حمل‌ونقل عمومی در دام «فرسودگی»
محمد علیخانی-عضو پیشین شورای شهر تهران
حمل ونقل عمومی به ویژه مترو و اتوبوسرانی، یکی از بخش های مهم مدیریت شهری کلانشهرها و به ویژه پایتخت است. این درحالی است که تجهیزات این بخش به دلایل گوناگون از جمله مشکلات اقتصادی و تحریم ها دچار فرسودگی هستند که تاثیر زیادی بر عملکرد آن داشته است. البته متولیان امر همواره به دنبال اورهال و مناسب سازی واگن ها، اتوبوس ها و... در راستای بالا بردن کیفیت خدمات حمل ونقل عمومی شهر هستند. با این همه در تامین منابع مالی برای توسعه و بروزرسانی تجهیزات این بخش، مشکلاتی وجود داشته که در نهایت شهرداری نتوانسته طبق برنامه پیش برود و همیشه از برنامه عقب مانده است؛ یعنی در زمینه خرید ناوگان جدید و روزآمد، چه در مترو و چه در اتوبوسرانی، همیشه با چالش هایی روبه رو بوده ایم که اگر این عدم موفقیت را ریشه یابی کنیم، بخش زیادی از آن به دولت و اجرا نشدن وظایفش برمی گردد.حتی در حوزه مترو با مشکلات وسیع تری مواجه هستیم. درحال حاضر مترو تهران به حدود ۳ هزار واگن جدید نیاز دارد. در دوره قبل هزینه یک واگن مترو حدود ۵ میلیارد تومان بود؛ یعنی هزینه تامین یک رام قطار که ۷ واگن دارد، حدود ۳۵ میلیارد تومان می شد. درحال حاضر، نرخ یک واگن به حدود ۳۰ میلیارد تومان (البته تا قبل از نوسانات ارزی اخیر) رسیده؛ یعنی باید حدود ۲۵۰ میلیارد تومان برای تهیه یک رام قطار هزینه شود. حال اگر ۲۵۰ میلیارد تومان را ضربدر ۳ هزار واگن موردنیاز مترو تهران کنیم، رقم قابل توجهی می شود. با این حساب اگر همه کارهای شهرداری را تعطیل کنیم و تمام بودجه شهرداری تهران به این بخش اختصاص داده شود، باز هم نیاز مالی این بخش تامین نخواهد شد و این یک مشکل جدی در این بخش است.
در کل، تکمیل مترو تهران که شامل تامین واگن و هزینه ساخت آن می شود حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد و اگر با روند فعلی پیش برویم و راهکاری اساسی برای رفع مشکلات این بخش دنبال نکنیم، تا ۲۰ سال آینده هم مترو تهران تکمیل نخواهد شد.علاوه بر مترو، اتوبوسرانی تهران هم نقش بسیاری در کیفیت حمل ونقل عمومی این کلانشهر دارد. در تمام سال های گذشته دولت ها به وظایفی که در قبال حمل ونقل عمومی به ویژه در بخش اتوبوسرانی داشتند به دلایل گوناگون، عمل نکرده و این بخش از حمل ونقل عمومی، نه تنها در شهر تهران که در تمام کشور دچار فرسودگی شدند. به عنوان نمونه اورهال تجهیزات حمل ونقل عمومی، بخش مهمی از برنامه های مدیریت شهری است که باید همواره در برنامه های مربوط موردتوجه قرار گیرد. در شرایط کنونی هزینه اورهال اتوبوس های ناوگان حمل ونقل عمومی شهر افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. وقتی صحبت از اورهال می کنیم، منظورمان فقط رنگ و صافکاری و رسیدگی به شکل ظاهر خودرو نیست.در این فرآیند باتوجه به بحث آلودگی هوا، باید موتور این اتوبوس ها و قطعات و تجهیزات آنها مدام بروزرسانی شده و در مواردی ارتقا یابد. در کل مدیریت شهر و نگهداری تجهیزات آن هزینه دارد و باتوجه به گستردگی و تقاضای موجود در شهر، گاهی سرسام آور می شود.
منبع: گسترش نیوز، سایت خبری تحلیلی صمت
