واردات گوشی به کشور مدت‌هاست درگیر حواشی زیادی شده است. از سویی شاهد ممنوعیت در ورود گوشی‌های ۶۰۰ دلار به کشور هستیم. وقتی صحبت از گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار می‌شود یعنی دست بخشی از شهروندان از داشتن بسیاری گوشی‌های پرچمدار کوتاه خواهد شد. این درحالی است که در مقابل تقاضا برای خرید گوشی‌های پرچمدار در بازار بالا است و به نوعی باید به این درخواست‌ها پاسخ داده شود. زمانی که واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار به کشور ممنوع می‌شود، شاهدافزایش قاچاق این مدل گوشی‌ها و ورود آنها به صورت مسافری هستیم. یکی از این گوشی‌های پرچمدار آیفون ۱۴ است که اخیرا نیز به صورت قاچاق مسافری پای آن به بازار ایران باز شده است. در این میان بسیاری از خریداران به دلیل اطلاعات ناکافی، اقدام به خرید این مدل گوشی‌ها می‌کنند در صورتی که امکان رجیستری آنها وجود ندارد. از سوی دیگر، محدودیت برای ورود گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار باعث کاهش واردات موبایل به کشور شده است. این در حالی است که مسئولان مربوطه این اختلال را حل‌شده می‌دانند، اما شواهد چیز دیگری را نشان می‌دهد. صمت در این گزارش به بررسی چالش‌های واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار پرداخت.

رجیستری آیفون ۱۴ در هاله‌ای از ابهام

حدود یک ماه از معرفی سری جدید گوشی‌های آیفون می‌گذرد، اما برخلاف گذشته و با وجود عرضه آنها در کشورهای مختلف، هنوز آیفون ۱۴ به صورت تجاری وارد ایران نشده‌ است. گوشی‌های آیفون ۱۴ که به صورت مسافری وارد کشور شده‌اند، در شبکه ارتباطی کشور ثبت یا رجیستر نشده‌اند. همزمانی این موضوع با برداشت‌هایی از اطلاعیه اتحادیه موبایل مشهد که اخیرا فروش آیفون ۱۴ را ممنوع اعلام کرده بود، باعث شده ابهامی در ذهن‌ها نقش ببندد که سرانجام واردات این گوشی پرمخاطب چه می‌شود؟ به همین دلیل، کارشناسان باور دارند دولت هر چه سریع‌تر باید با حل مشکل، مانع از التهاب در بازار موبایل شود. بر اساس این اطلاعیه «با توجه به عدم ورود آیفون ۱۴ به صورت قانونی توسط شرکت‌های واردکننده، فروش این کالا در واحدهای صنفی تا اطلاع ثانوی غیرقانونی و قاچاق محسوب می‌شود. فروش کالای مسافری به صورت تجاری نیز ممنوع است.»

دولت باید پاسخگوی اختلال در فرآیند واردات باشد

رضا عالیان، سخنگوی اتحادیه وارد‌کنندگان تلفن همراه درباره ممنوعیت واردات گوشی‌های با نرخ بیش از ۶۰۰ دلار به صمت گفت: چندی پیش رئیس سازمان توسعه تجارت اعلام کرد؛  محدودیتی برای ثبت سفارش واردات موبایل با برندهای خاص وجود نداشته و محدودیت ثبت سفارش تنها به دلیل بروز اختلالات سیستمی است. این مقام مسئول اطمینان داد این اختلالات به زودی برطرف شده و ثبت سفارش از سرگرفته می‌شود. این درحالی است که این اختلال همچنان وجود داشته و واردات گوشی‌های با نرخ بیش از ۶۰۰ دلار با وجود قوانین وضعیت مطلوبی ندارد. این موضوع نه تنها برای واردات گوشی‌های با ارزش بالای ۶۰۰ دلار بلکه برای سایر گوشی‌ها نیز روند وارداتی خوبی را طی نمی‌کنند. وی ضمن انتقاد از تصمیمات ناگهانی اظهارکرد: متاسفانه هر طرحی که تا به امروز برای بهبود فرآیند تامین گوشی‌های پرچمدار ایجاد شده نتیجه خوبی نداشته است. وضعیت واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار نیز در دست بررسی است. با این حال سازمان توسعه و تجارت به انجمن واردکنندگان موبایل اعلام کرده که در روزهای آینده وضعیت واردات این گوشی‌های پرچمدار مشخص می‌شود.

مهم‌ترین چالش واردات

سخنگوی اتحادیه وارد‌کنندگان تلفن همراه با اشاره به مهم‌ترین چالش واردات، بیان کرد: مهم‌ترین چالش واردات در کشور، تامین ارز است. اگر تامین ارز به درستی انجام شود، قطعا روند واردات تسهیل می‌شود. علت اصلی اختلال در فرآیند واردات تامین و تخصیص ارز است. زمانی‌که تقاضا برای یک کالا افزایش می‌یابد، دولت باید روند تامین آن کالا در کشور را تسهیل کند. راهکار این موضوع به‌دست دولت است و اینکه چرا این مشکل پس از حدود ۸ ماه، هنوز برطرف نشده است؟  عالیان درباره میزان خرید و فروش موبایل با توجه به شرایط اقتصادی گفت: شرایط تورمی یک دوران پیک دارد که پس از گذر از این، مردم خود را با آن سازگار می‌کنند. سال‌هاست با دوران تورم دست به گریبان هستیم. همچنین تلفن همراه دیگر به یک کالای استراتژیک تبدیل شده که در زندگی ما نقش مهمی دارد؛ در نتیجه مردم به هر طریقی آن را تهیه می‌کنند. از سوی دیگر، عرضه‌کنندگان نیز راه‌های مختلفی برای خرید طراحی می‌کنند، برای مثال طرح‌های فروش اقساطی که این روزها زیاد به چشم می‌خورد از مواردی است که شرایط را برای خرید مصرف‌کننده تسهیل می‌کند.

وی در ادامه با اشاره به تاثیر کم تورم روی نرخ موبایل اظهارکرد: به گفته برخی از کارشناسان، تلفن همراه تنها کالایی است که در یک سال گذشته رشد تورمی چشمگیری نداشته است. این موضوع به این علت است که تعداد تامین‌کنندگان و فرآیند تامین آن بسیار زیاد بوده و باعث وفور موبایل در بازار و رقابتی شدن قیمت‌ها شده است. در نتیجه نرخ برای مصرف‌کننده نهایی افزایشی نداشته است.

سود هنگفت از قاچاق آیفون

سخنگوی اتحادیه وارد‌کنندگان تلفن همراه با اشاره به افزایش واردات مسافری آیفون به کشور تصریح کرد: با قوانینی که از ابتدای سال ایجاد شده، روند واردات تجاری آیفون به شدت کاهش پیدا کرده است. در نتیجه متاسفانه واردات گوشی‌های مسافری زیاد شده است. این موضوع به دلیل این است که تقاضا وجود دارد اما حجم واردات رسمی نمی‌تواند تقاضا را تامین کند؛ در نتیجه به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود تا نیاز بر طرف شود. از سوی دیگر به علت تقاضای زیاد برای آیفون، سود بیشتری از ورود غیر‌قانونی و قاچاق آن به‌دست می‌آید. عالیان با اشاره به آیفون۱۴‌های موجود در بازار گفت: موبایل‌های آیفون ۱۴ که درحال‌حاضر در بازار هستند به صورت قاچاق یا از طریق مسافری به کشور وارد شده و رجیستر نشده است. هیچ کدام از این موبایل‌ها از طریق رویه بازرگانی و رسمی وارد کشور نشده و وضعیت رجیستر شدن یا نشدن آن هم مشخص نیست. انجمن تا زمانی که وضعیت واردات آیفون ۱۴ مشخص نشود، خرید آن را توصیه‌ای نمی‌کند و این به عهده مصرف‌کننده است که ریسک خرید این محصول را بپذیرد یا خیر. همه آیفون‌های جدیدی که درحال‌حاضر در بازار عرضه می‌شوند، به صورت قاچاق یا مسافری وارد شده‌اند و هنوز شناسه و تعرفه گمرکی برای آنها تعریف نشده است؛ در نتیجه امکان رجیستری برای این موبایل‌ها وجود ندارد و خرید آنها خطرناک است. این موضوع در روزهای آینده مشخص می‌شود که شناسه گوشی وارد سامانه‌ها می‌شود که بازرگانان بتوانند ثبت سفارش و تعرفه گمرکی پرداخت کنند یا خیر؟

هشدار به خریداران

سخنگوی اتحادیه وارد‌کنندگان تلفن همراه با هشدار به خریداران آیفون‌های جدید، بیان کرد: خرید مدل‌های جدید آیفون با توجه به نبود امکان رجیستری ریسک دارد و به نظر می‌رسد استقبال از سری‌های جدید مانند مدل‌های قدیمی نباشد. در بازار ما نرخ این گوشی در بازه ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان است. این در حالی است که اگر فرآیند ثبت تجاری برای این گوشی‌ها انجام شود، ممکن است نرخ آنها به پایین‌تر از این ارقام برسد.

سود به جیب چه کسی می‌رود؟

میثم دادخواه، فعال بازار موبایل درباره مشکلات موجود برای واردات گوشی‌های با نرخ بیش از۶۰۰ دلار به صمت گفت: سال ۹۷ بعد از اجرای موفق طرح رجیستری تا به امسال که حدود ۳ سال از آن می‌گذرد، زنجیره‌ای در صنف تلفن همراه ایجاد شد. این زنجیره برای این صنف و کشور ارزشمند و از دیدگاه من یک دارایی نامشهود معتبر است. فروشندگان به صورت سنتی فعالیت می‌کردند و تلفن همراه موجود در بازار قاچاق بود که مشکلاتی زیادی را به همراه داشت، اما اکنون شرکتی تاسیس کردند با تجهیزات، کارمند و لیست بیمه و ... یعنی با این وجود مغازه‌داران سنتی، مدیریت شرکت را یاد گرفتند. امروز حدود هزار شرکت واردکننده تلفن همراه داریم و این ارزشی است که طی این سال‌ها به‌وجود آمده است. امروز در دنیا دارایی‌های نامشهود ارزشمندتر از دارایی‌های مشهود هستند.

وی با اشاره به اخبار منتشر شده در این زمینه، بیان کرد: قرار بر این است که با یکسری تصمیمات نسنجیده، تمام تدابیری که هر یک از افراد در شرکت‌های خود دارند و سرمایه‌ای که برای ایجاد آن گذاشته‌اند، یک شبه و با تنها یک کاغذ از بین برود. پس ناخواسته به زنجیره ارزشی که در این ۳ سال به‌وجود آمده، آسیب وارد می‌شود. این نکته مهمی است که ما ارزش‌های خلق شده را خراب می‌کنیم.

اول آیفون، حالا سامسونگ

دادخواه همچنین پیرامون چرایی جلوگیری از واردات گوشی‌های پرچمدار، اظهار کرد: قصد دولت جلوگیری از خروج دلار است. این در حالی است که افرادی که آیفون خریداری می‌کردند، حالا سراغ برند سامسونگ می‌روند و مدلی نزدیک به آن نرخ و کیفیت را خریداری می‌کنند. حالا شاید با این کار، ۵۰۰ میلیون دلار کمتر از کشور خارج شود، اما در پایان بعد از ۶ ماه بازار را ملتهب کردیم و نتیجه همان خروج ارز است، اما این بار برای برندی دیگر.

آیفون کالای لوکس است

وی با ارائه پیشنهادی برای حل چالش واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار، گفت: دولت قصد کنترل هزینه‌های کشور را دارد و ۱ میلیارد دلار می‌تواند به کالاهای دیگری تخصیص داده شود کاملا درست است، اما روش اجرای آن بسیار مهم است. اگر فکر می‌کنید آیفون کالای لوکس است و به کشور آسیب می‌زند، برای واردات آیفون، ارز آزاد بخرید و تعرفه آن از ۱۲ به ۱۰۰ درصد برسد. به عنوان یک فعال اقتصادی معتقدم این راهکار مناسبی برای حل این مشکل است، اما سلسله مراتب آن را نمی‌دانم. مشکل اینجاست که ما بلد نیستیم از قشر مرفه برای خرید کالاهای لوکس پول دریافت کنیم.

مدیرعامل یکی از سایت‌های تخصصی موبایل ضمن انتقاد از اختلالات موجود در واردات گوشی‌های با ارزش بالای ۶۰۰ دلار، افزود: شاید مسئولان برنامه‌ریزی کرده باشند که پس از مدتی جلوی واردات کالاهای با نرخ بیش از ۶۰۰ دلار را بگیرند مانند صنعت خودرو که ابتدا جلوی واردات خودروهای امریکایی را گرفتند و بعد محدودیت‌هایی برای واردات سایر خودروها مطرح شد. در نتیجه اگر قرار است وارد این چرخه شویم، صنف واردکنندگان و فروشندگان تلفن همراه به سمت نابودی می‌روند. این فعال اقتصادی درباره خدمات پس از فروش و چالش‌های آن پس از لغو واردات گوشی آیفون گفت: مشکل بزرگی که با آن رو به رو هستیم، خدمات پس از فروش است. فرض کنید شخصی به عنوان واردکننده مقدار زیادی آیفون به کشور وارد کرده که باید ۱۸ ماه خدمات پش از فروش کالا را ارائه دهد. زمانی که با تصمیمی ناگهانی با ممنوعیت واردات این کالا به عنوان کالای قاچاق مطرح می‌شود با مشکل ارایه خدمات پس از فروش مواجه خواهد شد.

نتیجه به نفع کیست؟

مدیرعامل یکی از سایت‌های تخصصی موبایل در پایان اظهارکرد: دولت با جلوگیری از واردات گوشی‌های پرچمدار، رانت ایجاد می‌کند. حالا با این کار، سود حاصل نه در جیب دولت می‌رود و نه مصرف‌کننده خیری از این ماجرا خواهد دید. در نتیجه این تصمیم عاقلانه نیست.

سخن پایانی

داستان تکراری ممنوعیت و آزادسازی واردات در کشور سر دراز دارد و هر بار شامل یک کالا می‌شود. این‌بار قصه مشکلات واردات گوشی‌های گران‌قیمت است که از نظر مسئولان مشکلی نیست، اما حرف فعالان چیزی به غیر از این است! باید منتظر ماند و دید آیا راهکار اساسی برای حل این موضوع پیدا می‌شود یا مانند بسیاری از مسائل در سردرگمی می‌ماند!