روز گذشته و در بخش نخست این یادداشت باتوجه به بحران انرژی در سراسر جهان بر اهمیت و جایگاه انرژی و به‌ویژه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران و جهان تاکید شد. در بخش دوم این یادداشت با بررسی جدول سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید انرژی برخی کشورهای جهان به جایگاه ایران در این حوزه می‌پردازیم. به گفته بسیاری از کارشناسان انرژی‌های تجدیدپذیر جایگزین مناسب برای سوخت‌های فسیلی بوده، زیرا قابل‌دسترس‌تر و کم‌هزینه‌تر از سایر سوخت‌ها هستند و مشکلات زیست‌محیطی را تا حد زیادی از بین می‌برند. براساس آخرین گزارش‌های مدون و محاسبه‌شده از سوی پژوهشگران حوزه انرژی، اگر تنها در یک درصد از مساحت کشور ایران از انرژی خورشیدی بهره گرفته شود و در عین حال کارآیی این سیستم از ۱۰ درصد بیشتر نشود، می‌توان روزانه ۹ میلیون مگاوات ساعت انرژی از خورشید دریافت کرد. از طرفی، ایران با دارا بودن ۳۰۰ روز آفتابی و متوسط تابش ۵.۵ کیلووات ساعت بر مترمربع در روز یکی از کشورهای دارای ظرفیت بالا در زمینه انرژی خورشیدی است. باتوجه به اهمیت موضوع، چنانچه جایگاه ایران و سایر کشورهای جهان را در انرژی‌های تجدیدپذیر بررسی و مقایسه کنیم، به نتایج قابل‌توجهی می‌رسیم. براساس آخرین آمار توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، برق تولیدشده از منابع پاک در فروردین گذشته حدود ۱۵۰ میلیون کیلووات ساعت بوده که از این میزان، نزدیک به ۵۲۹ کیلووات سهم انرژی خورشیدی است. اما مطابق با اطلاعات ارائه‌شده در سایت سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی (سابتا)، مجموع ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک برابر ۸۷۵.۵۹ مگاوات است که این رقم فاصله بالایی با قانون ۵ ساله برنامه ششم توسعه داشته است. جدول سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید انرژی حاکی از آن است که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید انرژی در ایسلند ۷۹ درصد، در نروژ ۶۶ درصد، در برزیل ۴۵ درصد، در ترکیه ۲۵ درصد و در ایران ۲ درصد است. این در حالی است که طبق ماده ۵۰ قانون برنامه ششم توسعه، دولت مکلف بود که سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را با اولویت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی حداکثر تا پایان برنامه ششم به حداقل ۵ درصد ظرفیت برق کل کشور برساند که متاسفانه براساس جدول بالا و آمار ساتبا این ظرفیت کمتر از ۲ درصد است. همچنین براساس گزارش ارائه‌شده توسط سایت Our-Worldindata در سال قبل حدود ۱۱ درصد از انرژی موردنیاز دنیا از منابع تجدیدنظر تامین شده بود که این منابع عبارتند از: انرژی بادی، خورشیدی، آبی و دیگر منابع انرژی پاک. مطابق با اطلاعات موجود در این وب‌سایت ژاپن ۳۲ هزار گیگاوات یعنی ۱۰ درصد برق خود را از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تولید می‌کند و در نظر دارد تا سال ۲۰۳۰ ظرفیت این نیروگاه‌ها را به ۲۴ درصد ظرفیت تولید برق این کشور برساند. ترکیه در میان کشورهای همسایه ایران، در زمینه تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر بدون محاسبه نیروگاه‌های برقابی، معادل ۱۲.۵ گیگاوات برق از این طریق تولید کرده که ۱۸درصد از ظرفیت کل برق تولیدشده در تمام نیروگاه‌های این کشور را شامل می‌شود و در نظر دارد امسال ظرفیت تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر را به بیش از دوبرابر تولید کنونی یعنی ۲۷گیگاوات یا ۲۵درصد برساند. کشورهای امریکای‌لاتین نیز در این حوزه بسیار فعال بوده‌ و از فرصت خود برای تامین انرژی موردنیاز به‌درستی استفاده کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، در کشورهای ونزوئلا ۲۵ درصد، برزیل ۴۵ درصد و اکوادور حدود ۳۰ درصد از انرژی موردنیازشان از منابع تجدیدپذیر تامین می‌شود، اما باتوجه به شرایط حاکم در کشورمان همچنان چالش‌های انرژی خورشیدی و نیز انرژی‌های تجدیدپذیر برقرار بوده و باوجود اینکه کشور از استعداد و قابلیت بالایی در تامین انرژی خورشیدی برخوردار است، اما ایران از ظرفیت بالای این انرژی به مقدار بسیار کم استفاده می‌کند. به‌عقیده کارشناسان، علاوه بر دلایلی همچون پیچیدگی نسبی فناوری و هزینه بالا، شاید بتوان فراوانی منابعی همچون نفت وگاز و ارزانی نسبی سوخت‌های فسیلی را از اصلی‌ترین عللی دانست که موجب شده است انرژی‌های نو از جمله انرژی خورشیدی به‌صورت گسترده مورداستفاده قرار نگیرند. همچنین کارشناسان معتقدند، بالا بودن هزینه‌های اولیه پنل خورشیدی، بالا بودن هزینه سرمایه‌گذاری انرژی خورشیدی نسبت به سایر انرژی‌ها، رقابت‌پذیر بودن سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی نسبت به سایر انرژی‌ها و زمانبر بودن بازدهی پنل‌های خورشیدی مهم‌ترین عواملی هستند که بر عدم‌توسعه این نوع از انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران تاثیر گذاشته‌اند. در همین رابطه، مدیرعامل یکی از شرکت‌های تخصصی حوزه انرژی اظهار کرد: متاسفانه به‌دلیل عدم‌نقدینگی به دولت مشکلات فراوانی تحمیل و مجبور به خروج از این حوزه شده‌ایم. با اینکه در سطح جهانی نرخ تجهیزات از لحاظ دلاری کاهش پیدا کرده، اما به‌دلیل کاهش ارزش پولی، هزینه خرید تجهیزات با رشد فزاینده‌ای مواجه شده است و فرآیند اقتصادی طرح‌ها را با مشکلات جدی مواجه می‌سازد. کلام پایانی اینکه، کارشناسان انرژی تجدیدپذیر با بیان اینکه کشور از ضعف مدیریت، بودجه و اعتبارات رنج می‌برد، معتقدند در صورت حل موارد یادشده، اتفاق بزرگی در حوزه تامین انرژی از محل انرژی تجدیدپذیر رخ خواهد داد. آنچه مسلم است اینکه کشور از تحقق اهداف برنامه توسعه ششم عقب مانده و بهبود این شرایط، نیازمند هماهنگی دولت و مجلس و پارلمان بخش خصوصی و لحاظ آن در برنامه هفتم توسعه کشور است.