هیأت جمهوری اسلامی ایران در بیست و نهمین نشست شورای آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) که در تاریخ ۱۱ و ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۵ (۲۰ و ۲۱ شهریور) در ابوظبی برگزار شد، شرکت کرد. در این نشست، بیش از ۴۰۰ نماینده از ۱۶۹ کشور عضو حضور داشتند و موضوعاتی از جمله امنیت انرژی، تنوع زنجیره‌های تأمین و راهبردهای جهانی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر مورد بحث قرار گرفت. نماینده ایران در این اجلاس بر عزم کشور برای توسعه انرژی‌های پاک تأکید کرد و به اقدامات عملی نظیر افزایش ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی و بادی و بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش‌های مختلف اشاره کرد. جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار به عضویت شورای آژانس IRENA درآمده است.

به‌واسطه اینکه ما یک کشور در حال توسعه هستیم، هرگز از ظرفیت‌های بین‌المللی حمایتی در حوزه کاهش کربن به‌خوبی استفاده نکرده‌ایم. من به حضور و عضویت ایران در آیرنا خوشبین هستم و معتقدم با توجه به برنامه‌های توسعه بسیار خوبی که ایران در دو سه سال گذشته انجام داده و همچنان در همین راستا حرکت می‌کند، فرصتی طلایی برای ایران ایجاد شده است تا بتواند در رده‌بندی جهانی جایگاه مناسبی را از منظر محیط‌زیست به خود اختصاص دهد. 

در این راستا، با برداشتن موانع و استفاده از تسهیلات حمایتی بین‌المللی که معمولاً یا بلاعوض هستند یا با بهره کم، می‌توانیم از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کنیم. برای گرفتن چنین کمک‌هایی، هم‌راستا شدن با سیاست‌های بین‌المللی در زمینه اقلیم و آب و هوا بسیار تأثیرگذار است. به عنوان مثال، دوره‌های بین‌المللی که امسال در برزیل برگزار می‌شود و آذربایجان نیز برگزار شد، همگی در جهت اعتباربخشی به ظرفیت‌های توسعه تجدیدپذیر و کاهش آلایندگی‌های محیط زیستی کشور مؤثر است. این نشست‌ها و کنفرانس‌ها می‌تواند بستر مناسبی را برای تبادل نظر و تجربیات میان کشورها فراهم کند و همچنین به ما این امکان را بدهد که از تجربیات کشورهای پیشرفته در این زمینه بهره‌مند شویم.

متأسفانه در سال‌های گذشته به دلایل مختلف، ارتباط ما با مراجع بین‌المللی کاهش یافته بود که این یک اشتباه بود. اتفاق خوبی که درحال‌حاضر در حال وقوع است، این است که ما باید در تمام این مجامع و نشست‌های بین‌المللی شرکت کنیم. این امر می‌تواند مسیر را برای توسعه این بخش هموار کند و حتی مدل‌ها و روش‌های مدیریتی که وجود دارد را مورد بررسی قرار دهد. ما بسیاری از موارد را به صورت آزمون و خطا انجام می‌دهیم، در حالی که دنیا سال‌ها است این آزمون و خطاها را پشت سر گذاشته است. این موضوع نشان‌دهنده نیاز ما به یادگیری و استفاده از تجربیات دیگر کشورهاست.

با باز کردن درهای کشور و ورود به این حوزه‌ها، بستر مناسبی برای توسعه فراهم خواهد شد. مشکلاتی که در سال‌های اخیر برای انرژی‌های تجدیدپذیر به وجود آمده‌اند، واقعاً مشهود است. به یاد دارم که در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، امارات با وجود اینکه کشوری توانمند است، از یکی از صندوق‌های بین‌المللی تسهیلاتی نزدیک به ۵۰ میلیون دلار بلاعوض دریافت کرد و مجموعه‌ای را راه‌اندازی کرد. این واقعیت نشان می‌دهد که امکان‌هایی برای کشور ما نیز می‌توانست وجود داشته باشد اما ما نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌های بین‌المللی بهره‌برداری کنیم.

مجلس شورای اسلامی عضویت ایران را در معاهده پاریس، به دلایل مختلفی تایید نکرده است. متأسفانه مسائل سیاسی مانع از استفاده ما از فرصت‌های بین‌المللی شده است. امیدوارم این وضعیت تغییر کند و بتوانیم از این ظرفیت‌ها به بهترین نحو استفاده کنیم. لازم است که ما به عنوان یک کشور در حال توسعه، با نگاه مثبت و فعالانه به سمت همکاری‌های بین‌المللی حرکت کنیم و از فرصت‌هایی که در دسترس داریم بهره‌برداری کنیم.

اگر بتوانیم با برنامه‌ریزی دقیق و همکاری نزدیک با نهادهای بین‌المللی، منابع مالی و تکنولوژیک لازم را جذب کنیم، می‌توانیم گام‌های مؤثری در راستای کاهش کربن و توسعه پایدار برداریم. این امر نه تنها به نفع محیط‌زیست خواهد بود بلکه می‌تواند موجب پیشرفت اقتصادی کشور نیز شود.