بدون شک با توجه به مشکلات و محدودیت‌های تجاری و اقتصادی باید مسیر خود را به سمت روابط اقتصادی با کشورهای همسایه متمرکز کند زیرا تجربه نشان می‌دهد این روابط علاوه‌بر کاهش ریسک تعاملات تجاری، می‌تواند مطلوب و معادله برد-برد برای دو طرف باشد.

البته زیرساخت‌های مناسبی مانند لجستیک و گلوگاه‌های صادراتی باید برای توسعه تجارت با کشور‌های همسایه به نحو مطلوب مهیا باشد؛ این در حالی است که به نظر می‌رسد این موارد در ساختارهای صادراتی کشور به‌طور مطلوب مهیا نیست و به‌عنوان مانعی در مسیر توسعه این روابط با همسایگان مرزی عمل می‌کند.

مشکلاتی مانند تحریم‌ها در روابط تجاری کشور وجود داشته‌اند و برای ایجاد روابط مطلوب تجاری نمی‌توانیم مسیری جدا از مسیر حرکت سایر کشورها در تجارت انتخاب کنیم. باید مشکلات بین‌المللی در مسیر اقتصاد و تجارت کشور را از میان برداریم که خروج از فهرست سیاه FATF نیز یکی از این موارد است.

رقابت سایر کشورها برای به‌دست آوردن بازارهای تجاری کشورهای همسایه ایران نیز موضوع دیگری است که باید در تعاملات تجاری با سایر کشورها مورد توجه قرار گیرد.

برای مثال، عراق، علاوه‌بر همسایگی با ایران، از سوی دیگر با کشور ترکیه همجوار است و بدون شک ترکیه نیز می‌کوشد بازارهای عراق را از آن خود کند.

بنابراین ایران نیز به‌عنوان کشوری که به بازارهای هدف کشورهایی مثل عراق نیاز دارد باید در این زمینه پیش‌دستی کند و ضریب نفوذ خود را با استفاده از راهکارهای مختلف در این کشورها افزایش دهد.

علاو‌ه‌بر این، هزینه‌های نقل ‌و انتقالات ارزی در تجارت‌ برون‌مرزی کشور از‌جمله مواردی است که باید مدنظر باشد.

بی‌شک گسترش این روابط موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های ارزی کشور خواهد شد که می‌تواند نظام عرضه و تقاضا را نیز به تعادل نزدیک‌تر کند.

با این حال، این به معنای منفک بودن از ضوابط بین‌المللی نیست و باید بپذیریم FATF یک موضوع جدی در روابط تجاری بین‌المللی است و خارج از چارچوب‌های آن امکان تجارت مطلوب با کشورهای همسایه نیز وجود نخواهد داشت.

تجارت و روابط تجاری دنیای امروز با گذشته بسیار متفاوت است و نمی‌‌توانیم با تکیه بر شیوه‌های سنتی مانند تهاتر و مبادله کالا به کالا به اهداف تجاری و اقتصادی کشور دست پیدا کنیم؛ بنابراین حتی در مبادلات تجاری با کشورهای همسایه نیز نیازمند فرآیندهای قانونی و جهانی هستیم و باید برای تامین آنها تلاش کنیم.

در هر حال، ایران نیازمند هرچه مستحکم‌تر کردن روابط تجاری با همسایگان خود است اما تحقق آن مستلزم برنامه‌ریزی و اتخاذ راهکارهای اجرایی و همچنین در پیش گرفتن سیاست‌های تجاری و اقتصادی منطبق با نیازهای تجارت بین‌الملل است؛ در غیر این صورت نباید انتظار موفقیت‌های چندانی را در این نوع تجارت داشته باشیم.