سال سختی که در انتظار زغال‌سنگی‌‌ها است
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در گزارشی از افزایش تولید کنسانتره زغال‌سنگ در سال گذشته خبر داده است، اما سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ چندان به این آمار خوش‌بین نیست و می‌گوید: سال گذشته بیش از ۵۰ درصد از نیاز داخل از طریق واردات تامین شده و این یک فاجعه برای بخش زغال‌سنگ است.
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در گزارشی از افزایش تولید کنسانتره زغال سنگ در سال گذشته خبر داده است، اما سعید صمدی، دبیر انجمن زغال سنگ چندان به این آمار خوش بین نیست و می گوید: سال گذشته بیش از ۵۰ درصد از نیاز داخل از طریق واردات تامین شده و این یک فاجعه برای بخش زغال سنگ است. در واقع وی چندان حال این بخش را مساعد نمی داند و چشم انداز مثبتی هم برای سال جدید پیش بینی نمی کند. چنین موضوعی می تواند میزان واردات زغال سنگ در سال جدید را افزایش دهد.ایران دارای ذخیره قطعی زغال سنگ به میزان یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن است که با این میزان دیگر نیازی به واردات این محصول نیست، اما براساس آمار بزرگ ترین مصرف کننده زغال سنگ کشور یعنی ذوب آهن اصفهان بخشی از نیاز خود را از طریق واردات تامین می کند و همین موضوع توانست بر میزان نرخ تمام شده و سوددهی این مجموعه در سال گذشته اثرگذار باشد. این در حالی است که بازار ارز در سال گذشته شیب صعودی را در پیش گرفت که توانست به طورمستقیم نرخ تمام شده را افزایش دهد، اما این در حالی است که با افزایش تولید زغال سنگ در
داخل کشور می توان شاهد افزایش عرضه در بازار بود. به گزارش صمت، تولید کنسانتره زغال سنگ ایمیدرو طی 12ماه ۱۴۰۱ ، بارشد حدود ۶۴ درصدی از ۸۱۶ هزار تن فراتر
رفت. ۲ شرکت زیرمجموعه ایمیدرو از ابتدای فروردین تا پایان اسفند، ۸۱۶ هزار و ۳۴۱ تن کنسانتره زغال سنگ تولید کردند. اما این آمار در مدت مشابه سال گذشته، ۴۹۶ هزار و ۹۳۷ تن بود. از این میزان، شرکت های «زغال سنگ طبس»، ۷۰۲ هزار و ۲۸۸ تن و «زغال سنگ البرز مرکزی»، ۱۱۴ هزار و ۵۳ تن تولید کردند.
براساس گزارش های منتشرشده، شرکت های زیرمجموعه ایمیدرو طی ۱۲ ماه ۱۴۰۱ ، حدود ۲ میلیون و ۲۷۳ هزار و ۲۴۱ تن کانسنگ زغال سنگ استخراج کردند که در مقایسه با رقم مدت مشابه سال گذشته (یک میلیون و ۲۹۸ هزار و ۱۶۳ تن)، حاکی از افزایش ۷۵ درصدی استخراج است.
از این میزان، «شرکت زغال سنگ طبس» یک میلیون و ۹۰۹ هزار و ۴۹ تن، «مجتمع زغال سنگ طبس» ۲۰۹ هزار و ۷۳۲ تن و «شرکت زغال سنگ البرز مرکزی» ۱۵۴ هزار و ۴۶۱ تن استخراج کردند.افزایش ۴۸ درصدی ارسال کنسانتره میزان ارسال کنسانتره به شرکت های داخلی طی سال گذشته نیز ۷۶۶ هزار و ۶۴۰ تن بود که نسبت به آمار ارسال مدت مشابه سال گذشته ( ۵۱۸ هزار و ۷۵۴ تن)، ۴۸ درصد افزایش یافت. در گزارش های منتشرشده از سوی ایمیدرو نشان می دهد که تولید کنسانتره زغال سنگ با افزایش همراه بود.
آیا آمارها شفاف است؟
اما باید دید باتوجه به افزایش هزینه های تولید می توان برای امسال به افزایش تولید نسبت به سال گذشته امیدوار بود. سعید صمدی، دبیر انجمن زغال سنگ ایران در گفت وگو با صمت درباره این موضوع بیان کرد: شاید بهتر باشد نسبت به آمارهای منتشرشده شفاف سازی انجام بگیرد، زیرا براساس اطلاعات ما که اطلاعات درستی است، تولید در «البرز مرکزی» منفی بود. وی ادامه داد: تولید زغال سنگ در برخی بخش ها مثبت و در برخی بخش ها منفی بوده است، به عنوان مثال در طبس با رشد همراه بودیم، اما باید به این نکته اشاره داشت که تولید در این مجموعه یک سال در میان مثبت می شود و آن هم به دلیل شرایط تولید است. دبیر انجمن زغال سنگ ایران تصریح کرد: میزان تولید در سال گذشته تفاوت معناداری با سال ۱۴۰۰ نداشت. وی بااشاره به چشم انداز امسال بیان کرد: در سال جاری با موضوعاتی همچون رشد نرخ ارز، حقوق کارگران و... مواجهیم که همگی منجر به افزایش نرخ تمام شده می شود. این در حالی است که زغال سنگ براساس شمش فولاد نرخ گذاری می شود و سیاست های دولت برای کاهش گرانی ها باعث شده است تا فشارهایی بر نرخ گذاری شمش فولاد اعمال شود. جالب است که آقای وزیر به تازگی اعلام کرده، چرا باید نرخ فولاد براساس نرخ ارز باشد بلکه باید براساس نرخ داخلی محاسبه شود، به همین دلیل نمی توان چشم انداز خوبی را برای شمش فولاد متصور بود و همین موضوع بر نرخ زغال سنگ نیز اثرگذار خواهد بود. وی ادامه داد: متاسفانه در فروردین امسال و تا به این لحظه، نرخ زغال سنگ حدود ۱۴ درصد نسبت به سال قبل کاهش داشت و این موضوع نه تنها بر توسعه در این بخش اثر دارد، بلکه می تواند تهدیدی برای حیات معادن این بخش باشد.
صمدی در پاسخ به این سوال که آیا انجمن رایزنی و مذاکراتی با وزارت صنعت، معدن و تجارت داشته یا خیر، اظهار کرد: متاسفانه تیم حاضر چندان اعتقادی به مشورت ندارد و همین موضوع باعث می شود تا تصمیمات غیرکارشناسی برای این بخش اخذ شود.
دبیر انجمن زغال سنگ تصریح کرد: متاسفانه سال گذشته برای نخستین بار بیش از ۵۰ درصد از نیاز داخل از طریق واردات تامین شد و این را باید یک فاجعه برای بخش زغال سنگ دانست.
زغال سنگ نیازمند سرمایه گذاری
حال در شرایط فعلی که هزینه ها با افزایش همراه و توسعه معادن زغال سنگ نیازمند سرمایه گذاری و تجهیزات است، چطور می توان به چشم انداز سال آینده امید داشت. آیا می توان برای بخشی که سال گذشته بیش از ۵۰ درصد نیاز خود را از طریق واردات تامین کرده، افزایش تولید و مهار تورم را انتظار داشت؛ همان طور که صمدی اشاره داشت، حیات در معادن بخش خصوصی در خطر است.علاوه بر افزایش واردات که منجر به ارزبری بیشتر برای کشور خواهد شد، تعطیلی معادن منجر به بیکاری کارگرانی می شود که در شرایط سخت معادن زغال سنگ جان خود را بر کف دست می گیرند و فعالیت در این بخش پرخطر را بر بیکاری ترجیح می دهند.شاید وزارت صنعت، معدن و تجارت باید نگاه خودش را نسبت به مهار تورم تغییر دهد، زیرا با قیمت گذاری دستوری نمی توان انتظار توسعه چندانی را داشت، در حالی که بخش زغال سنگ با توسعه می تواند علاوه بر تامین نیاز داخلی، فعالیت خود در بخش صادرات را افزایش داده و ارزآوری داشته باشد.شاید حمایت از تولید و ارائه تسهیلات به این بخش بتواند توسعه هرچه بیشتری را به همراه داشته باشد، اما لازمه آن، تغییر نگاه دولت است.
سخن پایانی
بخش زغال سنگ علاوه بر افزایش سرمایه گذاری، نیازمند توسعه در بخش آموزش است تا بتواند تولید را با خطرات کمتری افزایش دهد و این موارد تنها با حمایت های ویژه دولت از این بخش میسر می شود، در غیر این صورت شاید برخی فعالان این بخش، امسال به گزینه توقف فعالیت ها فکر کنند که می تواند آمارهای واردات را نسبت به سال قبل افزایشی کند.
