نمایشگاه تنها یک دورهمی تجاری نیست
قریب به اتفاق فعالان صنعت نمایشگاهی کشور بر این باورند که جایگاه این صنعت در کشور به‌طور شایسته و بایسته موردتوجه سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران قرار نگرفته است.
آنها معتقدند این بی‌توجهی از عدم‌درک درست این افراد از اهمیت صنعت نمایشگاهی و تاثیر آن بر تجارت و اقتصاد کشور نشأت می‌گیرد. در گفت‌وگو با کارشناسان و فعالان صنعت نمایشگاهی به جایگاه این صنعت در ایران پرداخته است.
مهمانی یا ابزار تجاری؟
صالح سپاسدار، فعال و برگزارکننده نمایشگاهی در گفت‌وگو با با بیان اینکه باید نگاه جامع‌تری نسبت به صنعت نمایشگاهی داشته باشیم، اظهارکرد: نمایشگاه‌ها را می‌توان از یک زاویه به‌عنوان یک رویداد و دورهمی تجاری و از زاویه‌ای دیگر به‌عنوان یک ابزار تجاری‌اقتصادی موردنقد و بررسی قرار داد. در کشورهای پیشرفته، نمایشگاه به‌عنوان یک ابزار کارآمد تجاری‌اقتصادی در دستور کار مسئولان و فعالان این حوزه قرار دارد. این دو موضوع رویکرد و عملکرد تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران را درباره نحوه برگزاری نمایشگاه‌ها تبیین می‌کند. اگر دیدگاه ما نسبت به نمایشگاه‌ها در حد مهمانی و دورهمی تجاری باشد، اعلام برگزاری این مهمانی از یک ماه قبل، امری منطقی به نظر می‌رسد، چراکه صرف حضور در این دورهمی مهم است و هدف از حضور در این مهمانی آشنایی با مهمانان، صرف غذا و گپ‌وگفت است.
وی افزود: اگر رویکرد و دیدگاه ما نسبت به نمایشگاه‌ها به‌عنوان یک ابزار تجاری کارآمد باشد، در این زمینه نیاز به برنامه‌ریزی کامل داریم. به‌عبارتی نه‌تنها برگزارکننده، بلکه مشارکت‌کننده و بازدیدکننده نیز باید برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت برای حضور در این رویدادها داشته باشند. شاید جالب باشد که بدانیم در کشورهای پیشرفته حضور یا عدم‌حضور شرکت‌ها در رویدادها را در بودجه سالانه مدنظر قرار می‌دهند و براساس آن تعیین می‌کنند که در نمایشگاه‌ها چه نوع دستاورد تبلیغاتی یا موقعیتی را محقق کنند.
این برگزارکننده نمایشگاهی در ادامه گفت: این کشورها برای رسیدن به این اهداف برنامه‌ریزی بلندمدت کرده و نیروی انسانی مدنظر خود را تربیت می‌کنند. این کشورها به مدت یک سال مشغول برنامه‌ریزی و تولید محتوا برای حضور در رویداد موردنظر خود می‌شوند. در این قالب، بازگشت سرمایه‌گذاری مشارکت‌کننده (به‌عنوان یکی از مخاطبان نمایشگاه) یک بازگشت قطعا مثبت خواهد بود.
سپاسدار همچنین گفت: در چنین شرایطی، بازدیدکننده نیز برنامه‌ریزی خواهد کرد تا تجهیزات و کالاهای موردنظر خود را در محل نمایشگاه خریداری کند، چراکه در محل نمایشگاه امکان مقایسه دستگاه‌ها و تجهیزات موردنیاز خود را خواهد داشت؛ بنابراین در کشورهای پیشرفته، هم شرکت‌ها و هم بازدیدکنندگان، قادر به برنامه‌ریزی برای حضور و خرید در نمایشگاه‌ها خواهند بود.
جایگاه صنعت نمایشگاهی
وی افزود: در کشورهای پیشرفته که برنامه‌های بلندمدت در نظر گرفته‌شده، هم مشارکت‌کننده و هم بازدیدکنندگان از فراغ‌بال و تمرکز بیشتر برای برنامه‌ریزی برخوردار هستند. در کشورهای کمترتوسعه‌یافته به‌دلیل نبود برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های بلندمدت، افراد مجبور هستند در شرایط بحرانی‌تر و با اطلاعات کمتر، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی کنند. این موضوع سبب خواهد شد رویداد نمایشگاهی از یک ابزار کارآمد تجاری‌اقتصادی به یک دورهمی کوچک تبدیل شود.
وی افزود: در شرایط بحران اقتصادی که کشور در آن قرار دارد، آیا از این ابزار باید به‌صورت کارآمد بهره‌گیری کرد یا به‌عنوان یک دورهمی؟ امیدواریم مسئولان و سیاست‌گذاران به این پرسش پاسخ دهند که آیا می‌توانیم به‌واسطه برگزاری رویداد تجاری و اقتصادی درست رونق را به بازارهای خصوصی و دولتی تزریق کنیم یا فقط به‌عنوان یک دورهمی در محل نمایشگاه جمع می‌شویم.
نظام رتبه‌بندی مراکز نمایشگاهی ایران
حسنعلی موبدی، کارشناس نمایشگاهی در گفت‌وگو با با اشاره به اینکه امروزه برنامه‌ریزی و مدیریت شهرها به‌نحوی‌که پاسخگوی پیچیدگی نیازهای فعلی جامعه شهری باشد، مستلزم برنامه‌ریزی و طراحی برای ایجاد شهرها و جوامع هوشمند است، گفت: شاکله این شهرها باید بر مبنای ایجاد محیط‌هایی با هدف تسهیل فرآیندهای کاری در کنار ارتقای مهارت‌های شناختی و توانایی یادگیری و نوآوری پایه‌گذاری شوند.
این کارشناس نمایشگاهی افزود: از سوی دیگر، بحث ارتقای تعاملات اجتماعی و تجاری و حتی بین‌الملل در فضای شهری، یکی از موضوعات مطرح‌شده در حوزه طراحی شهری است که در سال‌های اخیر بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. حال با ظهور شهرهای هوشمند این سوال مطرح می‌شود که آیا هوشمندسازی می‌تواند در ارتقای کیفیت فضای شهری در حوزه‌های گوناگون تاثیرگذار باشد؟
به‌گفته موبدی، در سال ۱۳۹۵، نظام رتبه‌بندی مراکز نمایشگاهی ایران با هدف هوشمندسازی (گام‌به‌گام) مراکز نمایشگاهی توسط کارگروهی متشکل از شرکت نمایشگاه بین‌المللی تهران، سازمان توسعه تجارت ایران و نماینده انجمن شرکت‌های نمایشگاهی پس از جلسات متعدد کارشناسی با بازدید و حضور در مراکز نمایشگاهی موردارزیابی اولیه قرار گرفت و گام‌های بعدی آن هم پیش‌بینی شده بود که متاسفانه باوجود استخراج ارزیابی‌ها، این مهم مسکوت ماند.این کارشناس صنعت نمایشگاهی با تاکید بر اینکه کسب‌وکارهای امروزی با تکنولوژی و فناوری درهم‌آمیخته شده و عدم‌بهره‌گیری از آن، ما را در پیشرفت فرآیند خدمات‌رسانی به ذی‌نفعان دور می‌کند، گفت: کارشناسان و فعالان نمایشگاهی معتقدند توسعه این بخش، به الزاماتی نیاز دارد که ایجاد قوانین مناسب، فرهنگ‌سازی در زمینه استفاده از فناوری‌اطلاعات و ارتباطات در بخش نمایشگاهی، ایجاد زیرساخت‌های مناسب و همچنین تربیت نیروی انسانی که بتواند در بخش دیجیتالی فعالیت کند، از جمله این الزامات است.
وی افزود: در این شرایط است که می‌توان امیدوار بود وجه دیجیتال نمایشگاه توسعه پیدا کند و بازار رقابت داخلی در این زمینه شکل گیرد. در همین راستا، الگوبرداری درست از مراکز نمایشگاهی کشورهای توسعه‌یافته هم الزامی است. هوشمندسازی باید در خدمت این حوزه باشد. باید از ظرفیت‌های فناوری‌های‌اطلاعات کمک گرفت و از ظرفیت‌های بالقوه این صنعت بهره بیشتری برد. صنعت نمایشگاهی ایران به‌ویژه مراکز نمایشگاهی در حوزه هوشمندسازی چند ده گام عقب مانده و البته مهم‌ترین دغدغه و مانع، بودجه است.
موبدان تاکید کرد: صدای واحد در صنعت نمایشگاهی، وجود دبیرخانه واحد انجمن‌های نمایشگاهی، تدوین استاندارد یا سند جامع نمایشگاهی، ارتباط‌گیری با مراکز نمایشگاهی به‌ویژه کشورهای همسایه و هدف، شناسایی و انتشار ظرفیت‌های مراکز نمایشگاهی، مطالعات و پژوهش‌های تطبیقی نمایشگاهی، تاسیس و بهره‌گیری از تلویزیون اینترنتی، بسترسازی الکترونیکی بازدیدکنندگان نمایشگاه به‌ویژه بازدیدکنندگان تخصصی و... از جمله مواردی است که از دغدغه‌های امروز فعالان این صنعت به‌شمار می‌رود.
سخن پایانی
برگزاری نمایشگاه، یکی از ابزارهای مهم در شناسایی نیاز مشتریان و همچنین معرفی توانمندی‌های واحدهای تولیدی و خدماتی به بازارهای گوناگون است. امروزه اهمیت برگزاری نمایشگاه بر کسی پوشیده نیست و این اهمیت روز‌به‌روز در حال گسترش است.
درباره اهمیت نمایشگاه‌ها همین بس که براساس بررسی‌های انجام‌شده، برگزاری نمایشگاه‌ها در سال دست‌کم ۳۰۰ میلیارد دلار عاید اقتصاد جهان می‌کند. نمایشگاه، مرکزی برای تبادل اطلاعات و دست یافتن به پدیده‌های نوین علم و صنعت و انتقال فناوری است. برگزاری نمایشگاه، باعث ایجاد رقابت‌های سالم داخلی و بین‌المللی می‌شود و توسعه‌دهنده گردشگری و اشتغال ملی است. برپایی نمایشگاه‌ها به‌ویژه در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی از جنبه‌های گوناگون موجبات پویایی اقتصاد بومی را فراهم می‌کند که از جمله آن کمک به توسعه و رونق صنعت گردشگری و نیز حفظ و ارتقای سطح اشتغال ملی است. امروزه نمایشگاه و مجموعه فعالیت‌هایی که منجر به شکل‌گیری و برگزاری آن می‌شود، با عنوان صنعت نمایشگاهی شناخته می‌شود. گسترش روزافزون اهمیت نمایشگاه‌ها در توسعه و رونق اقتصادی، لزوم توجه بیش از پیش به بخش نمایشگاهی و رونق بخشیدن به صنعت نمایشگاهی در هر کشوری را به‌خوبی آشکار می‌کند.
