به گزارش پایگاه خبری صمت، بورس کالای ایران که مهمترین بازار شفاف‌کننده زنجیره صنعت است این روزها با ابزاری جدید میزبان نقدینگی سرمایه گذاران شده است. بورس کالای ایران با رونمایی از ابزار مالی جدیدی به نام «گواهی سپرده کالایی گندله سنگ‌آهن»، گامی استراتژیک برای همسو شدن با بازارهای جهانی برداشته است. این اقدام نه تنها پاسخ مستقیمی به نیاز مزمن تولیدکنندگان به سرمایه در گردش است، بلکه تلاشی جسورانه برای ایجاد یک قیمت مرجع قابل اعتماد در قلب زنجیره‌ی فولاد کشور محسوب می‌شود.

فولادسازی در ایران، صنعتی راهبردی و شدیداً تشنه‌ی نقدینگی است. پیش از این، تولیدکنندگان گندله (ماده‌ی اولیه‌ی حیاتی برای فولاد خام) برای تأمین مالی، اغلب به پیش‌فروش‌های سنتی یا فرآیندهای پیچیده‌ی اخذ وام بانکی متکی بودند. این روش‌ها، نه‌تنها پرهزینه و زمان‌بر بودند، بلکه به یک بازار قیمت‌گذاری دوطرفه‌ی غیرشفاف دامن می‌زدند و از دیگر سو نیاز تولیدکنندگان به تامین سرمایه در گردش را برطرف نمی کردند.

تبدیل موجودی انبار به دارایی نقدشونده

ایده‌ی پشت گواهی سپرده (که حالا انبارهای شرکت‌های بزرگی چون فولاد مبارکه و چادرملو را پذیرفته)، ساده و در عین حال متحول‌کننده است: تبدیل موجودی انبار به یک دارایی نقدشونده. تولیدکنندگان می‌توانند محصول خود را در انبارهای مورد تأیید بورس سپرده‌گذاری کنند و در ازای آن، گواهی‌هایی دریافت کنند که مانند سهام در بازار سرمایه قابل معامله‌اند.

این روش، عملاً موجودی خوابیده‌ی تولیدکننده را بیدار می‌کند. نقدینگی مورد نیاز بدون نیاز به چانه‌زنی‌های سنتی یا گذر از فیلترهای سخت‌گیرانه‌ی بانکی تأمین می‌شود. این یک انتقال قدرت پنهان از اتاق‌های مذاکره به تالار بورس است که نهایتا نفع سهامدار و تولیدکننده را با هم تأمین می‌کند.

کشف قیمت در بستر شفاف

پیامدهای این گام فراتر از تأمین مالی است. بزرگ‌ترین دستاورد، احتمالاً حل مشکل «کشف قیمت» خواهد بود. گندله، به عنوان یک حلقه‌ی میانی کلیدی در زنجیره، دیگر مشمول قیمت‌گذاری دستوری یا مذاکرات غیرشفاف نخواهد بود. برای اولین بار، قیمت آن در یک بازار سازمان‌یافته براساس مکانیسم عرضه و تقاضای واقعی تعیین می‌شود. این، وعده‌ی ایجاد یک «بنچ‌مارک» داخلی معتبر را می‌دهد که می‌تواند مبنای قیمت‌گذاری قراردادهای بعدی در سراسر زنجیره، از معدن تا محصولات نهایی، قرار گیرد.

افزون بر این، فولادسازان به‌عنوان مصرف‌کنندگان اصلی گندله، حالا ابزاری برای مدیریت ریسک (Hedging) در اختیار خواهند داشت. خرید گواهی سپرده، جایگزینی ظریف برای خرید فیزیکی با هزینه‌های انبارداری سنگین است. این امر، به خریداران اجازه می‌دهد تا ریسک نوسانات قیمت را پوشش دهند، آن هم با هزینه‌ی معاملاتی کمتر. حتی سرمایه‌های خرد نیز می‌توانند از طریق این ابزار به طور غیرمستقیم در یکی از استراتژیک‌ترین صنایع کشور سهیم شوند.

الگوبرداری از بهترین‌ها

اقدام بورس کالای ایران، بومی‌سازی یک روش استاندارد جهانی است. در سطح بین‌المللی، بازارهای پیشرو کالایی برای دهه‌هاست که از این تمایز میان مالکیت و جابجایی فیزیکی کالا بهره می‌برند.

بورس فلزات لندن (LME)، از طریق سیستم «وارانت» خود، مالکیت فلزات پایه در انبارهای خود را به ابزاری نقدشونده تبدیل کرده است. در آسیا، بورس کالای دالیان (DCE) و سنگاپور (SGX) با ارائه‌ی قراردادهای آتی سنگ‌آهن، عملاً معیارهای جهانی این ماده‌ی خام را تعیین می‌کنند. این تجارب جهانی ثابت کرده‌اند که تفکیک مالکیت کالا از لجستیک فیزیکی آن، راهی مطمئن برای افزایش نقدشوندگی، شفافیت و کارایی در زنجیره‌های پیچیده‌ی صنعتی است.

راه‌اندازی گواهی سپرده گندله در ایران، بیش از آنکه یک ابزار مالی جدید باشد، نشانه‌ی بلوغ و گامی محتاطانه به سوی ساختارگرایی بازار است. اگر این ابزار به خوبی جا بیفتد، راه را برای ارائه‌ی ابزارهای پیچیده‌تر مشتقه (مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله) بر روی گندله و سایر محصولات زنجیره‌ی فولاد هموار خواهد کرد. یک استاندارد جدید در حال متولد شدن است و این می‌تواند سرآغاز روندی عمیق‌تر برای جذب سرمایه‌ی بین‌المللی و کاهش حاکمیت سیاست بر اقتصاد بازار ایران باشد.