کورههای تاریک
شهریار گراوندی - فعال صنعت سیمان
محدودیت مصرف برق در سال گذشته مشکلات جدی برای واحدهای صنعتی کشور بهویژه کارخانههای تولید سیمان ایجاد کرد. با توجه به اینکه کورههای سیمان تجهیزاتی هستند که باید بهطور مستمر و شبانهروزی کار کنند و توقف و استارت کورهها تابع شرایط خاصی برای گرم و سرد کردن است و همچنین به جهت اینکه نباید شوک حرارتی به نسوزههای داخل کوره وارد شود، بین ۲۴ تا ۳۶ ساعت طول میکشد تا گرم کردن یک کوره به شرایط عادی برسد. برای توقف هم این روند زمان میبرد. به عبارتی کورههای سیمانی به نحوی طراحی شدهاند که بهصورت ۲۴ ساعته طی یک دوره طولانی کار کنند، مگر اینکه توقف آنها به دلیل تعمیرات اساسی باشد.
تعمیرات اساسی اینگونه کورهها نیز طوری نیست که بهصورت برنامهریزی شده بگوییم تابستان یا یک زمان خاصی بخوابد و مابقی زمانها کار کند، بلکه تابع روند تولید، میزان کلینکر و براساس شرایط خاص نسوزهای داخل کوره است؛ یعنی دقیقا نمیشود برای کورهها روز و ساعت خاصی مشخص کرد. اما دوره را میتوان تشخیص داد که بگوییم در فلان ماه، کوره میخوابد به جهت اینکه طول عمر آجر و زمان تعمیرات دوره قبل مشخص است؛ مثلا هر ۴ یا ۶ ماه که وابسته به شرایط است.
زمانی که کوره کار میکند طبیعتا باید خوراک داشته باشد و آسیابها، خوراک آن را تامین میکنند و به همین دلیل باید ۲۴ ساعته کار کنند. بر همین اساس، زمانی که از سوی وزارت نیرو یا شرکتهای برق منطقهای گفته میشد در روز اینمیزان مصرف کنید و در شب این مقدار، برای کورههای سیمانی امکانپذیر نبود. اما برای دپارتمان آسیاب سیمان میشود این کار را کرد و بهطور مثال در شب کار کند، نه روز. به همین جهت درصدی که برای واحدهای سیمانی تعیین کرده بودند، متناسب با فرآیند و واقعیت کارخانههای سیمان نبود. از همینرو، اغلب کارخانههای سیمان مجبور بودند کل خط را بخوابانند و ضررهای زیادی را متحمل شوند.
مهمتر از همه اینکه عمدتا قطع برق در فصل تابستان انجام میشود که فصل کاری است و برنامه تولید به شکلی طراحی میشود که به نیاز بازار پاسخ دهد. به همین دلیل، به خاطر قطعیهای مکرر و محدودیت مصرف برق در کارخانههای سیمان، بازار هم دچار تنش میشد. گرانی نرخ سیمان در بازار فقط به خاطر همین قطعی برق یا محدودیت در مصرف برق بود.
در همین راستا، اگر قرار باشد در سال ۱۴۰۱ این محدودیت هم در فصل گرما بهدلیل محدودیت مصرف برق و هم در فصل سرما بهدلیل نبود گاز و در واقع اولویت تامین مازوت برای نیروگاهها جاری شود، طبیعتا این صنعت دچار زیان خواهد شد.
ظرفیتسازی برای تولید برق، وظیفه دولت است که بهخوبی انجام نشده و امروز تاوان آن را بخش صنعت میدهد. صنعت سیمان بیش از ۱۰۰هزار اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در کشور ایجاد کرده و سرمایهگذاریهای زیادی در این حوزه شده است.
افزایش هزینههای تولید از انرژی گرفته تا مواد اولیه، آسیبهایی به واحدهای تولیدی زده است و کاهش ظرفیت تولید هم کارخانهها را بیشتر متضرر خواهد کرد.
هر کارخانهای یک نقطه سربهسر برای سودآوری دارد که اگر ظرفیت آن پایین بیاید، طبیعتا این آسیبها خیلی جدیتر و جبرانناپذیرتر خواهد بود.
آنچه درباره کمبود برق صنایع در تابستان امسال گفته میشود که درباره آن برنامهریزی کردهاند، محدودیت مصرف برق در زمان تعمیرات است. در کارخانههای سیمان زمان تعمیرات حداکثر ۱۰ تا ۱۵ روز است تا تعمیرات اساسی یک خط تولید انجام شود. فرض کنیم یک کارخانه بتواند یا برحسب اتفاق، برنامه تعمیرات خود را در آن زمان ببیند، مابقی آن را چه کند؟ چون این محدودیت به مدت چند ماه وجود دارد، نه چند روز که بشود چنین اقدامی را هم ممکن دانست.
باتوجه به محدودیت تولید برق در تابستان سال پیشرو نباید به نحوی برنامهریزی شود که صنایع متضرر شوند. از نگاه تولیدکنندگان سیمان، اگر برق خانههایشان در ساعاتی از روز قطع شود، بهتر از این است که بیکار شوند و یک واحد تولیدی متضرر شود. به هر صورت، مردم به این بلوغ رسیدهاند که در شرایط حاد همه به سهم برابر کمک کنیم و این بحران را پشتسر بگذاریم. در نتیجه دولت هم باید به سرعت به فکر رفع این مسئله باشد و با ایجاد نیروگاهها یا ارائه تسهیلات و کمک به شرکتها در جهت تامین برق اضطراری کمک کند.
البته درحالحاضر، تحریمها هم یک مانع برای تامین تجهیزات نیروگاهی است.