چراغ معیشت تولید‌کنندگان لوستر در آستانه شب عید کم‌فروغ است و بسیاری از واحدها در آستانه تعطیلی هستند. نبود تنوع و گران بودن این لوسترها موجب شده تا در بازار رقابت باز هم چینی‌های بی‌کیفیت برد کنند. تا همین چند سال پیش تنها لوسترهایی که با نرخ گران وارد کشور می‌شد، لوسترهای ایتالیایی بودند که شکل و شمایل آنها طوری بود که مناسب استفاده در خانه‌های بسیار بزرگ بودند. نرخ آنها هم بستگی به جنس آنها داشت اما حالا چون پای چینی‌ها در میان است این بازار تغییر کرده‌است؛ لوسترهای برنزی، بلوری، آب نقره، آب طلا، لوله‌ای، کریستالی، چوبی و … در بازار موجود هستندکه البته نرخ هر لوستر بسته به تعداد شاخه‌های به کار رفته شده در ساخت آنها متفاوت است.نور زرد و سفید لوسترها از پشت شیشه‌های چند ضلعی وقتی با نور کمرنگ زمستان، پیوند می‌خورد، هزار رنگ می‌شود و تلألؤ و درخشندگی حباب‌های بلورین چند برابر می‌شود. لامپ‌های اطلسی، آویزهای چوبی، مجلسی‌های چند رنگ و کریستالی‌های بزرگ و کوچک که بسته به مساحت و متراژ منازل هر کدام خاصیت جداگانه‌ای برای خودشان دارند.

لوستر کلاسیک ۶ شعله، هشت میلیون و لوستر چوبی از ۴۰۰ هزار تومان تا ۶ میلیون نرخ خورده است اما برخی لوسترها هم پس از محاسبه اندازه و جنس قطعات و اینکه آیا آبکاری آنها از طلا باشد و یا نقره و تعیین نرخ می‌شود که این نوع لوسترها معمولا با حجم و اندازه بسیار بزرگ هستند که برای اماکن خاصی استفاده می‌شوند.

پای چینی‌ها در میان است!

لوسترهای چینی در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف آمده‌اند و جای پای مناسبی را برای خود باز کرده اند، البته بماند که نرخ مناسب و ارزان آنها تا قبل از بالا رفتن دلار از پله‌های گرانی باعث می‌شد که در خانه هر کسی این لوسترها را ببینی اما اکنون به گفته فروشندگان با سابقه لوستر منحصر شده به کسانی که دست‌شان به دهان‌شان می‌رسد و یا کسانی که تک و توک برای هدیه بردن می‌خرند و یا تازه عروس هایی که می‌خواهند با این لوسترها خانه‌ای نو نوارتر داشته باشند.

علیرضا که یکی از وارد‌کنندگان با سابقه در این راستا است بهترین فردی است که می‌تواند در ارتباط با لوسترها صحبت کند. او پا‌خورده بازار است و تقریبا ۳۵ سال است که به گفته خودش در این بازار کار کرده و زیر و بم آن را می‌داند. لوستر ساده‌ای را نشان می‌دهد و می‌گوید: این را می‌بینید تا دو سال پیش قیمتش کم بود اما حالا قیمتش سه برابر دو سال قبل است؛ ما گران می‌خریم و مجبوریم گران بفروشیم.

وی ادامه می‌دهد: گرچه تولید‌کننده ایرانی توانسته با رقبا برابری کند اما نبود تنوع و گران بودن این لوسترها باعث می‌شود که چینی‌ها بُرد کنند. وقتی مواد اولیه گران تمام می‌شود و به هر حال این کریستال‌ها که ماده اولیه بسیاری از لوسترها را تشکیل می‌دهد از چین وارد می‌شود و دلاری برای‌شان خرج می‌شود؛ فرقی نمی‌کند چینی باشد یا از دبی یا از مجارستان و ایتالیا آمده باشد؛ گرانی یعنی دغدغه وارد کنندگان.این واردکننده لوستر با اشاره به اینکه با تمام اینها قیمت‌ها مختلف است، گفت: مدل‌هایی که از نظر ظاهری شباهت زیادی به هم دارند اما به دلیل تفاوت جنس آلیاژ به کار رفته در آن قیمت‌های متفاوتی دارند.با توجه به اینکه درحال‌حاضر لوسترهای ارزان نرخ بین ۳۰۰ تا یک میلیون نرخ دارند و لوسترهای گران بین هشت تا ۱۰ میلیون و بیشتر هم نرخ دارند؛ فروشنده در این رابطه چینی‌ها را مقصر نمی‌داند و می‌گوید: متاسفانه ما برای طراحی پول نمی‌دهیم و همین باعث می‌شود که تنوع حرف اول را بزند و بازار فروش بیشتری داشته باشد.

او ادامه می‌دهد: چینی‌ها بازار را شناخته‌اند و می‌دانند که طراحی‌های مختلف می‌تواند برای هر نوع ذائقه‌ای بازار داشته باشد.در این میان هستند برخی از فروشندگانی که از پایتخت آمده‌اند و اعتقاد دارند لوسترهای تهران اصل است و اصفهانی‌ها از طرح‌ها کپی کاری می‌کنند. حسن پور با سابقه ۱۰ سال‌های که در این کار دارد؛ این مطلب را می‌گوید. سخنی که اخوان صادر‌کننده برجسته اصفهانی آن را رد کرده و می‌گوید: اصفهان کمتر از تهران نیست و همیشه به داشتن صنعتگران و هنرمندان معتبر در تمامی رشته‌ها شهره بوده و به همین خاطر این درست نیست. به گفته او شاید از لحاظ امکانات وضعیت پایتخت بهتر باشد اما از لحاظ کیفیت اصفهان هنوز هم سری در سرهای این صنعت دارد.

اقتصاد خراب و عدم ثبات نرخ‌ها

با چرخ زدن در میان لوسترها و کسانی که از دست با این رشته سر و کار دارند عدم ثبات قیمت‌ها اقتصاد خراب و کالاهای چینی دغدغه هایی است که در سخنان فروشندگان و تولید‌کنندگان پررنگ‌تر است؛ به گفته آنها با آنکه نرخ مواد اولیه سه برابر شده اما حقوق مردم چندان افزایش نیافته و همین بازار لوستر را دچار رکود کرده است.

خلیلی از فروشندگان دیگری است که می‌گوید: بیشتر لوسترهای ایران به کشورهایی چون بحرین، عربستان و کویت صادر می‌شود که پر متقاضی نیز هست.

این فروشنده در ادامه آذر و دی را از ماه‌های پرفروش این محصول می‌داند که در این ماه‌ها به دلیل نزدیک شدن به ایام عید بازار لوستر از رونق خوبی برخوردار است.

خلیلی گفت: به دلیل کم‌شدن تقاضا، واردات لوسترهای ایتالیایی تقریبا متوقف شده است و تنها معدودی از افراد علاقه‌مند، با سفارش به فروشگاه‌های خارجی، آنها را به کشور وارد می‌کنند. اما بیشتر لوسترهای چینی با نرخ بسیار پایین یعنی شاخه‌ای سه یا چهار هزار تومان تا ۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسند و کارهای ایرانی نیز بسته به نوع آن از شاخه‌ای هفت هزار تومان تا ۲۰۰هزار تومان در بازار خرید و فروش می‌شوند.

به گفته این فروشنده بعضی از تولیدکنندگان بزرگ لوستر به همراه تولیدات خود شناسنامه آن کالا را هم ارائه می‌دهند، همچنین علاوه بر شناسنامه که مشخصات لوستر در آن ثبت شده، برگه گارانتی هم وجود دارد و لوستر خریداری شده دو تا ۱۰ سال گارانتی دارد.

مرتضی یکی دیگر از فروشندگان لوستر، در مورد میزان فروش و انواع لوستر می‌گوید: لوستر یک کالای لوکس به حساب می‌آید و این امر در کنار وضعیت نامناسب اقتصادی مردم موجب شده که رونق این بازار هر سال کمتر از سال قبل شود.

وی همچنین به نوسان نرخ مواد اولیه نیز اشاره کرد و گفت: این عامل باعث شده است که رقابت، تولید و صادرات با نوسان روبه‌رو شود.

محمدحسین مرادی دیگر شرکت‌کنندگان در نمایشگاه لوستر می‌گوید: بیش از ۹۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز این صنعت در داخل ساخته می‌شود، اما نیاز سازندگان نور و روشنایی در بازار به‌طور کامل تامین نمی‌شود و تعدادی به واردات روی آورده‌اند.

غلامعلی فتوحی از تولید‌کنندگان با سابقه لوستر در استان اصفهان نیز اعتقاد دارد: گرانی مواد اولیه به همراه گسترش فعالیت واسطه‌ها آنقدر به این صنف ضرر زده است که تعدادی از تولیدکنندگان این حرفه مجبور به تغییر دادن شغل شده‌اند.

وی با اشاره به اینکه مفرغ و برنج در اشکال لوله، ورق و ضایعات کارخانجات، مهم‌ترین مواد اولیه این صنعت را تشکیل می‌دهد، می‌افزود: نخستین و مهم‌ترین عامل گرانی لوسترها، افزایش بی‌رویه نرخ مواد اولیه و غیرقابل پیش‌بینی بودن این تغییر قیمت‌ها است.

وی اضافه می‌کند: این کاستی هیچ گونه قدرت کنترل را برای این بخش باقی نگذاشته است و اغلب دلالان، این مواد را احتکار کرده و پس از افزایش نرخ آن را به فروش می‌رسانند.

ارزان و بی‌کیفیت

نایب رئیس اتحادیه چینی، بلور و لوستر اصفهان، در همین ارتباط در گفت‌وگو با بازار و در پاسخ به این سوال که ورادات لوسترهای چینی چه ضرباتی را به تولید‌کنندگان داخلی وارد می‌کند، می‌گوید: متاسفانه لوسترهای چینی با وجود اینکه کیفیت لازم را ندارد اما به دلیل ارزان بودن مشتری هم دارند.

محمدرضا یراقی اصفهانی، با بیان اینکه واردات لوسترهای چینی بزرگترین ضربه را به تولیدکنندگان داخل وارد کرده است، افزود: لوسترهای چینی از کیفیت پایین در بکارگیری مواد اولیه در ساخت بهره‌مند هستند، اما به دلیل نرخ پایین رقیب لوستر ایرانی شده است.

وی گفت: ورود اقلام چینی به بازارهای داخلی سد راه تولید‌کنندگان داخلی است و شرایط را برای تولید‌کننده داخلی سخت کرده است و با وجود اینکه اصفهان یکی از قطب‌های تولید لوستر به شمار می‌رود اما واردات بی‌رویه چالش‌های زیادی را برای تولید ایجاد کرده است.

سخن پایانی

هم اکنون ۱۱۰ واحد تولیدی و فروشگاه لوستر در اصفهان است که بیش از ۳۰ درصد این واحدها تعطیل شده‌اند و تولیدکنندگان آن بیکار هستند و به گفته فعالان بازار لوستر اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند چراغ معیشت تولید‌کنندگان لوستر در اصفهان رو به خاموشی خواهد رفت.