به‌عنوان مثال در سال ۱۲۸۵ که کشورمان به‌عنوان نخستین کشور خاورمیانه، در نمایشگاه بین‌المللی بریتانیا شرکت کرد، کشورهای همسایه در آن سال‌ها حتی با واژه صنعت نمایشگاهی آشنا هم نبودند. اما امروز همسایگان ما اکسپوهای جهانی برگزار می‌کنند و ما حتی نامزد برگزاری این رویداد جهانی هم نشده‌ایم. به‌راستی دلیل این موضوع چیست؟ علیرضا عاجزی، نایب رئیس انجمن برگزارکنندگان نمایشگاهی درباره شرایط روز صنعت نمایشگاهی ایران و اینکه چرا صنعت نمایشگاهی کشورمان در سال‌های اخیر پیشرفت نکرده به صمت گفت؛ متاسفانه تا به امروز حوزه نمایشگاه‌های کشور در قالب یک صنعت به رسمیت شناخته نشده و این موضوع یک معضل بسیار بزرگ برای فعالیت‌های نمایشگاهی است.

براساس بررسی‌های انجام‌شده، برگزاری نمایشگاه‌ها در سال دست‌کم ۳۰۰ میلیارد دلار عاید اقتصاد جهان می‌کند. نمایشگاه، مرکزی برای تبادل اطلاعات و دست یافتن به پدیده‌های نوین علم، صنعت و انتقال فناوری است.

برگزاری نمایشگاه باعث ایجاد رقابت‌های سالم داخلی و بین‌المللی می‌شود و همچنین توسعه‌دهنده گردشگری و اشتغال ملی است. برپایی نمایشگاه‌ها به‌ویژه در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی از جنبه‌های مختلف موجب پویایی اقتصاد بومی‌شده که از جمله آنها کمک به توسعه و رونق صنعت گردشگری و نیز حفظ و ارتقای سطح اشتغال ملی است. برگزاری نمایشگاه‌ها یکی از ابزارهای مهم در شناسایی نیاز مشتریان و معرفی توانمندی‌های واحدهای تولیدی و خدماتی به بازارهای مختلف است. گسترش روزافزون اهمیت نمایشگاه‌ها در توسعه و رونق اقتصادی، لزوم توجه بیش‌ازپیش به بخش نمایشگاهی و رونق بخشیدن به صنعت نمایشگاهی در هر کشوری را به‌خوبی آشکار می‌کند.

صنعت نمایشگاهی کشور به‌عنوان ویترین و ابزار معرفی توانمندی‌های تولیدی و صادراتی کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و باید همچون گذشته از این ظرفیت به نفع توسعه صادرات و تبادل فناوری و دانش فنی روز بهره برد.

به‌عنوان نایب رئیس انجمن برگزارکنندگان، شرایط کنونی صنعت نمایشگاهی کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

متاسفانه تا به امروز حوزه نمایشگاه‌ در قالب یک صنعت در کشور به رسمیت شناخته نشده و این موضوع یک معضل بسیار بزرگ برای فعالیت‌های نمایشگاهی است. امیدواریم متولیان و دست‌اندرکاران دست به‌دست یکدیگر دهند تا یک صنعت نمایشگاهی پویا داشته باشیم.

در صنعت نمایشگاهی با چند چالش اساسی روبه‌رو هستیم. در حال‌حاضر مهم‌ترین دغدغه و مشکل فعالان صنعت نمایشگاهی آثار شیوع ویروس کروناست. یکی از اصلی‌ترین بخش‌هایی که پس از شیوع این ویروس تا کنون دچار آسیب جدی شده، حوزه نمایشگاه‌ها و صنعت نمایشگاهی کشور است. قوانین و مقرراتی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا وضع شد که برخی از آنها می‌توانست کارشناسی‌شده‌تر باشد و با نظر متخصصان این حوزه اعمال شود. اگر در کمیته اقتصادی این ستاد نگاه جدی‌تری به حوزه نمایشگاه وجود داشت، این آسیب‌ها و ضربه‌ها به صنعت نمایشگاهی وارد نمی‌شد. متاسفانه بسیاری از تصمیمات این ستاد پشت درهای بسته گرفته شد. در همین زمینه امیدواریم در دولت سیزدهم که نگاه ویژه‌ای به حوزه تولید و اشتغال در کشور دارد، توجه بیشتری به صنعت نمایشگاهی شود.

رابطه وضعیت اقتصادی با صنعت نمایشگاهی را چگونه می‌دانید؟

نباید فراموش کرد که نمایشگاه‌ها ویترین صنایع تولیدی کشور هستند. اگر صنعت کشاورزی قوی و مقتدری داریم باید در کنار آن یک نمایشگاه قوی و کارآمد نیز داشته باشیم تا بتوانیم ظرفیت تولیدات کشور را به نمایش بگذاریم. در کشورهای اروپایی یک شرکت تولیدکننده، محصول جدید خود را که بازار تشنه آن است به زمان برگزاری نمایشگاه مرتبط موکول می‌کند. ما نیز باید همین نگاه را در صنعت نمایشگاهی کشور داشته باشیم.

چند سال است فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان کشور درگیر مشکلات اقتصادی هستند. متاسفانه نوسانات بسیار بالایی در حوزه‌های صنعتی، تجاری و اقتصادی کشور داشتیم که این موضوع تأثیر مخرب و مستقیمی بر صنعت نمایشگاهی داشته است. امروزه اولویت تولیدکنندگان پایداری خطوط تولید و حفظ نیروهای انسانی متخصص است و باید گفت حضور در نمایشگاه‌ها برای شرکت‌های تولیدی از درجه اعتبار ساقط شده است. تحریم‌های سخت و یک‌طرفه نیز تأثیر سوء بسیار گسترده‌ای در بخش‌های گوناگون تولید و صنعت گذاشته است. باید با همدلی تلاش کنیم از این وضعیت نابسامان اقتصادی که به‌وجود آمده، گذر کنیم. امیدواریم با برنامه‌های خوبی که دولت سیزدهم در دستور کار دارد، بخش اعظمی از مشکلات و چالش‌های امروزی برطرف شود.

قطع ارتباط ما با دنیا چه تاثیری بر صنعت نمایشگاهی کشور داشته است؟

این موضوع یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در صنعت نمایشگاهی است. قطع همکاری با فعالان صنعت نمایشگاهی دنیا موجب شده نتوانیم این صنعت کشورمان را به‌روز کنیم. پیش از این که ارتباط سازنده‌ای بین صنعت نمایشگاهی کشور ما با فعالان نمایشگاهی سایر کشورهای جهان برقرار بود، تمام تلاش خود را می‌کردیم همپای آن کشورها خود را در سطح بین‌المللی بالا بکشیم اما از چند سال گذشته که این رشته ارتباط از هم گسسته، نتوانسته‌ایم هیچ‌گونه نوآوری و پیشرفتی در صنعت نمایشگاهی کشور ایجاد کنیم.

همیشه نقد نباید به سمت متولی و دولت باشد. شاید ما به‌عنوان فعال بخش خصوصی هم در موضوعاتی مقصر باشیم اما نباید فراموش کرد که این قصور دلایلی دارد و شاید همین موضوع قطع روابط با خارج از مرزها موجب شده که در به روز کردن صنعت نمایشگاهی کشور به توفیق خاصی دست پیدا نکنیم.

امروزه در دنیا جدیدترین سازه‌های نمایشگاهی و... معرفی می‌شوند اما ما از این فضا فاصله زیادی داریم. به‌تازگی برخی از شرکت‌های طراحی معماری داخلی سازه‌های جدید و نوینی را معرفی می‌کنند. این اقدام بسیار ثمربخش خواهد بود. اما این شرکت‌ها نیز برای بقا با سختی‌ها و مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند.

آیا بخش خصوصی در این میان قصوری نداشته است؟

یک فرآیند اجرایی جامع برای صنعت نمایشگاهی‌مان پیاده نکرده‌ایم تا بتوانیم در شرایط کنونی از آن استفاده کنیم. در کشورهای اروپایی و آسیای شرقی این فرآیندها وجود دارد و تمام اقدامات مربوط به برگزاری رویداد را پوشش می‌دهد اما متاسفانه همچنان در حال استفاده از روش‌های سنتی و قدیمی در صنعت نمایشگاهی کشور هستیم. این ایرادی است که به‌طور مستقیم به بخش خصوصی وارد است اما نباید فراموش کرد اگر حمایت‌های کافی در حوزه نمایشگاهی به عمل می‌آمد شاید درحال‌حاضر این امکانات را در صنعت نمایشگاهی کشور داشتیم.

در ایام شیوع ویروس کرونا متوجه شدیم در سال‌های اخیر اهمیت صنعت نمایشگاهی کشور به هیچ عنوان موردتوجه متولیان و دولتمردان قرار نگرفته و نگاه ویژه‌ای به این حوزه وجود نداشته است. امیدواریم نگاه‌ها تغییر کند و شاهد شکوفایی و رونق دوباره صنعت نمایشگاهی کشور باشیم.