ارزیابی ‌ ها نشان می ‌ دهد بخش معدن از لحاظ نیاز انسان به مواد معدنی، گردش مالی، تجارت خارجی، ارزش منابع ‌ طبیعی و ذخایر معدنی در درجه اهمیت بالایی قرار دارد و بسیاری از ذخایر معدنی به ‌ عنوان شاخص ثروت در نظر گرفته می ‌ شود. طبق گزارش رئیس سازمان نظام مهندسی معدن ایران، 7 درصد از ذخایر معدنی جهان در اختیار ایران است و جزو کشورهای برتر از نظر ذخایر معدنی است که ارزش ذخایر آن بیش از ۷۷۰ میلیارد دلار تخمین زده می ‌ شود. استان همدان نیز از نظر وجود معادن و ذخایر معدنی در رتبه چهاردهم تا شانزدهم و در میانه جدول قرار دارد و ذخیره اثبات ‌ شده معادن این استان، ۱ . ۸ میلیارد تن و ظرفیت بسیار خوبی و عمده مواد استخراج ‌ شده ذخایری همچون شن و ماسه، سیلیس، سنگ ‌ های تزئینی مشکی، آهن، فلدسپات، دولومیت و آندالوزیت است.

توسعه زنجیره تولید و فرآوری

طبق گفته معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت در استان همدان، هم ‌ اینک حدود ۸۵ درصد از مواد معدنی استخراج ‌ شده در سطح این استان، فرآوری می ‌ شود و زنجیره تولید و فرآوری به ‌ ویژه در سنگ ‌ های تزئینی و نما در برش و صیقل دادن، طی یک تا ۲ مرحله تکمیل شده است. نسبت آماری جایگاه استان به کشور نشان ‌ دهنده این است که ۲ . ۶ درصد معادن کشور، ۳ . ۳ درصد ذخایر معدنی، ۱ . ۵ درصد اشتغال بخش معدن کشور مربوط به استان همدان است. محمدهادی احمدی در گفت ‌ وگوی اختصاصی با ایرنا، بااشاره به فعالیت ۴۵ واحد فرآوری در استان همدان، گفت: نیاز داریم ماشین ‌ آلات این واحدها بروزرسانی شود و استان همدان را به قاب منطقه برای سنگ ‌ های تزئینی تبدیل کنیم. وی ادامه داد: مواد معدنی باارزش ‌ تری همچون آهن، آهن ‌ اسفنجی، سنگ دولومیت، شمش منیزیم، سیلیس و آندالوزیت در استان همدان داریم که چرخه تولید و فرآیند فرآوری آنها در حال تکمیل یا تکمیل شده است. طبق گفته معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان، واحد تولید و فرآوری آندالوزیت در شهرستان ملایر تنها واحد نمونه کشوری است که در استان همدان فعالیت می ‌ کند و در حال صادرات است و یک نمونه مثل آن، فقط در استان خراسان ‌ جنوبی وجود دارد. احمدی با بیان اینکه علاوه بر آندالوزیت در زمینه مواد معدنی دیگری همچون فروسیلیس، سیمان و کلینکر نیز صادرات داریم، از رشد ۳۸۰ درصدی ارزش دلاری صادرات مواد معدنی این استان در امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد.

به ‌ گفته وی، فرصت سرمایه ‌ گذاری در حوزه معادن این استان بسیار مستعد است و دولت سیزدهم در این زمینه حمایت ‌ های جدی دارد که نمونه بارز آن اقدامات شاخصی است که پس از روی کار آمدن دولت مردمی و انقلابی ایت ‌ الله رئیسی محقق شد.

دریافت مجوزها زمانبر است

رئیس خانه معدن استان همدان معتقد است: اگر از هر فعال صنعتی بخواهیم چند صنعت شاخص در ایران را نام ببرد، بدون شک به صنایع فولاد، مس، آلومینیوم و سیمان اشاره خواهد کرد که همگی از صنایع معدنی و به ‌ طورمستقیم وابسته به معدن هستند. رحیم مرتضایی در گفت ‌ وگوی اختصاصی با ایرنا افزود: نقش بخش معدن نه ‌ تنها در برنامه ‌ های توسعه، بلکه در کل اقتصاد پررنگ نیست و دلیل عمده آن عدم ‌ باور بخش معدن به ‌ عنوان یک موتور محرکه توسعه صنعتی در کشور است. وی ادامه داد: این در حالی است ‌ که اگر به بورس نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که بیش از ۳۰ درصد ارزش بازار سرمایه کشور متعلق به بخش معدن است. رئیس خانه معدن استان همدان اظهار کرد: سهم بخش معدن و صنایع معدنی از صادرات غیرنفتی کشور بیش از ۳۲ درصد است و بخش معدن و صنایع معدنی بیش از ۲۵ درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص می ‌ دهد.

رئیس خانه معدن استان همدان با بیان اینکه سهم بخش معدن و صنایع معدنی از صادرات غیرنفتی کشور بیش از ۳۲ درصد است، گفت: بخش معدن و صنایع معدنی بیش از ۲۵ درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص می ‌ دهد.

اعتبار ۵۱ میلیارد دلاری

به ‌ گفته مرتضایی، میزان سرمایه ‌ گذاری موردنیاز بخش معدن و صنایع معدنی کشور بیش از ۵۱ میلیارد دلار پیش ‌ بینی شده، در حالی ‌ که این رقم در برنامه ششم توسعه،معادل ۳۰ میلیارد دلار در نظر گرفته شده بود و بخش اعظم آن باید از سوی بخش خصوصی داخلی و خارجی تامین می ‌ شد. وی با تاکید بر اینکه چالش ‌ های بخش معدن استان همدان نه مربوط به حال، بلکه مزمن و انباشته ‌ شده است، افزود: با تلاش و حمایت ‌ های رئیس سازمان صمت استان و معاون امور معادن این سازمان در استان و همراهی و همدلی با فعالان این بخش، کمیته ماده ۲۴ مکرر تشکیل شد که نتایج بسیار خوبی هم داشته است. رئیس خانه معدن استان همدان ادامه داد: علاوه بر این، معادن دولومیت استان همدان قابلیت تبدیل بخش جنوبی این استان به مرکز تولید فلز استراتژیک منیزیم را دارند. به ‌ گفته او، میزان ذخایر شناسایی ‌ شده در این استان بیشتر مربوط به دهه ‌ های گذشته است و دشواری ‌ هایی که آن زمان در اکتشافات معدنی وجود داشت، اکنون به ‌ کلی دگرگون شده و امکانات زیربنایی به ‌ شدت گسترش یافته ، دسترسی ‌ ها ساده و ابزار و تجهیزات اکتشافی مدرن و توسعه بسیاری پیدا کرده است. رئیس خانه معدن استان همدان ضمن تاکید بر بهره ‌ گیری از متخصصان جوان در این بخش، پیشنهاد کرد: بخش عمده ‌ ای از وظایف سازمان زمین ‌ شناسی کشور به سازمان ‌ های نظام مهندسی استان ‌ ها واگذار شود که در این صورت بخش قابل ‌ توجهی از این سرزمین شناسایی و تعداد قابل ‌ توجهی نیز مشغول به کار می ‌ شوند. مرتضایی تاکید کرد: اشتغال در معادن، اشتغال منطقه ‌ ای است و باتوجه به اینکه معادن در نقاط محروم و دور از شهرها و امکانات رفاهی قرار دارند، در نتیجه اشتغال ایجادی معادن در این مناطق در عمل منجر به توازن منطقه ‌ ای در استان می ‌ شود. وی معتقد است: براساس برآوردهای کارشناسی، یک شغل بالادستی معدنی می ‌ تواند در طول زنجیره ارزش خود ۱۷ شغل ایجاد کند. مرتضایی یادآور شد: متخصصان و فعالان عرصه معدنکاری به ‌ هیچ ‌ عنوان مخالف محیط ‌ زیست سالم و غارتگر منابع طبیعی نیستند، بلکه در فرآیند تولید و اشتغالزایی، سرشاخه زنجیره تولید هستند و برای آبادانی کشور آستین ‌ های اراده و تلاش را بالا زده ‌ اند و نیاز به حمایت
دارند.

کشف ۳۰ نوع ماده معدنی جدید در همدان

عضو هیات ‌ رئیسه خانه معدن استان همدان هم گفت: ۳۰ نوع ماده معدنی در گستره استان کشف شده است که ذخیره این معادن به هزار و ۷۵۰ میلیارد تن می ‌ رسد. احمد الیاسی افزود: اشتغال مستقیم معادن استان حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر در قالب ۳۱۰ معدن دارای پروانه بهره ‌ برداری با ذخایر معدنی غنی و متنوع در سطح کشور است.

وی با بیان اینکه هم ‌ اینک از ۳۱۰ معدن دارای پروانه بهره ‌ برداری، ۲۰۰ معدن فعال و ۱۱۰ معدن غیرفعال است، ادامه داد: استان همدان در مواد معدنی شامل آندالوزیت، شیست، فلدسپات، سیلیس، دولومیت و سنگ تزئین دارای وضعیت نسبی است.

احیای معادن همدان

استاندار همدان هم اعلام کرد که در سفر رئیس ‌ جمهوری در مرداد امسال به این استان، 4 هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای توسعه و احیای معادن استان اختصاص یافته است. علیرضا قاسمی فرزاد با بیان اینکه با برنامه ‌ ریزی ‌ های انجام ‌ شده و پرداخت تسهیلات در تلاش هستیم تا معادن تعطیل و نیمه ‌ فعال را احیا کنیم، بااشاره به ظرفیت ‌ های چشمگیر این استان در زمینه سنگ ‌ های تزئینی، تاکید کرد: شهرک فرآوری سنگ ‌ های تزئینی در استان همدان با حمایت استانداری و همکاری شرکت شهرک ‌ های صنعتی و سازمان صمت با جانمایی مناسب در خارج از شهر ایجاد شود تا نمادی از سنگ ‌ های تزئینی در غرب کشور باشد. افزایش سهم تخصیص منابع به بخش معدن، مجوز خرید ماشین ‌ آلات دست دوم، برطرف کردن معارضان محلی در محدوده معادن و مصالح ساختمانی از دیگر خبرهای خوش استاندار همدان به فعالان معدن و صنایع معدنی بود. جلوگیری از هرگونه خام ‌ فروشی در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب و سیاست ‌ های دولت از مهم ‌ ترین بیانات قاسمی ‌ فرزاد به فعالان این حوزه در استان همدان بود که باید مدنظر قرار گیرد.

سخن پایانی

ظرفیت اسمی سالانه پروانه ‌ های بهره ‌ برداری در استان در حال ‌ حاضر حدود ۲۱ میلیون تن است که براساس آمار و ارقام موجود، حدود ۱۵ میلیون تن استخراج واقعی سالانه برآورد می ‌ شود. همچنین از عمده علل مهم غیرفعال بودن برخی معادن، تجهیز و آماده ‌ سازی و تامین ماشین ‌ آلات، اتمام اعتبار پروانه، مشکلات منابع طبیعی، محیط ‌ زیست و معارضان محلی، رکود و نداشتن کشش بازار، ناتوانی مالی بهره ‌ بردار به ‌ دلیل هزینه ‌ های بالای تجهیزات و مشکلات حقوقی و قضایی است.