در ماهی که گذشت فضای متفاوتی در بازار ارز کشور حاکم بوده است. از یک طرف، نرخ ارز با افزایش فزاینده مواجه شد و به محدوده بالای ۴۰ هزار تومان رسید و از سوی دیگر نوسانات فزاینده‌ای بر بازارهای کشور حاکم شد.  واکنش دولت به این فضای متراکم، تغییر رئیس کل بانک مرکزی و برخی تصمیمات مقطعی مانند دستگیری فعالان بازار ارز بود. در ادامه هم رئیس کل جدید بانک مرکزی اعلام کرد نرخ ارز پایه‌ای حول و حوش ۲۸۵۰۰ تومان را برای تحولات بازار ارز در نظر گرفته است. در اقدامی دیگر جناب فرزین خبر از راه‌اندازی سامانه مبادله دلار و طلا داد؛ اما نگفت چرا و چگونه؟

در ماه گذشته دلار مرز قیمتی ۴۳ هزار تومان را رد کرد و حالا پیش‌بینی‌ها گویای این است که روند نرخ افزایشی است؛ مگر اینکه بانک مرکزی قوی‌تر از گذشته حاضر شود. با این حال روند نرخ دلار در هفته گذشته در بازار آزاد صعودی بود، زیرا لیست جدید تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران سیگنال افزایشی به نرخ دلار داده و سبب افزایش نرخ این ارز شاخص شده است.تحریم‌های جدید امریکا و اتحادیه اروپا شرکت‌هایی را نشانه گرفته که محصولات پتروشیمی ایران را به چین، هند و امارات صادر می‌کردند.

همین مسئله به بازار سیگنال افزایش نرخ داده است. البته افزایش تحریم‌ها تنها عامل افزایش نرخ دلار نیست و بازار ارز ایران از چندین مولفه اثر می‌گیرد. جز تحریم‌ها، یکی دیگر از مولفه‌های تاثیرگذار بر نرخ ارز، تراز تجاری است.

به‌نظر می‌رسد تثبیت نرخ ارز در سامانه نیما نیز کاری از پیش نخواهد برد. همچنین وضعیت فعلی و واقعیت‌های اقتصادی کشور نشان می‌دهد فعلا نشانه‌ای از حل مشکل تورم و احیای برجام مشاهده نمی‌شود و در مرحله دوم هم نشانه‌ای از بهبود سیاست‌های پولی و کنترل تورم وجود ندارد.

 نه مذاکرات برجامی در مسیر احیا قرار دارد و نه سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و مدیریتی به‌گونه‌ای است که نشانه‌ای از بهبود نمایان شود. با این وضعیت بعید است سیستم بتواند راهکار اقتصادی درستی برای تقویت ارزش پول ملی تدارک ببیند؛ بنابراین افزایش تورم، نوسانات ارزی و تداوم مشکلات ارزی محتمل است و اضافه کردن سامانه‌های متعدد در بازارهای مالی کاری از پیش نخواهد برد.

مجموع سیگنال‌هایی که به بازار ارز می‌رسد نشان می‌دهد ورود دلار به کشور احتمالا با مشکل مواجه می‌شود. نرخ دلار پیش از این هم تحت تاثیر اخبار آماده جهش بود، اما بازارساز با تزریق سنگین ارز به بازار مانع این جهش شده است. فعلا بانک مرکزی به لحاظ منابع ارزی در شرایط خوبی قرار دارد و با کمک این منابع جلوی افزایش نرخ دلار را گرفته است. چنانچه ارزپاشی بانک مرکزی نبود اکنون دلار بر قله ۵۰ هزار تومان ایستاده بود.

فعلا میزان عرضه بازارساز در بازار ارز افزایش پیدا کرده است. افزایش فاصله نرخ دلار آزاد و رسمی باعث می‌شود تقاضای سفته‌بازانه نیز به تقاضا در بازار ارز اضافه شود، زیرا سود حاصل از فاصله قیمتی دلار آزاد و رسمی، جذابیت زیادی دارد.

از منظر اقتصادی کانال ۴۰ هزار تومانی برای ادامه روند صعودی نرخ دلار، کانال بسیار مهمی است، زیرا اگر نرخ به رقمی بیش از این رقم افزایش یابد، یعنی اینکه دلار از نرخ تعادلی فاصله گرفته و تقاضای مازاد نرخ ارزش شاخص را بالا برده است.

اگر پول‌های بلوکه شده ایران برای سال ۱۴۰۲ آزاد نشود، این گمان وجود دارد که بانک مرکزی نتواند ارزپاشی قدرتمندی انجام دهد، زیرا منابع ارزی بانک مرکزی در شرایطی نیست که برای بهار و تابستان امکان ارزپاشی قوی در بازار فراهم باشد، به همین دلیل این احتمال وجود دارد که نرخ دلار به‌ویژه در ماه‌های آغازین سال ۱۴۰۲ مسیر متفاوتی در پیش گیرد.