حاشیه‌های خرید‌و فروش طلایی
در روزگاری که برخی از مردم به‌دلیل وضعیت اقتصادی در خرج روزمره خود مانده‌اند، بازار طلا نیز از تب‌وتاب افتاده است.
چندی پیش علیرضا شاه میرزایی، معاون تجارت و خدمات وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه باید به جای فروش طلا در شبکه های اجتماعی غیرمجوزدار، این خریدوفروش در بستر سایت های اینترنتی مجوزدار انجام شود، اعلام کرد: دلایل مخالفت با منع خریدوفروش طلا در بستر اینترنت، باید موردبررسی قرار گیرد و ظاهر و باطن این مباحث سنجیده شود، اما طبق برنامه ریزی های انجام شده با اتحادیه های مربوطه، تصمیم گرفته شد، به زودی مجوزهای لازم در حوزه خریدوفروش طلا در بستر اینترنتی فراهم شود. این اظهارات در حالی عنوان شد که به گفته ابراهیم محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهرات تهران، هنوز ساختار لازم برای خریدوفروش طلا در بستر فضای مجازی و به صورت اینترنتی تدوین نشده است. از همین رو، به عنوان فعالان این صنعت معتقدیم تا ساختارهای پیش نیاز ایجاد و مهیا نشود، اجرای فرآیند خریدوفروش طلا در فضای مجازی به صلاح نیست. این در حالی است که با وجود مخالفت فعالان بازار، خریدوفروش مصنوعات طلا در فضای مجازی مدت هاست اتفاق افتاده و حتی دانش بنیان ها نیز با راه اندازی اپلیکیشن هایی، وارد این فضای پردرآمد شده اند. صمت در این گزارش به بررسی نظرات فعالان این حوزه درباره خریدوفروش طلا در فضای مجازی پرداخت.
سرمایه روز مبادا مجازی شد
در روزگاری که برخی از مردم به دلیل وضعیت اقتصادی در خرج روزمره خود مانده اند، بازار طلا نیز از تب وتاب افتاده است. البته این بازار هنوز هم مشتریان پروپا قرص خود را دارد. هدف برخی از افراد برای ورود به این بازار، گاهی سرمایه گذاری روی کالایی سرمایه ای است که «روز مبادا» به کار آید. توسعه این بازار همزمان با اپیدمی کرونا، خریدوفروش این کالای سرمایه ای را وارد فضای مجازی کرد؛ خریدوفروشی که با ابهاماتی همراه است. از سویی چرخ این معاملات در بستر اینترنت با سرعت می چرخد و از سوی دیگر، فعالان بازار بر صدور مجوز برای این کسب وکار تاکید دارند. برخی نیزدرباره خطراتی مانند فروش طلای کم عیار در این معاملات، هشدار می دهند.
در روزهای اخیر خبرهایی از معامله طلا با عیار ۷۴۰ منتشر شد که ظاهرا مختص معاملات فضای مجازی است. با تحقیقات نمای دیگر این معامله نمایان شد، در اصل طلایی که در معامله اینترنتی به دست مشتری رسیده با عنوان 750 عیار به فروش می رسد، اما زمان فروش، همین طلا برحسب عیار ۷۴۰ از مردم خریداری می شود. در نتیجه ارزش این طلا، یک تا یک و نیم درصد از طلای ۱۸ عیار کمتر است. البته گفته می شود این معاملات از سوی واحدهای صنفی بدون مجوز انجام می شود.
رقابت شدیدتر می شود
محمد کشتی آرای، کارشناس رسمی طلا و جواهر درباره خریدوفروش طلا در فضای مجازی به صمت گفت: چند سالی است موضوع خریدوفروش طلا در فضای مجازی با گسترش این بستر انجام می شود، اما متاسفانه در این حوزه افرادی ورود کردند که اطلاعات فنی و جواز کسبی نداشته و شناخته شده نیستند. این افراد دست به اقداماتی مانند فروش طلای تقلبی، طلای کم عیار و قاچاق طلا زدند که در نهایت منجر به ضرر و زیان افراد بسیاری شد. وی با اشاره به دیگر مشکلات این دست از معاملات گفت: از سوی دیگر، هنگام خریدوفروش طلا در فضای مجازی فاکتور دارای عنوان رسمی واحد فروش رد و بدل نمی شود که به واسطه آن، آدرس و تلفن فروشنده قابل پیگیری باشد.
ممنوعیت فروش در فضای مجازی
کشتی آرای با توجه به ممنوعیت فروش طلا و جواهر در فضای مجازی اظهارکرد: موضوعات یادشده باعث شد از سوی اتحادیه طلا و جواهر ممنوعیت خریدوفروش طلا در فضای مجازی ایجاد شود. در ادامه این موضوع با اعتراض برخی فعالان این صنف همراه و در نتیجه جلساتی با وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتاق اصناف ایران و اتحادیه کسب وکارهای فضای مجازی برگزار شد. در نهایت این جلسات مشخص شد شخصی می تواند در فضای مجازی طلا خریدوفروش کند که در مرحله نخست از اتحادیه طلا و جواهر جواز کسب داشته باشد و در مرحله دوم از وزارت صنعت، معدن و تجارت ای نماد دریافت کند. ای نماد ( E - Namad ) یا نماد اعتماد الکترونیکی، از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیک به فعالان وب سایت داده می شود که دارای ضوابط مشخص و از پیش تعیین شده ای باشند. در واقع وب سایتی که دارای «ای نماد» است متعهد به جلب رضایت کاربر در خرید اینترنتی است و باید به تعهدات خود عمل کند. مرحله آخر نیز دریافت مجوز از اتحادیه کشوری کسب وکارهای فضای مجازی است.
دلیل نبود یک متولی مشخص
کشتی آرای با بیان چرایی نبود یک متولی مشخص برای کسب وکارهای اینترنتی بازار طلا، گفت: صدور ای نماد در تخصص اتحادیه ها نیست. اتحادیه ها چارچوب خاصی برای فعالیت های خود دارند. چند سالی است به موجب تسهیل روند اداری، سیستم حضوری کمرنگ تر شده و افراد به طور الکترونیکی تقاضای خود را به اتحادیه اعلام می کنند. اگر یک واحد به عنوان نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت در اتحادیه برای صدور ای نماد حضور داشته باشد، بسیار خوب است، اما این از لحاظ قانونی جزو وظایف اتحادیه ها تعریف نشده و تخصصی است.
شرط اخذ این مجوزها چیست؟
کارشناس رسمی طلا و جواهر ضمن تاکید بر اینکه شرط گرفتن این مجوزها، داشتن یک فضای فیزیکی به عنوان واحد تجاری یا اداری است، افزود: تعدادی از واحدهای صنفی دارای جواز کسب و ای نماد، که مجوزهای لازم را از اتحادیه کسب وکارهای فضای مجازی گرفته اند، مجاز به فعالیت در بستر فضای مجازی هستند، اما شرط گرفتن این مجوزها، داشتن یک فضای فیزیکی به عنوان یک واحد تجاری یا اداری است که امکان بازرسی و مراجعه برای رسیدگی به شکایت ها را داشته باشد.
کشتی آرای با اشاره به اینکه، طلا و جواهر کالاهایی خاص و سرمایه ای هستند، اظهار کرد: معاملات طلا و جواهر با معاملات کالاهای مصرفی مانند مواد غذایی یا لباس، کیف و کفش متفاوت بوده و فروش آنها در فضای مجازی ممنوع است، اما در واحدهای مجاز هیچ ممنوعیتی وجود ندارد. هیچ فردی نمی تواند طلایی خریداری شده را بدون فاکتور معتبر به فروش برساند. به این ترتیب در صورت متضرر شدن نیز هیچ راهی برای جبران وجود ندارد. این دستورالعمل ها به منظور حفظ سرمایه مردم در این فضاست.
رسیدگی به شکایات
وی درباره شرایط رسیدگی به شکایت در صورت بروز تخلف بیان کرد: بارها ممنوعیت خریدوفروش طلا در فضای مجازی از سوی رسانه ها اعلام شده و به همین دلیل، اگر اتفاقی رخ دهد، پیامدهای آن بر عهده خود شخص است. مردم باید مراقب هشدارهای داده شده باشند. اگر واحدی دارای مجوزهای یادشده باشد، اتحادیه طلا و جواهر به این موضوع رسیدگی خواهد کرد، زیرا در این صورت اتحادیه به واحد مربوطه دسترسی دارد.
کشتی آرای با اشاره به تاثیرات فروش طلا و جواهر در فضای مجازی تصریح کرد: خریدوفروش طلا در فضای مجازی رقابت را فشرده تر خواهد کرد، اما تاثیری روی میزان تقاضا و قیمت های بازار ندارد، زیرا نرخ طلا و سکه تابعی از نرخ ارز و نرخ جهانی طلاست.
قانون جدید مالیات و بازار طلا
کارشناس رسمی طلا و جواهر درباره قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده طلا و تاثیر آن در بازار گفت: در گذشته فروش طلا و مصنوعات آن، مشمول ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده می شد؛ یعنی در هر فاکتور فروش، مالیات بر ارزش افزوده با نرخ استاندارد ۹ درصد به اصل طلا همراه با اجرت ساخت و سود آن تعلق می گیرد. هنگامی که کل طلا مشمول مالیات شود، از مقدار طلای مشخصی، بارها و بارها مالیات اخذ می شود که در این صورت، معادل ارزش طلای اولیه یا حتی بیش از آن، مالیات بر ارزش افزوده دریافت شده است.
در نهایت با قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای سال ۱۴۰۱ این مالیات بر مبنای ۹ درصد از اجرت طلا گرفته می شود. در نتیجه این قانون جدید، قیمت تمام شده زیورآلات تا حدودی کاهش یافته و مردم نسبت به سال های گذشته بیشتر طلا خریداری می کنند.
در قبال مصرف کننده، مسئول هستیم
عبدالله محمدولی، رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت طلا و جواهر با بیان اینکه فروش کالا در فضای مجازی در ابتدا ساده به نظر می رسد، اما در واقع این طور نیست به صمت گفت: هنگامی که سایتی اقدام به خریدوفروش می کند، لازم است نخست زیرساخت های لازم برای این اقدام، فراهم شود. در کشور ما زیرساخت های برخی فعالیت ها مهیا نیست که به همین دلیل حقوق مصرف کننده نادیده گرفته می شود.
وی درباره حفظ حقوق مصرف کننده اظهارکرد: فعالیت های فضای مجازی باید ساماندهی شود و نباید هر شخصی اقدام به فروش در فضای مجازی کند. باید فاکتورهایی به منظور حفظ حقوق مصرف کننده در نظر گرفته شود. ما در مقابل حقوق مردم در سطح کلان که وزارتخانه است و سطح پایین تر که تشکل های خاص هستند، مسئول هستیم. باید حقوق تمام افرادی که در این روند سهیم هستند، حفظ شود که با زیرساخت درست این مهم انجام می شود. اگر زیرساخت ها فراهم باشد به معنای آن است که فعالیت یک واحد صنفی از سوی سازمان مالیاتی، تشکل ملی و صنفی قابل رصد و دسترسی است.
آمادگی معامله مجازی طلا در سطح کلان
رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت طلا و جواهر با توجه به مراحلی که برای فروش در فضای مجازی باید طی شود، گفت: اتحادیه کشوری کسب وکارهای فضای مجازی به این منظور است که هر شخص قبل از فعالیت، خود را به این اتحادیه معرفی کند. فعال اقتصادی با توجه به نوع فعالیت باید به اتحادیه مربوطه مراجعه و خود را معرفی کند. این موضوع به معنی دریافت مجوز نیست، بلکه فعال اقتصادی باید خود را در این اتحادیه ها معرفی کند تا در صورت بروز مشکل بتوان روند فعالیت فعال اقتصادی را رصد کرد. این سختگیری ها به علت تامین حقوق مصرف کننده است.
محمدولی با اشاره به پیشرفت کشور در زمینه های خریدوفروش اظهارکرد: دنیا در مسیر پیشرفت به سرعت حرکت می کند و کشور ما نیز باید در این مسیر پا بگذارد. این عیب ما است که از وزارت مربوطه تا اتاق های اصناف و بازرگانی نتوانستیم خود را به روز کنیم. در گذشته فروش طلا در فضای مجازی در بستر کوچک تری مانند یک استان انجام می شد و حال با اعلام رسمی خبر از سوی مسئولان می توانیم منتظر گسترده تر شدن این معاملات باشیم.
رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت طلا و جواهر درباره جلب اعتماد برای خرید طلا در فضای مجازی گفت: با خرید از واحدهای دارای مجوز می توان مشخصات کالای قابل فروش مانند عیار استاندارد روز، برند سازنده و نرخ روز طلا را مشاهده کرد.
باید به دنبال ثبات قیمت ها باشیم
محمدولی درباره وضعیت بازار طلا اظهار کرد: برجام بر قیمت های جهانی و بازار داخل موثر است و بخواهیم یا نه، مذاکرات وین در اقتصاد ما بسیار تاثیرگذار خواهد بود. اونس جهانی طلا، نسبت به دو هفته گذشته با ریزش همراه بوده که این روند بر بازار داخلی نیز تاثیر گذاشته؛ بنابراین برای کنترل بازار باید به دنبال ثبات قیمت ها بود و با خروج از نوسانات قیمت ساعتی به رونق اقتصاد بپردازیم.
سخن پایانی
این روزها که بازار فضای مجازی حسابی داغ است و به نوعی از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در آن به فروش می رسد، نوبت به خرید و روش طلا در این فضا رسیده است. حال باید دید این بستر، راهی برای کلاهبرداران باز می کند یا نانی بر سفره فعالان این حوزه می آورد.
