این اظهارات در حالی عنوان شده که در سال‌های گذشته هیچ دولتی نتوانسته سد محکمی در مقابل ورود کالای قاچاق ایجاد کند و بیشترین فشار برای کنترل این پدیده در توزیع و بازار مصرف بوده است. در این بین استفاده از اپلیکیشن سامانه جامع تجارت و استعلام کالا توسط مردم از جمله راهکارهای پیشنهادی وزارت صنعت، معدن و تجارت است. محمدمهدی برادران، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز روز گذشته در حاشیه جلسه مشترک کارگروه مبارزه با قاچاق اظهار کرد: در قالب ۱۲ راهبرد اصلی و ۳۸ اقدام کلیدی موضوع مبارزه با کالای قاچاق و تقلبی را دنبال می‌کنیم.

استفاده از اپلیکیشن سامانه جامع تجارت
مدیر کل دفتر خدمات عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: مردم برای تشخیص کالای قاچاق می‌توانند #۷۷۷۷*۴* را شماره‌گیری و بعد در بخش استعلام کالا، شناسه را وارد کنند تا مشخص شود کالا قاچاق است یا خیر. راه دوم هم استفاده از اپلیکیشن سامانه جامع تجارت است. حمید محله‌ای در گفت‌وگو با ایسنا، تاکید کرد امکان تکرار کد رهگیری برای همه کالاها وجود ندارد و با اشاره به اجرای طرح جمع‌آوری باتری و کمک‌فنر قاچاق و تقلبی از ۱۵ فروردین، اظهار کرد: تا یک ماه آینده طرح مقابله با کالای قاچاق در سطح عرضه برای لوازم خانگی، محصولات آرایشی و بهداشتی و برخی محصولات دیگر هم اجرا خواهد شد. همچنین هر ماه کالاهایی به دایره نظارت اضافه خواهد شد.

سرعت اجرای طرح شناسه کالا بیشتر شد
وی با بیان اینکه طرح شناسه کالا برای مقابله با قاچاق تفاوت خاصی نکرده و فقط عمق و سرعت اجرای آن بیشتر شده، اظهار کرد: درحال‌حاضر حدود ۶۵۰ هزار شناسه صادر شده که هدف بیشتر کالاهای مهم از جمله لوازم خانگی، لاستیک، قطعات یدکی و... بوده است؛ به‌عبارت دقیق‌تر هدف‌ نخست کالاهایی است که موضوع قاچاق هستند و بعد کالاهای اساسی و کالاهای پرحجم به لحاظ واردات و تولید. وی با بیان اینکه یکی از کالاهای دیگری که باید بیشتر روی آن کار شود، پوشاک است، تصریح کرد: قبلا تمام پوشاک وارداتی شناسه‌دار شدند، اما بعد از مدتی واردات پوشاک ممنوع شد و این کار نمود پیدا نکرد.

تفاوت شناسه کالا با کد رهگیری
این مقام مسئول درباره کد رهگیری نیز گفت: شناسه کالا برای یک قلم کالا صادر می‌شود. بعد از صدور شناسه برای یک کالا، تولیدکننده و واردکننده می‌توانند در سامانه شناسه کالا برای برند خود شناسه مختص بگیرند. در مواردی نیاز داریم برای کالاها شمارنده هم تعیین کنیم که همان کد رهگیری است. این کد برای اقلامی مثل دستمال کاغذی و شیرینی و شکلات که تعداد و انواع زیادی دارند استفاده نمی‌شود، اما رهگیری در این کالاها به روش دیگر انجام می‌شود. به‌گفته وی کد رهگیری برای کالاهای بادوام و سرمایه‌ای مثل خودرو، قطعات یدکی و... که به لحاظ ایمنی اهمیت دارند، نرخ آنها بالا است و موضوع قاچاق هستند، استفاده شده است. البته کد رهگیری برای سیگار و سخت‌افزار موبایل هم استفاده شده است. استفاده از کد رهگیری برای قطعات یدکی هم اخیرا با کمک‌فنر و باتری شروع شده است. مدیر کل دفتر خدمات عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد کد رهگیری برای ۵۳ قلم کالای دیگر در گروه لوازم یدکی مصوب و ابلاغ شده و تولیدکنندگان و واردکنندگان ۳ ماه فرصت دارند خودشان را با این سیستم هماهنگ کنند.

آمار ۱۲ میلیارد دلاری قاچاق کالا
رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه میزان قاچاق کالا در کشور ۱۲.۵ میلیارد دلار است، گفت: یک‌سوم این کالاها کشف می‌شود. مؤیدی خرم‌آبادی گفت: اوایل دهه ۹۰ (۹۰ تا ۹۲) قاچاق ورودی و خروجی کشورمان حدود ۲۵ میلیارد دلار بود که این رقم حدود یک‌سوم کل تجارت کشور را شامل می‌شد. این موضوع بسیار نگران‌کننده بود و اساس تجارت کشور را هدف قرار داده بود که با تلاش‌های همه‌جانبه سه قوه توانستیم این عدد را در آخرین آمار به نصف برسانیم و معتقدیم در بحث ورود قاچاق، آماری به‌شدت کاهشی داشته‌ایم اما به‌لحاظ اینکه بسیاری از کالاهای اساسی و تولیدی کشور در داخل از نرخ و ارزش پایینی برخوردارند، تخصیص یارانه و نگاه حاکمیتی سبب ایجاد مشکلاتی می‌شود. مؤیدی گفت: پدیده قاچاق محصول قوانین کهنه است. قوانینی که به‌روز و کارشناسی نباشد سبب قاچاق خواهد شد. او با اشاره به اینکه از سال ۹۴ تاکنون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز میان مجلس و شورای نگهبان سرگردان بود اضافه کرد: قانونی که در دولت سیزدهم وضع شد جامع و کامل است. اگر می‌خواهیم تجارت‌مان از آسیب قاچاق در امان بماند باید هوشمندانه به گوش باشیم و به‌ اصلاح هر دستورالعمل و مقرراتی که امکان فعالیت فرصت‌طلبان را مهیا می‌کند، بپردازیم. علی مؤیدی خرم‌آبادی در برنامه نگاه یک شبکه یک سیما افزود: مرجع مشخص کردن آمار قاچاق ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است که با همکاری همه دستگاه‌ها و همخوانی آن با اقتصاد کشور و شکاف بین عرضه و تقاضا به‌دست می‌آید.

آغاز اجرای طرح سنجش کیفیت کالا و خدمات در تهران
در همین حال مدیرکل استاندارد استان تهران از آغاز اجرای طرح اندازه‌گیری سالانه نرخ رشد کیفیت محصولات اعم از کالا و خدمات با بهره‌گیری از معیارها و شاخص‌های معتبر، در استان تهران خبر داد. به گزارش روابط عمومی اداره‌کل استاندارد استان تهران، عباس نوری با اشاره به اینکه سنجش نرخ کیفیت، مطابق بند ۱۸ ماده ۷ قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد از وظایف سازمان ملی استاندارد ایران است، ادامه داد: این طرح در استان تهران، در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مراکز خرید بزرگ، با توزیع و تکمیل حدود ۳۰۰۰ پرسشنامه در حال اجراست و گزارش نتایج حاصل از ارزیابی‌ها، به مراجع ذی‌ربط و عموم مردم گزارش داده می‌شود. وی درباره چگونگی تدوین و اجرای طرح سنجش نرخ کیفیت کالاها و خدمات توضیح داد: براساس مدل‌های موجود برای شاخص‌های ملی اقتصادی کلان، ۴۰ کالای مهم سبد مصرفی خانوار ایران (براساس اطلاعات مرکز آمار ایران و بانک مرکزی)، در حوزه‌های صنایع غذایی، فلزی و غیرفلزی، برای سنجش نرخ کیفیت کالاها تعیین شدند و براساس مدل تدوین‌شده در گروه سنجش نرخ کیفیت کالا، قرار گرفتند.

سخن پایانی
آیین‌نامه اجرایی شناسه‌های کالا و رهگیری کالا موضوع ماده (۱۳) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اواخر شهریور ۱۳۹۵ ازسوی اسحاق جهانگیری، معاون وقت رئیس‌جمهوری، برای اجرا ابلاغ شد. ماده ۲۰ این آیین‌نامه مسئولیت اجرای آن‌ را به وزارت صنعت، معدن و تجارت محول کرده و طبق ماده ۱۲ آن وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) موظف است «امکان ثبت شناسه رهگیری و دریافت گواهی الکترونیکی را در سامانه جامع تجارت فراهم و یکتا بودن شناسه‌های رهگیری را در سطح تمامی کالاهای مشمول، تضمین کند.» سال گذشته مدیرکل دفتر صنایع برق، فلزی و لوازم خانگی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفته بود شناسه کالا یک شناسه کلی برای کالا است و کد رهگیری، بارکدی است که مشخص می‌کند کالا در کدام کارخانه، چه روز و ساعتی و چگونه تولید شده است. درباره کالاهای وارداتی نیز شناسه کالا مبدا آن را مشخص می‌کند و می‌تواند تا حد زیادی جلوی کالای قاچاق را بگیرد، اما به‌نظر می‌رسد در برخی بخش‌ها از جمله لوازم خانگی به اندازه کافی اثربخش نبوده و برخی کارشناسان معتقدند حلقه مفقوده مبارزه با کالای قاچاق نظارت در سطح عرضه است.