مشکل لوازم خانگی فقط واردات نیست
اکبر پازوکی -رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی
ممنوعیت واردات لوازم خانگی خارجی به بازارهای کشور، یکی از مهمترین موضوعاتی است که موافقان و مخالفان زیادی دارد. در وهله نخست درباره این ممنوعیت باید گفت ما در حوزه فروش نیز صد درصد با حمایت از کالاهای تولید داخل موافقیم و باور داریم تولید در این عرصه از نظر کمیت و کیفیت باید به اندازهای باشد که کشور به واردات لوازم خانگی نیاز نداشته باشد.
البته اگر این پرسش در سال ۱۳۹۶ مطرح میشد که آیا با ممنوعیت واردات لوازم خانگی به کشور موافق هستید یا خیر، قطعا جواب ما منفی بود زیرا در آن دوره خلأ محسوسی در بحث تولید داخلی وجود داشت که بدون حضور برندهای خارجی قابل رفع نبود. اما این شکاف و کمبود طی این مدت، روزبهروز کمتر شد و بازار را در شرایطی قرار داد که میتوانیم بسیاری از این کالاها را با کالاهای داخلی جایگزین کنیم به طوری که طی این مدت در تولید محصولاتی مانند ماشین لباسشویی، یخچال و فریزر و الایدی به تواناییهایی رسیدهایم که کالاهای تولید داخل میتواند بهتدریج جایگزین نمونههای خارجی شود.
پس ممنوعیت واردات برای حمایت از تولید داخل میتواند مفید باشد اما در عین حال این پرسش مطرح میشود که در کنار این ممنوعیت واردات، آیا تولیدکننده میتواند ضمانت دهد که از نظر تامین کالا در بازارها خلأ به وجود نیاید؟ همچنین باید به این نکته توجه داشت که موضوع قیمتگذاری در این شرایط به کجا خواهد رسید؟ و جدا از این موارد، آیا کیفیت کالای تولید داخل میتواند انتظار مصرفکنندگان را برآورده کند؟ حقیقت این است که اگر رقابت در حوزههای مختلف وجود نداشته باشد، موجب ایجاد انحصار خواهد شد. در این شرایط این انحصار باعث ایجاد فسادی میشود که دامن اقتصاد کشور را میگیرد. جدا از این موارد میبینیم که امروز هیچ کارخانه تولیدکننده لوازم خانگی آنالیز قیمتهای خود را به مراجع ذیصلاح در سازمان صنعت، معدن و تجارت اعلام نمیکند که این موضوع نیز میتواند شفافسازیها را در مسیر تولید تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین طرح این پرسشها نیز لازم است که امروز اگر تولیدکننده ما توانایی تولید دارد، چرا محصولات او در سطح عمومی بازار وجود ندارد؟ و چرا برخی از تولیدکنندگان به جای عرضه محصول به بازار، خود اقدام به فروش کالا میکنند؟
اکنون هرگاه در این باره از تولیدکنندگان سوال میشود، پاسخ میدهند که این راهکار برای رفاه بیشتر حال مصرفکننده است؛ اما آیا واقعیت همین است؟ خیر؛ درواقع این تولیدکنندگان با این ترفند میزان تولید و قیمتهای خود را مخفی نگه میدارند و قیمتگذاری و نبض بازار را به دست میگیرند. با این شرایط میزان کاهش یا افزایش تولید و عرضه محصولات مختلف در این حوزه و در پی آن تعیین قیمت به دست خود تولیدکننده است و مصرفکننده نیز حق انتخاب دیگری ندارد. پس در عین حال که باید از تولید ملی حمایت کرد و بازار را به سمت عرضه کالاهای تولید داخل برد، باید نظارتهای لازم را نیز در سطح تولید افزایش داد.
با توجه به این موارد باید تمرکزها در حوزه لوازم خانگی بر این باشد که همزمان با اعمال محدودیتها و ممنوعیتهای وارداتی، نظارت نهادهای دستاندرکار بر شفافیت قیمتگذاری در سطح تولید نیز به شکل جدیتری صورت گیرد. در غیر این صورت تمام فشارها بر دوش فروشندگان میافتد که نه نقشی در واردات داشتهاند و نه در قیمت تمامشده تولید مسئول بودهاند و تنها سود قانونی و مشخص خود را دارند؛ سودی که همین امروز نیز فروشندگان نمیتوانند به دلیل رقابتهای صنفی به آن برسند.
هدف ما از حمایت از تولید داخلی در حوزه لوازم خانگی باید مبتنیبر افزایش قدرت تولید با هدفهایی بیشتر از تولید داخلی باشد و بازارهای خارجی را مدنظر قرار دهد، نه اینکه تنها عاملی برای ایجاد انحصار در بازارهای داخلی و سودجویی از مصرفکنندگان باشد.