آتش‌سوزی‌های سریالی در الیت؛ جنگل‌ها قربانی بی‌مسئولیتی
رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به خشکسالی شدید و وقوع آتش‌سوزی‌های مکرر در جنگل‌های شمال، از آسیب‌پذیری کم‌سابقه این مناطق خبر داد و دخالت عامل انسانی در آتش‌سوزی‌های اخیر الیت مازندران را قطعی دانست.
رضا افلاطونی، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، در گفت‌وگویی ویژه با رسانه‌ها اعلام کرد: «خشکسالی ۶۳ روزه و بی‌بارشی ممتد، جنگل‌های شمال کشور را به‌شدت آسیب‌پذیر کرده و وقوع آتش‌سوزی‌های مکرر در منطقه الیت مازندران زنگ خطری جدی برای همه ماست.»
او با اشاره به ثبت چندین حریق در فاصله ۱۰ تا ۲۴ آبان در منطقه الیت افزود: «با توجه به صعب‌العبور بودن منطقه، وقوع آتش‌سوزی طبیعی بعید است و دخالت عامل انسانی قطعی محسوب می‌شود. بررسی‌ها درباره عمدی یا سهوی بودن حادثه همچنان ادامه دارد.»
افلاطونی توضیح داد که نخستین حریق در تاریخ ۱۰ آبان گزارش و مهار شد، اما حریق دوم در ۲۴ آبان با توجه به شرایط محیطی و سخت‌گذر بودن منطقه، چند روز طول کشید تا کنترل شود. او تأکید کرد: «یگان حفاظت منابع طبیعی و محیط‌زیست از نخستین دقایق در محل حاضر شدند و عملیات اطفا با وجود دشواری‌های جغرافیایی و شیب‌های بالای ۸۰ درجه، با هماهنگی کامل دستگاه‌ها انجام شد.»
به گفته رئیس سازمان منابع طبیعی، در هشت‌ماهه نخست امسال ۲۱۰۲ مورد حریق در جنگل‌های مازندران ثبت شده است؛ آماری که بدون مدیریت ریسک و همکاری مردم قابل مهار نیست. او افزود: «شرایط پوشش جنگلی منطقه الیت با انباشت لاش‌برگ و رطوبت زیر ۳۰ درصد، مانند بنزین و باروت عمل می‌کرد و کنترل آتش را بسیار پیچیده کرده بود.»
افلاطونی با اشاره به استفاده از بالگرد و امکانات هلی‌برد برای انتقال نیرو و تجهیزات گفت: «در این منطقه تنها نیروهای متخصص کوهنورد امکان ورود داشتند. حتی فرود بالگردها نیز با چندین کیلومتر فاصله از محل آتش‌سوزی انجام می‌شد.»
او تأکید کرد که رئیس‌جمهوری، معاون رئیس‌جمهوری و وزیر جهاد کشاورزی به‌صورت مستمر پیگیر موضوع بودند و حضور نیروهای استانداری، مدیریت بحران، نیروهای محلی و جنگلبانان باعث شد عملیات اطفا با روند مطلوب پیش برود. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، وسعت سوخته‌شده کمتر از ۱۰ هکتار برآورد شده است.
ضرورت تغییر نگاه مدیریتی
معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه گفت: «ارزش زیستی منابع طبیعی در تصمیم‌گیری‌های کشور جایگاه واقعی ندارد. در بسیاری از پروژه‌ها مانند راه‌آهن یا فعالیت‌های معدنی، ارزش حیات جنگل‌ها با محاسبات اقتصادی سنجیده می‌شود، در حالی که هر درخت به اندازه یک زندگی ارزش دارد.»
او افزود: «موضوع ارزش‌گذاری زیستی نخستین‌بار در بند (ب) ماده ۱۲ قانون افزایش بهره‌وری مطرح شد اما اجرای آن بسیار ضعیف بوده و نیازمند بازنگری جدی است.»
توقف روند تضعیف ساختار سازمان منابع طبیعی
افلاطونی همچنین با اشاره به سابقه تنزل جایگاه سازمان منابع طبیعی گفت: «خوشبختانه با دستور رئیس‌جمهوری و پیگیری‌های مستمر، روند تضعیف ساختار متوقف شد و جایگاه سازمان تثبیت شد.»
وی یادآور شد: «۸۳ درصد مساحت ایران را اراضی ملی تشکیل می‌دهد و امکانات فعلی برای مدیریت این گستره کافی نیست. با مشارکت مردم و دستگاه‌ها توانستیم حریق‌های اخیر را مهار کنیم.»
جمع‌بندی
عامل انسانی در آتش‌سوزی‌های الیت قطعی است؛ عمد یا سهو بودن در دست بررسی.
خشکسالی ۶۳ روزه و بی‌بارشی، جنگل‌های شمال را به‌شدت آسیب‌پذیر کرده است.
۲۱۰۲ مورد حریق در جنگل‌های مازندران طی هشت‌ماهه امسال ثبت شده است.
وسعت سوخته‌شده در الیت کمتر از ۱۰ هکتار برآورد شده است.
ضرورت تغییر نگاه مدیریتی و تقویت ساختار منابع طبیعی برای مقابله با بحران‌های آینده.
این گزارش نشان می‌دهد که جنگل‌های شمال کشور در شرایطی بی‌سابقه از نظر آسیب‌پذیری قرار دارند و بدون تغییر رویکرد مدیریتی و تقویت تجهیزات و نیروی انسانی، مهار بحران‌های مشابه در آینده دشوار خواهد بود.
