توجه به دیپلماسی شهری
شناخت نقـش‌هـا، کارکردها و بازیگران جدید عرصه دیپلماسـی شـهری در ارائه درکی دقیق و روشن‌تر از عرصه بین‌المللـی به‌منظور تامین منابع و تحقـق منـافع ملـی و اهـداف سیاست خارجی بسیار بااهمیت است.
توجه بـه موضـوع دیپلماسـی شـهری را بایـد معلـول جهانی شدن دانست، چرا که این امر مهم باعث تغییر و تحول در ماهیت نظـام بـین‌الملـل و مفهـوم حاکمیـت شده است.
شهرها همگام با جهانی شدن و با رشد فناوری اطلاعات و توسعه شبکه‌های ارتباطی در فضایی متشکل از جریان‌ها به بازیگران اصلی حوزه ارتباط و اقتصاد جهانی تبدیل شده‌اند. تمرکز و همگرایی حوزه‌های مختلف در شهرها نشان‌دهنده حرکت سریع جهان به‌سمت شهری شدن و توسعه هرچه بیشتر کلانشهرها و تبدیل آنها به شهرهای جهانی و در نهایت جهانشهرها است. در این فضا، شهرها با ارتقای جایگاه اقتصادی، سیاسی، فناوری، فرهنگی و زیرساختی خود از توان، نفوذ و اعتبار کافی برای اجرای فعالیت‌های دیپلماتیک برخوردار می‌شوند و در راستای فعالیت‌های خود شکل نوینی از دیپلماسی را نمایان می‌سازند که از آن با عنوان دیپلماسی شهری یاد می‌شود.
بدین‌ترتیب در جامعه بـین‌المللـی دولـت به‌تدریج جای خود را به جامعه بشری ملت‌ها می‌دهد و مفهوم و کارکرد حاکمیت تعدیل می‌شود و در پی آن، مفهوم تابعیت کـه نـاظر بـر تکـالیف افـراد در مقابـل دولت‌ها است، جای خود را به مفهوم شهروندی که ناظر بر حقوق افراد نسبت بـه دولـت‌ها اسـت، سـپرده است. در چارچوب نظم بین‌المللـی جدیـد، کنشگران متعــدد و متنــوعی در کنــار دولــت‌هــا نقــش ایفــا می‌کنند؛ نهادهــا و سازمان‌های شهری، شــهرداری و شورای‌های شهر از جمله بازیگران جدیدی هستند که بـه‌عنـوان نماینـده مسـتقیم افکـارعـمومی می‌توانند در بسیاری از حوزه‌هـای اقتصـادی، فرهنگی، هنری، تحقیقـاتی و حتـی سیاسـی بـا دیگـر کشورها وارد مذاکرات همه‌جانبه شوند. بدون تردیـد ورود این بازیگران جدید در قالب دیپلماسـی شـهری در افزایش مناسبات دوجانبه کشـورهای مختلـف بـه‌ویژه کشورهایی که روابط ملت و دولـت دارای تـنش دارند، تاثیرگذار است.
بر این اساس، شـناخت نقـش‌هـا، کارکردها و بازیگران جدید عرصه دیپلماسـی شـهری در ارائه درکی دقیق و روشن‌تر از عرصه بین‌المللـی به‌منظور تامین منابع و تحقـق منـافع ملـی و اهـداف سیاست خارجی بسیار بااهمیت تلقی می‌شود که این شبکه‌ها فراسوی ساختارهای ملی حرکـت می‌کنند، بنابراین اعضای یک گروه منطقه‌ای می‌توانند توانایی و تاثیر خود را در بازیگری‌ها و نقش‌آفرینـی‌هـای گونـاگون ارتقـــا بخشـــند.
با کـــاهش محدودیت‌های جریانات فراملی در دوران جهانی شـدن، مقیاس روابط بین‌شـهری و شـبکه‌هـای شـهری نیز بـه‌صورت ویژه ارتقا یافــت و سطح جهانی برخــی شهرها به‌عنوان حلقه واسط شبکه شهری ملی و جهانی به‌گونه‌ای بالا رفت که در عمـل به مــهـره‌های ملـی تبـدیل شـدنـد.
امروزه شهرها در سازمان‌های بـین‌المللـی چندجانبـه تمایل به افزایش نفوذ خود در سطح بین‌المللـی دارنـد و در این مسیر از ابزارهـای قـدرت نـرم کـه توانـایی شکل دادن خواسته‌ها از طریق جذابیت را دارند، کمـک می‌گیرند.
در میان اخبار
بـدین‌ترتیـب، ابـزار دیپلماسی شهری ورای دیپلماسی سنتی می‌تواند راه را برای نفوذ شهرها باز کند. در چنین شـرایطی، شـهرها و منطقه‌ها باید بتوانند از طریق شبکه‌ها نقش ویژه خود را در اقتصاد مبتنی بر اطلاعات پیدا کنند.
از اساس کارکرد شــبکه‌سازی یــا بعــد مشــارکتی دیپلماسی شهری ناشناخته‌تر است، زیرا مشارکت بـین‌المللـی به‌طورمعمول، هدف روابط خارجی نیسـت، بلکـه بیشـتر ابـزاری بـرای دستیابی به اهداف عالی‌تری از قبیل امنیت یـا سـود اقتصادی بیشتر است.
با این حـال، درباره دیپلماسـی شهری، سازماندهی در سطوح جهانی، منطقه‌ای و قاره‌ای، خود هدفی دیپلماتیک است.
توسعه ساختارها، کـه از آن طریق، مفاهیم محلی به سطح ملی راه می‌یابند، در جهان پیشرفته امری متداول است، بر این اساس بسیاری از کشورها انجمن‌های شهری دارند که منـافع شهرها را در سطح ملی نمایان می‌سازند و از آن به‌شدت حمایت می‌کنند.
به‌طــورکلی به‌نظــر می‌رسد که هرچه بیشتر می‌گذرد، شبکه‌های بین‌المللـی در مرحله دیپلماتیـک جـایگزین جامعـه بین‌المللـی دولت‌ها می‌شوند که شهرها در شکل‌گیری این پدیده نقش اصلی را ایفا می‌کنند. در این میان، می‌توان به سازمان بین‌المللی مجمع شهرداران آسیایی به‌منظور همگرایی و اتحاد بیشتر شهرهای آسیایی، ارائه برنامه‌های نوین مدیریت شهری و تقویت دیپلماسی شهری موثر اشاره داشت. دبیرخانه دائم این مجمع بین‌المللی در تهران مستقر است که به بیش از100 شهر عضو خود خدمات فنی، آموزشی، مهارتی و برنامه‌ریزی شهری ارائه می‌کند.
حال دولت ایران می‌تواند با حمایت هرچه بیشتر از چنین سازمان‌های غیرانتفاعی ـ غیردولتی نسبت به حل مشکلات و موانع ارتباطی خود، زمین بازی‌های غیرممکن را به ممکن تبدیل کند.
