ترسیم درخت فناوری لوازم‌خانگی
عبدالرضا مجدالدین ـ مدیرکل دفتر هماهنگی صنعت و بازار معاونت علمی
موضوعی که درباره نقش دانش‌بنیان‌ها در صنعت لوازم‌خانگی از نظر ما مهم است، به‌اصطلاح «عمق ساخت داخل» است که کشور ما از این حیث تا پایان سال ۹۹، وضعیت خوبی داشته؛ ضمن اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان هم پا به این عرصه گذاشته‌اند و این داخلی‌سازی انجام گرفته است. حال تلاش این است که درصد بیشتری از قطعات، داخلی‌سازی شوند و به مرحله‌ای برسیم که طراحی، تولید، تامین قطعات، بهینه‌سازی و … در داخل کشور انجام بگیرد، البته که در برخی موارد نمی‌توان به‌صورت صد درصدی داخلی‌سازی کرد، زیرا تامین برخی قطعات از سایر کشورها می‌تواند به‌صرفه‌تر باشد؛ این موضوع را برخی کشورهای پیشرفته اروپایی هم باوجود داشتن دانش فنی، انجام می‌دهند.
به‌تازگی فناوران حوزه ICT به بخش‌های تولیدکننده لوازم‌خانگی متصل شده‌اند؛ این ظرفیت در حوزه‌های مختلف نانو، اینترنت اشیا و … نیز وجود دارد، ضمن اینکه برخی محصولات در حوزه لوازم‌خانگی کوچک به‌کار گرفته شده‌اند و در حال تولید هستند. باید طی یک الی 2 برنامه ۵ ساله، درصدد ساخت کامل تجهیزاتی باشیم که بیشترین مصرف را در کشور دارند؛ در اصل سیستم‌های خنک‌کننده یخچال، فریزر، سیستم‌های تهویه خنک‌کننده و … جزو این اقلام هستند. پژوهشگران و صنعتگران کشور توانایی تولید لوازم‌خانگی همپای کمپانی‌های بزرگ خارجی را دارند. شرکت‌های دانش‌بنیان، نقش بزرگی در تولید قطعات موردنیاز صنعت لوازم‌خانگی دارند، به‌عنوان مثال، برد الکترونیکی که یکی از قطعات کاربردی در صنعت لوازم‌خانگی است، اکنون توسط یک شرکت دانش‌بنیان در زنجان تولید می‌شود، همچنین ورق، پیچ، مهره، لوازم کامپوزیت، پلاستیک و … از دیگر بخش‌های لوازم‌خانگی هستند که توسط پژوهشگران و شرکت‌های داخلی ساخته می‌شوند، همچنین به‌تازگی فناوران حوزه ICT به بخش‌های تولیدکننده لوازم‌خانگی متصل شده‌اند؛ این ظرفیت در حوزه‌های مختلف نانو، اینترنت اشیا و … نیز وجود دارد، ضمن اینکه برخی محصولات در حوزه لوازم‌خانگی کوچک به‌کارگرفته شده‌اند و در حال تولید هستند.
گفتنی است، ۵۰ واحد قطعه‌سازی، عضو انجمن لوازم‌خانگی هستند که این واحدهای تولیدی، بردهای الکترونیکی، ترموستات، المنت‌های مختلف و … موردنیاز صنایع لوازم‌خانگی را تولید می‌کنند، همچنین درصدد هستیم که درخت فناوری هر یک از محصولات حوزه لوازم‌خانگی را ترسیم کنیم که در آن مشخص می‌شود برای ساخت هر یک از محصولات حوزه لوازم‌خانگی به چه فناوری‌هایی نیاز است. باید این فرهنگ را جا بیندازیم که بقای صنعت در مقاومت نکردن است. در این کانون ریل‌گذاری می‌کنیم تا شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها را به صنعت معرفی کنیم؛ مراکز نوآوری که به‌صورت پراکنده در واحدهای صنعتی ایجاد می‌شدند، اکنون به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده فعالیت خواهند کرد. رسوخ فناوری و بومی‌سازی لوازم‌خانگی در کشور پایان‌ناپذیر است، زیرا فناوری توقف ندارد و همواره در حال توسعه است و وقتی وارد این چرخه شوند، ناخودآگاه در این سیکل می‌چرخند. کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار وظیفه دارد، اتصال سیستماتیک بین واحدهای فناور و صنعتی را برقرار کند تا محصولات صنعت لوازم‌خانگی براساس یک نقشه برنامه‌ریزی‌شده و به‌روز تولید شود، ما برنامه داریم که ارزبری صنعت لوازم‌خانگی را کاهش و ارزآوری را افزایش دهیم. میزان ارزبری قطعات لوازم‌خانگی یا واردات آنها ۱.۴ میلیارد دلار است و ما هدف‌گذاری کردیم که در سال ۱۴۰۲ این میزان را به‌نصف برسانیم، همچنین صادرات سالانه محصولات لوازم‌خانگی ایرانی به‌صورت میانگین ۳۰۰ میلیون دلار است؛ برای این موضوع هم برنامه‌ریزی داریم که تا ۱۴۰۲ به ۷۰۰ میلیون دلار برسد و ۲ برابر شود. هاشمی بااشاره به این برنامه‌ریزی گفت: براساس آخرین آمار بانک مرکزی، میزان ارزبری قطعات لوازم‌خانگی یا واردت آنها ۱.۴ میلیارد دلار است و ما هدف‌گذاری کرده‌ایم که در سال ۱۴۰۲ آن را به‌نصف برسانیم، همچنین صادرات سالانه محصولات لوازم‌خانگی ایرانی به‌صورت میانگین ۳۰۰ میلیون دلار است؛ برای این موضوع هم برنامه‌ریزی داریم که تا ۱۴۰۲ به 700 میلیون دلار برسد و ۲ برابر شود. این هدف با داخلی‌سازی توامان با رسوخ فناوری‌های جدید و پیگیری‌های کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار محقق می‌شود. اعتقاد راسخ داریم که این اتفاقات رخ می‌دهد؛ خوشبختانه این توانایی در شرکت‌های استارت‌آپی و دانش‌بنیان، باوجود نیروهای انسانی خوب دیده می‌شود.
