شکل‌گیری سرمایه انسانی
محمد کرامتی‌نسب- رئیس اداره آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی فنی‌وحرفه‌ای خراسان رضوی
آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای نقش مهمی در شکل‌گیری سرمایه انسانی از طریق تربیت نیروهای ماهر موردنیاز بازار کار ایفا می‌کنند. این آموزش‌ها علاوه بر آنکه عهده‌دار تربیت نیروی کار موردنیاز بخش‌های گوناگون اقتصادی است، از طریق بسترسازی برای خوداشتغالی، به حل مشکل بیکاری نیز کمک می‌کنند.
از سوی دیگر در آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای با توأم کردن آموزش‌های نظری و عملی این امکان برای مهارت‌آموخته فراهم می‌شود که همسویی بیشتری با نیازهای بازار کار داشته و از این طریق امکان بیشتری برای جذب آنها در فعالیت‌های اقتصادی فراهم شود.
با توجه به توضیحات فوق متوجه اهمیت تبیین و ترویج آموزش‌های مهارتی می‌شویم؛ بنابراین به‌منظور تعمیق و گسترش و آشنایی بیشتر آحاد جامعه با مقوله مهارت‌آموزی ضرورت داشته روزی در تقویم رسمی کشور برای این امر در نظر گرفته شود که این مهم محقق و روز ۶ مرداد به‌عنوان روز کارآفرینی و آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای نام‌گذاری شده است و هر ساله گرامی داشته می‌شود.
آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای به دو بخش رسمی و غیررسمی تقسیم می‌شود؛ بخش رسمی خود از دو بخش آموزش‌های پایه و عمومی که از سوی وزارت آموزش‌وپرورش و بخش آموزش‌های عالی مهارتی از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارائه می‌شود.
آموزش‌های مهارتی غیررسمی چندین متولی از جمله وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و... دارد که البته اصلی‌ترین متولی آن سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای (وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) است که به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران، عضو سازمان بین‌المللی کار ( ILO ) بوده و مدارک صادرشده از سوی آن ارزش بین‌المللی دارد. با این وجود، به‌دلیل عدم‌الزام بنگاه‌های اقتصادی به جذب افراد دارای گواهینامه مهارتی ازیک‌طرف و عدم‌هماهنگی بین نهاد‌های متولی ارائه آموزش‌های مهارتی و نیز عدم‌اجرای کامل قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی‌وحرفه‌ای و مهارتی، آموزش‌های مهارتی هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است و گرایش اغلب افراد در سن تحصیل به تحصیلات دانشگاهی (هرچند بدون داشتن افق روشن برای اشتغال) است.
در سال‌های اخیر به‌دلیل عدم‌تناسب بین تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی براساس رشته‌های تحصیلی و نیاز بازار کار، مواجه با انبوهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستیم که فرصت‌های شغلی مناسب برای آنها وجود ندارد و به‌دلیل رقابتی شدن فرصت‌های شغلی و تقاضا از طرف کارفرمایان برای جذب افراد دارای مهارت بیشتر، تمایل به سمت فراگیری آموزش‌های مهارتی بیشتر شده است، به نحوی که امروزه حدود ۴۵ درصد مخاطبان مراکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای را دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهد.
از سویی با وجود موسسات کاریابی در سطح شهرستان‌ها، عطش بکارگیری نیروهای مهارت‌آموخته به‌گونه‌ای است که بنگاه‌های اقتصادی علاقه‌مند هستند بدون واسطه و با مراجعه به مراکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای نسبت به جذب نیروهای موردنیاز خود اقدام کنند.
بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت کسانی که دارای مهارت بوده و علاقه‌مند به اشتغال به‌صورت مزدبگیری باشند، به‌راحتی می‌توانند اشتغال پیدا کنند و عموما بیکاری برای آنها مفهوم نخواهد داشت.
با توجه به این مهم، سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای نقش کلیدی در کمک به اشتغال پایدار داشته و باید به‌عنوان یک سازمان درجه یک نقش‌آفرینی کند.
هرچند آموزش فنی‌وحرفه‌ای نسبت به آموزش‌های عمومی پرهزینه‌تر است و دولت باید درباره تخصیص منـابع مـالی توجـه ویـژه‌ای بـه ایـن آموزش‌ها داشته باشند، چراکه سرمایه‌گذاری ناکافی منتج به بازده مناسـب نخواهـد شد.
پرواضح است که توفیق در تربیت و تامین نیروی انسانی ماهر در گرو متغیرهای زیادی است که در صورت هماهنگی‌های لازم، نتیجه آن مطلوب و در راستای توسعه همه‌جانبه و پایدار کشور خواهد بود.
