هرقدر پول بدهید آش می‌خورید
طراحی و توسعه محصولات با برند خودی، رمز پایداری در توسعه صنعت خودرو است، یعنی اگر یک خودروساز برند و پلتفرم بومی خود را داشته باشد، می‌تواند زنجیره ارزش خود را شکل دهد و توان ساخت داخل را بالا ببرد و خدمات پس از فروش متنوع به مشتریان ارائه کند و در غیر این صورت، توفیق زیادی در این موارد نخواهد یافت.
این مسیری است که همه کشورهای صاحب صنعت خودرو طی کرده‌اند و آنهایی که به حلقه توسعه و طراحی محصولات با پلتفرم خودی مسلط شده‌اند، توانسته‌اند به موفقیت برسند و منافع بالایی کسب کنند. برای مثال، می‌توان به شرکت برلیانس چین اشاره کرد که با یکی از خوشنام‌ترین برندهای خودروسازی جهان یعنی BMW به‌عنوان شریک خارجی مشارکت دارد و در حقیقت تولیدکننده محلی محصولات BMW در چین است، اما به‌همین میزان هم اکتفا نکرده و به‌طور مثال در چند سال اخیر یک مرکز تحقیقات ۲۰۰۰ نفره ایجاد کرده و هر سال ۲ پلتفرم جدید طراحی می‌کند و به‌سمت خودروی برقی حرکت کرده است و برای برلیانس مهم است که به توسعه محصولات با برند خودی مشغول شود.
بررسی مقایسه‌ای رشد ناخالص تولید ملی کشورها نشان می‌دهد که کشور ما نیز از منظر قدرت خرید در زمره بازارهایی قرار می‌گیرد که حجم اصلی بازار آن متعلق به محصولاتی ارزان، اما کارآ است و به‌طورطبیعی چنین محصولاتی نمی‌توانند محل عرضه آخرین فناوری‌های نوین باشند، بلکه بالعکس کافی است، از منظر مشتریان «به‌اندازه کافی» خوب باشند. در این شرایط، پارادایمی به نام «مهندسی مقتصدانه» زاده می‌شود؛ پارادایمی که در آن با نوآوری‌های ساده‌ای که کارکرد اصلی کالا را تضمین می‌کند و با حذف زوائد، می‌تواند کالا یا خدمت را با پایین‌ترین نرخ در اختیار مشتری قرار دهد.رویکرد اصلی جاری صنعت خودرو در کشور برای افزایش میزان داخلی‌سازی، تمرکز بر برگزاری میزهای داخلی‌سازی است. در این میزها، قطعات و سیستم‌هایی که در عمل تاکنون داخلی‌سازی نشده‌اند، قرار می‌گیرند و از صنعتگران و شرکت‌های دانش‌بنیان دعوت می‌شود، به داخلی‌سازی این قطعات یا مجموعه‌ها توجه کافی داشته باشند تا در صورت تولید، خودروسازان خرید آنها را تقبل کنند.
در میان اخبار
بدیهی است، آنچه برگزارکنندگان را به برگزاری میزهای داخلی‌سازی وامی‌دارد، این پندار است که آنچه سبب عدم‌داخلی‌سازی قطعات و مجموعه‌ها شده یا اطلاع‌رسانی درست به دست‌اندرکاران حوزه صنعتی کشور درباره قطعات داخلی‌سازی نشده است یا اینکه مانعی فنی و از جنس دانشی بر سر راه داخلی‌سازی وجود دارد که کمک گرفتن از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند باعث غلبه بر این مانع شود. بنابراین انتظار خودروساز آن است که شرکت‌کنندگان بتوانند همان قطعه نمایش داده‌شده روی میز داخلی‌سازی را در کشور تولید کنند، حال آنکه ممکن است آنچه باعث تحقق نیافتن داخلی‌سازی قطعات و مجموعه‌های مذکور شده است، از جنس نقص اطلاع‌رسانی یا از جنس دانشی نباشد و مانع دیگری سبب شده باشد که تاکنون آن قطعات، داخلی‌سازی نشده باشند. از جمله معضلات دیگر، مربوط به قطعات و مجموعه‌هایی است که در آنها قابلیت فرآیندی موردنیاز برای تحقق محصول در داخل کشور مهیا نشده است. برای مثال، تولید نشدن فولادهای استحکام بالا در کشور سبب می‌شود که نتوان قطعات طراحی‌شده بر این اساس را در داخل کشور تولید کرد؛ همچنین نبود دستگاه بافنده مناسب برای ایجاد قطعه flexible joint در اگزوز، می‌تواند مثالی از این دسته محسوب شود. حال پرسش مهم این است که چرا طراحی محصولات داخلی برمبنای قابلیت‌های فرآیندی کشور پایه‌ریزی نشده است؟
ممکن است این پاسخ از سوی خودروسازان مطرح شود که نمی‌توان در محصول از پیشرفت‌های روز جا ماند. این پاسخ اگرچه درست است، اما مسیر پیشرفت، همزمانی و توازنی را بین قلمروهای مختلف توسعه محصول می‌طلبد، یعنی لازم است مطابق نقشه‌راه مشخص، قابلیت‌های فرآیندی تعریف‌شده‌ای در کشور ایجاد شوند و سپس طراحی محصول براساس آن قابلیت‌های فرآیندی انجام پذیرد. مسیر برعکس سبب می‌شود تا به‌ازای نفعی اندک، زیان عظیمی به منابع ارزی کشور وارد شود.
نویسنده:
