گوهرسنگ از جمله حوزه ‌ هایی است که ظرفیت کارآفرینی و اشتغالزایی بالایی دارد. در این حوزه از تهیه سنگ راف گرفته تا تراش، ساخت و مخراج ‌ کاری، فرآیندی طولانی طی می ‌ شود که فرصت ‌ های شغلی متعدد و متنوعی ایجاد خواهد کرد. اگر بتوان با کمی حمایت تولیدات این حوزه را به بازار صادراتی رساند، ارزش ‌ افزوده بالایی خواهد داشت و ارزآوری زیادی ایجاد خواهد کرد. اما قوانین ما به ‌ گونه ‌ ای چیده شده و ممنوعیت ‌ های صادراتی و وارداتی آنقدر زیاد است که امکان کار به ‌ سادگی فراهم نیست. ورود گوهرسنگ ‌ ها به ‌ صورت خام به ایران ممنوع است و به ‌ همین دلیل به ‌ شکل معمول آنچه در بازار ایران موجود است، به ‌ صورت تراش ‌ خورده وارد می ‌ شود.

کشور ما ذخایر قابل ‌ توجهی از گارنت (دمانتوئید) سبز، عقیق و فیروزه دارد، اما ذخایر سنگ ‌ های قیمتی آن مثل یاقوت، زمرد و سافایر چندان قابل ‌ توجه نیست. در حال ‌ حاضر به ‌ دلیل ممنوعیت واردات سنگ ‌ خام، بسیاری از کارگاه ‌ های تراش سنگ با مشکلات متعددی رو ‌ به ‌ رو شده ‌ اند. چون تولیدکننده ‌ های ما به سنگ ‌ خام موردنیاز دسترسی ندارند، به ‌ همین دلیل است که کارگاه ‌ های گوهرتراشی یکی یکی بسته می ‌ شوند. البته بازار قاچاق سنگ به داخل کشور گرم است و انواع سنگ ‌ های قیمتی خام به ‌ شکل غیرقانونی وارد می ‌ شوند، اما به ‌ طبع کمیاب هستند و بسیار گران تمام می ‌ شوند.

به این دلیل، کارگاه ‌ های گوهرتراشی دست ‌ بسته مانده ‌ اند، زیرا نه تمایلی به فعالیت غیرقانونی دارند و نه (حتی در صورت تمایل و تامین ماده اولیه از بازار قاچاق)، صرفه اقتصادی چندانی در این فرآیند خواهند داشت.

بنابراین با کمال تاسف هر روز بر کارگاه ‌ هایی که در آستانه ورشکستگی قرار دارند، افزوده می ‌ شود و گوهرتراشان منبع درآمد خود را از دست می ‌ دهند.

یکی از فرصت ‌ هایی که برای خروج از این بحران می ‌ توان در نظر گرفت، استفاده از ظرفیت ‌ های کشور افغانستان است.

افغانستان که در همسایگی ما است، دارای ذخایر بسیار غنی سنگ ‌ های قیمتی از جمله زمرد است. به این ترتیب، ما می ‌ توانیم به ‌ راحتی از این فرصت استفاده کنیم.

در حال ‌ حاضر با کمال تاسف و به ‌ دلیل قوانین محدودکننده و دست ‌ وپاگیر راه استفاده از این فرصت بسته است و سنگ ‌ های قیمتی افغانستان به ‌ دست گوهرتراشان ایرانی نمی ‌ رسد.

بنابراین همان ‌ طور که اشاره شد، لازم است برخی قوانین اصلاح و بعضی از ممنوعیت ‌ ها برداشته شود تا سنگ ‌ های قیمتی به ‌ شکل قانونی و درست به ‌ دست گوهرتراشان ما برسد تا به این ترتیب مشکل بسیاری از کارگاه ‌ های ما حل شود.

در این صورت، امید می ‌ رود که فرصت ‌ های شغلی گسترده ‌ ای در این حوزه پدید آید و رونق، دوباره به کارگاه ‌ ها بازگردد.

تراش خوب به چند عامل بستگی دارد؛ اول به کیفیت سنگ، بعد به تراشنده ماهر و زبده و در نهایت به دستگاه ‌ های گوهرتراشی باکیفیت و دقیق.

باتوجه به آموزش ‌ های درست و استادان زبده ‌ ای که در این حوزه فعالیت می ‌ کنند، پرورش تراشنده ماهر و زبردست امکان ‌ پذیر است. خوشبختانه دستگاه ‌ های تراش خوب و دقیقی هم در اختیار داریم که خطای آن بسیار پایین است.

کشور ما در حال ‌ حاضر واردکننده سنگ ‌ های قیمتی تراش ‌ خورده از خارج کشور است و بیشتر آنچه در ویترین جواهرفروشی ‌ ها دیده می ‌ شود (از زمرد گرفته تا سافایر و یاقوت) همه وارداتی است.

اگر قوانینی اصلاح شود و به ‌ جای سنگ ‌ خام ممنوعیت ورود سنگ تراش ‌ خورده ایجاد شود، فرصتی به ‌ وجود خواهد آمد تا سنگ راف یا ماده اولیه را وارد کنیم، خودمان تراش دهیم و با نرخ خوب به ‌ دست جواهرفروش برسانیم، به ‌ طورقطع آنها هم به ‌ جای سنگ ‌ های تراش ‌ خورده وارداتی از سنگ ‌ های خودمان استفاده خواهند
کرد.

پس جای آن است که مسئولان برای اصلاح شرایط و رفع مشکل کمبود سنگ ‌ خام وارد میدان شوند و کمر همت ببندند.

اگر سنگ ‌ خام خوب و باکیفیت داشته باشیم، می ‌ توانیم خودمان آن را تراش دهیم و به بازار عرضه کنیم و زمینه برای فعالیت کارگاه ‌ ها و ایجاد فرصت ‌ های شغلی مهیا می ‌ شود.