رئیس‌جمهوری نیز با تاکید بر پیگیری برنامه‌های ارائه‌شده، به دستگاه‌های مسئول یک هفته فرصت داد تا در جلساتی با مسئولیت دبیرخانه شورا، پیشنهادات خود را برای هماهنگی در راستای اجرای برنامه و رفع موانع پیش‌روی آن ارائه کنند. این در حالی است که ایران، باوجود برخورداری از منابع و ذخایر متنوع و غنی معدنی، سال‌ها است که نه‌تنها موفقیتی در زمینه جذب سرمایه‌گذار خارجی به دست نیاورده که بسیاری از سرمایه‌گذاران داخلی را هم از این بخش فراری داده است.صمت در این گزارش به ضرورت سرمایه‌گذاری، فرصت‌ها و چالش‌های حوزه معدن کشور پرداخته است.

همکاری معدنی با همسایگان

در میان اخبار معدنی که هرروز از چهارگوشه دنیا منتشر می‌شود، رشد سرمایه‌گذاری معدنی در کشورهای همسایه ایران به‌شدت جلب‌توجه می‌کند. ازجمله آخرین اخبار در این زمینه، اعلام آمادگی ترکیه برای سرمایه‌گذاری در معادن افغانستان است.

شهاب‌الدین دلاور، وزیر معادن حکومت افغانستان با اشاره به اینکه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معادن افغانستان فراهم‌شده است، سعی می‌کنیم تا سرمایه‌گذاران ملی و بین‌المللی به‌ویژه ترکیه از این فرصت‌ها استفاده کنند.

معرکه دستیابی به مواد معدنی

امیر بیژن یثربی، تحلیلگر اقتصاد معدن سرمایه‌گذاری خارجی را به معنای پیوند دوستی میان کشورها دانست و تاکید کرد: برقراری مجدد روابط ایران و عربستان، می‌تواند زمینه‌ساز احیا و رونق روابط خارجی ایران با دیگر کشورها، به‌ویژه کشورهای غربی باشد. به‌عبارت‌دیگر حل دیپلماتیک مشکلات میان ایران و عربستان نشانگر امکان تکرار همین سیاست با سایر کشورها است.

وی با اشاره به شاخصه‌های جذب سرمایه خارجی گفت: سرمایه‌گذاری خارجی چه شرقی باشد و چه غربی در درجه اول برای سود و منافع خود می‌آید اما در این فرآیند باید به دوطرفه بودن سود توجه کرد.

یثربی با اشاره به تاثیر گسترش تعاملات معدنی با کشورهای همسایه بر توسعه حوزه معدن و معدنکاری ایران گفت: واقعیت این است که ما در زمینه تامین سنگ‌آهن مگنتیت با مشکل روبه‌رو هستیم و برای تحقق اهداف طرح جامع فولاد به چیزی حدود 160 میلیون تن سنگ‌آهن نیاز داریم که در حال حاضر تامین داخلی آن برای کشور ممکن نیست. زیرا بسیاری از معادن روباز سنگ‌آهن رو به اتمام است و درعین‌حال به دلیل نبود ماشین‌آلات مناسب تجربه موفقی در حوزه کانسارهای فلزی زیرزمینی نداریم.

وی با اشاره به مشکلات معدنکاران ایران در حوزه استخراج زیرزمینی گفت: در صورت تامل با کشورهای همسایه می‌توان با راه‌اندازی کارخانه فرآوری و استحصال در جای دیگر،‌ به مبادله مواد معدنی پرداخته و اهداف سرمایه‌گذاری مشترک و بهره‌برداری مالی مشترک در این حوزه را پیگیری کرد.

یثربی تاکید کرد: البته سودآوری چنین مبادلاتی درگرو مطالعات امکان‌سنجی دقیق است و در غیر این صورت منجر به شکست، خطا و افزایش زیان انباشته خواهد شد.

مزایای همکاری با چین

این فعال معدنی با اشاره به امکان جذب سرمایه چین در حوزه معدن، در قالب سند همکاری 25 ساله ایران و چین گفت: چین دارای 90 تا 95 درصد عناصر نادر خاکی است. همین‌طور در سال‌های اخیر در زمینه فولاد، سنگ‌های ساختمانی و کانسارهای فلزی غیر‌آهنی یا کانسارهای فلزی یا غیرفلزی ید طولایی پیداکرده است و به یکی از قدرت‌های تولیدکننده و صادرکننده مواد معدنی دنیا تبدیل شده است. این در حالی است که این کشور با مشکل تامین انرژی نیز روبه‌رو است و انرژی موردنیاز خود را بیشتر از زغال‌سنگ به دست می‌آورند.

وی افزود: این اقدام در تقابل با معاهده اقلیمی پاریس بوده که چین ازجمله کشورهای امضاکننده آن به شمار می‌رود. بنابراین طبق قوانین این معاهده جهانی ملزم به کاهش تولید کربن است. این الزام می‌تواند فرصتی برای همکاری سه کشور ایران، چین و عربستان در حوزه انرژی‌های تجدید پذیر باهدف استفاده در صنایع معدنی ایجاد نماید. چین صاحب تکنولوژی است و ایران و عربستان نیز مواد معدنی بکر و فراوان دارند، بنابراین با این همکاری سه‌جانبه می‌توان از فرصت بزرگی بهره برد.

برقراری ارتباط با دنیای بیرون

این فعال معدنی نخستین گام تحقق برنامه‌های مشترک سرمایه‌ای را رفع موانع سیاسی و برقراری ارتباط با دنیای بیرون و سایر شرکای تجاری دانست.

ارزآوری با صادرات خدمات فنی مهندسی

رئیس سازمان نظام‌مهندسی معدن کشور با اشاره به توانمندی‌های قوی کشور در حوزه خدمات فنی و مهندسی گفت: ایران آماده تبادل تجربیات و صادرات خدمات مهندسی به همسایگان ازجمله پاکستان است. به گزارش ایرنا، رضا بستامی با اشاره به ظرفیت‌های معدنی ایران افزود: کشور ما در حوزه معدن و صنایع وابسته ظرفیتی بسیار قوی دارد. ما در کشور ۸۱ نوع ماده معدنی با ذخیره‌ای بالغ‌بر ۶۰ میلیارد تن، حدود ۱۲ هزار پروانه بهره‌برداری، ۷ هزار معدن فعال و ۱۷ هزار واحد صنایع معدنی داریم.

بستامی حوزه معدنی را ظرفیت قوی برای آغاز همکاری‌های جدید با کشورهای همسایه ازجمله پاکستان دانست و گفت: با توجه به توانمندی‌های بالای کشور در حوزه معدن و حوزه خدمات مهندسی، ۴۵ هزار عضو در رشته مهندسی معدن، زمین‌شناسی، مهندسی متالوژی و مهندسی نقشه‌برداری و ۱۲ هزار پروانه اشتغال می‌توانیم برای کشورهای همسایه فرصتی طلایی مهیا کنیم که از توان تخصصی و تجربه غنی ایران در حوزه فنی بهره‌گیری کنند.

رئیس سازمان نظام‌مهندسی معدن کشور اظهار داشت: ایران از معدود کشورهایی است که با ۱۶ کشور در همسایگی خود، مرز مشترک دارد. بنابراین می‌توان از این ظرفیت برای همکاری مشترک و جذب سرمایه خارجی یا صدور خدمات فنی و مهندسی ایران استفاده کرد. وی گفت: شرکت‌های معدنی ایران می‌توانند مواد اولیه موردنیاز صنایع کشورهای همسایه، به‌ویژه در حوزه فلزات را تامین کنند و علاوه بر صدور کالا با صدور خدمات فنی و مهندسی ارزآوری مضاعفی برای کشور ایجاد کنند.

سخن پایانی

بسیاری معتقدند امروزه مهم‌ترین جنگ دنیا، کشمکش بر سر آب و انرژی است، اما برخی از فعالان معدنی معتقدند پشت پرده اصلی این معرکه دستیابی به مواد معدنی است. زیرا تولید مواد معدنی است که اصلی‌ترین مصرف‌کننده آب و انرژی در جهان به شمار می‌رود. به‌گفته این گروه از تحلیلگران اقتصادی،‌ کشوری که بتواند در این نبرد پیروز شود، در معاهدات سیاسی و بین‌المللی دست بالا را خواهد داشت. دستیابی به این جایگاه نیز مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و تعامل با جهان است. از سوی دیگر با توجه به اهمیت حفظ سرمایه، سرمایه‌گذاری‌های مشترک میان چند کشور، امنیت همه مشارکت‌کنندگان و کشورهای منطقه را افزایش می‌دهد. بنابراین اگر فرصتی برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک ایجاد شود همه کشورهای ذی‌نفع با آغوش باز از آن استقبال می‌کنند.