خودروسازی در ایران و ترکیه

یکی از پرسش‌های اساسی در صنعت خودرو، تفاوت صنعت ما با کشورهایی مانند کره‌جنوبی یا ترکیه است. صنعت خودرو ایران با مونتاژ محصولات فعالیت دارد در حالی که صنعت خودرو در کشوری مانند ترکیه با مشارکت شرکت‌های خودروساز بین‌المللی در حال انجام است. تمام تولید زیرنظر خودروساز مادر انجام می‌شود و به لحاظ کیفیت و فناوری براساس دانش فنی روز جهان، قطعات ساخته می‌شوند.
امروز قطعات زیادی در کشورهایی مانند چین، تایلند، ترکیه، استرالیا و... مونتاژ می‌شود اما به لحاظ کیفیت و فناوری با قطعاتی که شرکت خارجی برای خط تولید خود دارد تفاوتی ندارد، زیرا بخشی از قطعات برای خدمات پس از فروش و بازار یدکی این خودروها در کشورهایی مانند چین، ترکیه و... تولید می‌شود.
کارشناسان و مهندسان شرکت‌های مادر در خط تولید کارخانجاتی که در سایر کشورها راه‌اندازی کرده‌اند، حضور داشته و کیفیت و استاندارد محصولات را با دقت رصد می‌کنند. علاوه‌بر این، شرکت ترک که برای خودروسازی مانند تویوتا تامین قطعه می‌کند با برند همین شرکت بوده از این‌رو اجازه داده نمی‌شود کوچک‌ترین خطایی، اعتبار این برند را در بازار جهانی زیرسوال ببرد. به‌عنوان نمونه، زمانی هم کامیون‌های بنز آلمان در ایران مونتاژ می‌شد اما اجازه نداشتیم این خودرو را با آرم بنز صادر کنیم، زیرا کیفیت خودرو پایین بود و شرکت بنز اجازه این امر را به ما نمی‌داد. بنابراین اگر قرار باشد محصولی با آرم شرکت بین‌المللی صادر شود باید زیرنظر کارشناسان و مهندسان شرکت بوده تا کیفیت آن با خودروساز مادر تفاوتی نداشته باشد. در جهان حاضر، کشورها با مشارکت و همکاری تولید داشته و به این ترتیب به‌طور مساوی برد می‌کنند. مبنای همکاری برد-برد چیده شده است.
به کشور ترکیه اشاره شد، در حال‌حاضر ۱۸ برند جهانی در این کشور در حال مونتاژ و توزیع خودرو و قطعات به بازار جهانی هستند، در این بستر درآمد حاصل از صادرات این خودروهای مونتاژ شده در ترکیه از درآمد نفتی ایران بالاتر است. حتی سال ۲۰۱۸ میلادی ترکیه از کشوری مانند آلمان، خودروهای بیشتری صادر کرد و البته، برخی محصولات ژاپنی هم به‌دلیل نیروی ارزان‌قیمت ترکیه در این کشور مونتاژ و صادر می‌شوند.
امروز یکی از پرسش‌ها این است که آیا ترکیه می‌تواند به موقعیت چین در بازار جهانی دست پیدا کند؟ بررسی عملکرد صنعت خودرو ترکیه نشان از آینده‌ای روشن برای این کشور دارد. در حال‌حاضر ترکیه به کشورهای زیادی خودرو صادر می‌کند اما با برند شرکت مادر. ترکیه در صنعت خودرو هر روز یک گام جلوتر می‌رود. سال گذشته هم خودرو برقی خود را رونمایی کرد. به هر حال، ترکیه در حوزه مونتاژ درآمد مناسبی دارد و درآمدزایی در تولید بسیار مهم است اما تا چین شدن فاصله زیادی دارند.
ما در کشور ادعای تولید خودرو داریم اما با یک بررسی میدانی از تعمیرگاه‌ها باید دید این خودروها هر چند وقت یک‌بار نیاز به تعمیر دارند. نمی‌توان کیفیت محصولات داخلی را پس از نیم‌قرن فعالیت نادیده گرفت. بخش زیادی از این خودروها بی‌کیفیت و بسیار قدیمی هستند. در این‌باره فقط کافی است به میزان مصرف سوخت تولیدات داخل توجه شود. آیا مصرف سوخت پژو ۲۰۶ با ۲۰ i یکی است؟ اگر مصرف سوخت را به‌عنوان ذخیره ارزی در نظر بگیریم، عدد به‌دست آمده چه رقمی خواهد بود؟ چند درصد سوخت به‌دلیل استاندارد نبودن خودروها هرز می‌رود. چقدر منافع ملی به این شکل در حال از بین رفتن است؟ هنگامی که قطعات در مدت کوتاهی به تعویض و تعمیر نیاز دارند، دیگر بهره‌وری و کیفیت معنا ندارد.
تعداد کارگرهایی که در خودروسازی‌های داخلی فعالیت دارند، نسبت به کشورهای صنعتی بسیار بالاست. هنگامی‌که مسائل یک‌به‌یک مورد بررسی قرار می‌گیرند، خلأها بسیار بوده که نتیجه این بررسی درجا زدن صنعت خودرو را نشان می‌دهد. در حال‌حاضر از تحریم به‌عنوان یکی از موانع توسعه نام برده می‌شود. ایران ۳ سال است در فضای تحریم قرار گرفته اما پرسش این است که چرا پیش از تحریم نتوانستیم کیفیت محصولات را ارتقا دهیم.