چگونه بهترین بذر خیار گلخانهای را انتخاب کنند؟ برای پاسخ به این سؤال، باید ابتدا انواع بذرهای خیار گلخانهای را شناخته و درباره زمان مناسب کشت آنها اطلاعات داشت.
بذرهای خیار گلخانهای به سه دسته کمگل، میانگل و پرگل تقسیم میشوند. ارقام کمگل برای رشد و محصولدهی به نور کمتر نیاز دارند و برای فصل پاییز و زمستان مناسب هستند. خیارهای پرگل به دلیل نیاز بیشتر به نور و دما، برای کشت در بهار و تابستان مناسب اند، و بذرهای میانگل تقریبا قابلیت کشت در تمام فصول را دارند.
بنابراین، امروزه از بذرهای خیار گلخانهای میانگل برای کشت در تمام فصول در مناطق مختلف استفاده میشود. بذرهای خیار بالستیک و ناگین از جمله بهترین بذرهای خیار گلخانهای میانگل هستند؛ این بذرها در سراسر ایران کشت میشوند و با کیفیت عالی و محصول بازدهی بالا، رضایت بسیاری از کشاورزان را به دنبال داشتهاند.
برای کشت بهترین بذر خیار بوتهای پربار در فضای باز، لازم است که بذر خیار بر اساس منطقه و فصل کشت انتخاب شود. با این کار، میتوان نتایج مطلوب و سودآوری بالایی از محصول حاصل کرد. به عنوان مثال، بذرهای خیار دلتا و بومبای به دلیل داشتن خاصیت پارتنوکارپیک، سازگاری با اقلیم های مختلف و مقاومت در برابر بیماریها، گرما و سرما، در دسته بذرهای خیار بوتهای پربار و بهترین بذرهای خیار فضای باز قرار میگیرند.
برای فرآوری بهترین بذر خیار برای تهیه خیارشور باید دارای بافت فشرده، میوههای کوتاه و با شکل خوب باشند. دو نوع بذر خیار مناسب برای مصرف در خیارشور وجود دارد: خیار گلخانهای اسپینو و خیار فضای باز نادا 2N. همچنین برخی ارقام به دلیل کیفیت بالای محصول مناسب برای فرآوری و مصرف تازه نیز هستند. واریتههایی مانند بومبای از شرکت سیدوی آمریکا، دلتا از شرکت اینفینیتی آمریکا، گلوریا 009 از شرکت گلوریا سیدز آمریکا، کیش از شرکت یو اس آمریکا و خیار اورکا و آفیسر از شرکت کلوز فرانسه از این دسته هستند.
برنامه تغذیه مناسب برای کاشت خیار فضای باز در مراحل مختلف رشد گیاه به صورت زیر است:
قبل از کاشت هر محصولی در زمین کشاورزی، آزمون خاک باید انجام شود تا خواص و مشخصات خاک، از جمله نیازهای کودی گیاه، تعیین شود. در صورت نیاز، استفاده از هیومیک اسید در آمادهسازی زمین یا به عنوان بذرمال میتواند راه حل مناسبی باشد. همچنین هیومیک اسید میتواند گیاه را در برابر بیماریها مقاوم کند. یکی از کودهای استفاده شده در این مرحله، کود کامل گرانوله نوتری تک است.
قبل از انتقال نشاء به زمین اصلی، برای جلوگیری از تنش در نشاءها، میتوان از کودهای بیورادیکانت و تکامین رایز استفاده کرد. این کودها باعث بهبود رشد و تقویت سیستم ریشه شده و در نهایت باعث تقویت نشاءها میشود.
برای توسعه و تقویت ریشههای بوتهها در خاک، میتوان از کود مونو پتاسیم فسفات استفاده کرد.
پس از استقرار نشاء در زمین، توجه به تغذیه خیار در این مرحله بسیار مهم است. در زمان قبل از گلدهی، با هدف افزایش تعداد گل و در نتیجه افزایش محصول، میتوان از کودهایی مانند آهن، ریزمغذیها (برکسیل کمبی، لیبرل RMX، میکرومکس)، نیترو میکرو و سولفات آمونیوم استفاده کرد.
کودهای استفاده شده در زمان قبل از گلدهی باید با هدف افزایش تعداد گل و محصول بوده و توجه ویژهای به آن داده شود. در این زمان، استفاده از کود فروت ست و اکورمون باعث افزایش تعداد گل میشود. قبل از گلدهی باید از این ترکیبات استفاده شود. اکورمون، بر نوتری تک، برکسیل روی، لیبرل روی، بیوفرت و ایزابیون از جمله کودهای مناسب این مرحله است. تمامی این موارد را باید پیش از خرید بذر خیار در خصوص زمین خود بدانید.
در این مرحله، برای بهبود کمیت و کیفیت میوهدهی، نیاز گیاه به فسفر، کلسیم و پتاسیم باید تأمین شود. برخی از کودهای توصیه شده در این مرحله شامل نیترات کلسیم، کلسیم محلولپاشی، 20.20.20، 12.12.36، 15.5.30 و کلبر (کود مایع کلسیم و بر) میباشند.
برای تأمین نیاز گیاه در این مرحله، استفاده از پتاسیم و کلسیم از جمله کودهای توصیه شده است. کودهایی مانند کالر نوتری تک، فروتالیو، سوپرفیوتاپ، اکورمون و کلبر در این مرحله مفید هستند. همچنین، کودهای استفاده شده در زمان شروع میوهدهی باید در این مرحله نیز تکرار شوند. قابل توجه است که برخی از کودها نیاز به تکرار در مراحل مختلف رشد دارند. برخی از مثالهای این کودها عبارتند از: