افطار در عصر گرانی
ماه رمضان به‌عنوان فرصتی برای نزدیکی به خدا و انجام عبادات، همواره در زندگی مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. از جمله سنت‌های مهم این ماه، برپایی سفره‌های افطار و سحری است که با اقلام مختلف غذایی و خوراکی‌هایی که به‌نوعی به فرهنگ غذایی تعلق دارند، تکمیل می‌شود. در سال‌های اخیر اما باتوجه به شرایط اقتصادی و افزایش شدید هزینه‌ها، این سفره‌ها دچار تغییرات بسیاری شده‌اند. امروز، این تغییرات فقط به محتوا و نوع خوراکی‌ها محدود نمی‌شود، بلکه به یک بحران اقتصادی برای بسیاری از خانواده‌ها تبدیل شده است. صمت در این گزارش به بررسی وضعیت کنونی سفره‌های ماه رمضان، تاثیر افزایش قیمت‌ها بر خرید اقلام مختلف و چالش‌هایی که خانواده‌ها با آن روبه‌رو هستند، پرداخته است.
هزینه‌های روزافزون ماه رمضان
افزایش قیمت‌ها در بازار به یکی از معضلات اصلی خانوارها در سال‌های اخیر تبدیل شده است. اما این روند در ماه رمضان، به‌طورخاص، موجب افزایش فشار اقتصادی روی مردم شده است. بسیاری از اقلام غذایی که در سفره‌های افطار و سحری ماه رمضان استفاده می‌شوند، با افزایش قیمت‌های قابل‌توجهی روبه‌رو شده‌اند.
در گذشته، خرید اقلام اصلی مانند خرما، نان، پنیر، میوه و سبزیجات، هزینه‌های زیادی را به خانواده‌ها تحمیل نمی‌کرد. سفره‌های افطار در بسیاری از خانه‌ها ساده و کم‌هزینه بودند، اما به‌مرور زمان و با تغییرات اقتصادی، این اقلام در معرض افزایش قیمت‌های شدید قرار گرفتند؛ به‌ویژه در ماه رمضان که میزان مصرف برخی از این کالاها به‌طورقابل‌توجهی افزایش می‌یابد، هزینه‌های آن نیز به‌طورچشمگیری بیشتر شده است. این روند برای بسیاری از خانوارها، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد، به یک دغدغه بزرگ تبدیل شده است. افزایش هزینه‌ها به‌گونه‌ای است که برخی خانواده‌ها مجبور به کاهش مصرف برخی از اقلام اصلی سفره رمضان شده‌اند. در حالی که در گذشته، سفره‌های ماه رمضان اغلب پر از تنوع خوراکی‌های مختلف بودند، اکنون بسیاری از خانواده‌ها به‌دلیل وضعیت اقتصادی، مجبور به انتخاب‌های محدودتر شده‌اند.
تغییرات در ترکیب سفره‌های رمضان؛ از تنوع به سادگی
اگر نگاهی به سفره‌های رمضان در سال‌های گذشته داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که ترکیب آنها بسیار متنوع‌تر و گاهی پیچیده‌تر از امروز بوده است. انواع غذاها و دسرهای مختلف، تنقلات خاص ماه رمضان و میوه‌های متنوع، بخشی از جذابیت‌های این سفره‌ها بودند. اما امسال به‌دلیل افزایش قیمت‌ها، بسیاری از اقلام اضافی که قبلا جزء ضروریات سفره رمضان بودند، از دست رفته‌اند.
یکی از مهم‌ترین تغییرات در سفره‌های رمضان، کاهش مصرف خوراکی‌هایی است که نیازمند هزینه بالایی هستند.
در گذشته، خانواده‌ها می‌توانستند با هزینه‌ای معقول انواع غذاهای پرطرفدار مانند حلیم، آش، شله‌قلمکار و زولبیا و بامیه را تهیه کنند. اما در سال‌های اخیر، به‌دلیل افزایش چشمگیر نرخ مواد اولیه این غذاها، بسیاری از خانواده‌ها دیگر قادر به خرید آنها نیستند.
در عوض، سفره‌ها به‌سمت سادگی رفته‌اند و سر سفره رمضان خانواده‌ها دیگر از انواع شیرینی‌های پرهزینه خبری نیست و تنها چند قلم خوراکی که نسبتا ارزان‌تر هستند، در این سفره‌ها قرار گرفته‌اند. این تغییرات نشان‌دهنده آن است که وضعیت اقتصادی بر سنت‌های فرهنگی و مذهبی مردم اثر داشته و باعث شده است تا انتخاب‌های مردم به‌سمت اقلامی ساده‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برود.
مقایسه با گذشته؛ کاهش قدرت خرید مردم
اگر بخواهیم به مقایسه‌ای دقیق بین سفره‌های رمضان امروز و گذشته بپردازیم، باید به 2 نکته اصلی توجه کنیم: اول، افزایش هزینه‌های خرید و دوم، تغییرات در قدرت خرید مردم. سفره‌های رمضان در گذشته نه‌تنها از تنوع بیشتری برخوردار بودند، بلکه قدرت خرید مردم نیز به‌مراتب بیشتر بود. خانواده‌ها با هزینه‌ای معقول، قادر به خرید اقلام مختلف بودند و سفره‌های‌شان همواره مملو از غذاهای متنوع و لذیذ می‌شد.
اما امروزه، باتوجه به افزایش قیمت‌ها و مشکلات اقتصادی، حتی برخی اقلام ضروری برای تهیه افطار و سحری نیز برای بسیاری از خانواده‌ها گران و دست‌نیافتنی شده‌اند. این مسئله در حالی اتفاق می‌افتد که هنوز ماه رمضان برای مردم ایران از اهمیت زیادی برخوردار است و آنان همچنان تمایل دارند تا این ماه را با تمام شکوه و معنویت آن گرامی بدارند. البته این تغییرات، تنها محدود به اقلام خوراکی نیست.
برخی از خانواده‌ها به‌دلیل بالا رفتن هزینه‌ها، ترجیح می‌دهند تا کمتر به خرید مواد اضافی بپردازند و سعی می‌کنند در حد نیازهای اولیه، سفره‌های‌شان را برپا کنند. این تغییرات نه‌تنها بر نوع خوراکی‌ها بلکه بر شیوه‌های ارتباط اجتماعی و سنت‌های رمضان نیز تاثیر گذاشته است. در گذشته، سفره‌های افطار معمولا محل تجمع خانواده و دوستان بود، اما اکنون به‌دلیل شرایط اقتصادی، بسیاری از این سنت‌ها به‌شکلی ساده‌تر و محدودتر برگزار می‌شود.
افطاری لاکچری
برگزاری افطاری‌های لاکچری در رستوران‌ها و هتل‌های معتبر می‌تواند تجربه‌ای دلنشین و به‌یادماندنی باشد. با این حال، هزینه‌های مرتبط با چنین مراسمی می‌تواند متغیر و وابسته به مکان، منو و خدمات ارائه‌شده باشد. هزینه افطاری در برخی رستوران‌های تهران از نفری ۲۵۰هزار تومان شروع می‌شود و تا ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تومان نیز می‌رسد. این تفاوت نرخ به عواملی نظیر موسیقی زنده، منوی متنوع و خدمات اضافی بستگی دارد. هزینه افطاری در هتل‌های مجلل تهران می‌تواند به‌ازای هر نفر تا یک میلیون تومان برسد. به‌عنوان‌مثال، در یکی از هتل‌های مشهور، منوی افطاری شامل نان تازه، کره، عسل، مربا، خرما، زولبیا و بامیه، پنیر، سبزی خوردن، مغز گردو، چای، شیر گرم، نسکافه، هندوانه، آش رشته یا سوپ، باقالی‌پلو با گوشت بره، زرشک‌پلو با مرغ، ته‌چین مرغ و کباب لقمه زعفرانی ارائه می‌شود.
قیمت یک کیلو زولبیا و بامیه ۲۵۵هزار تومان
رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی‌فروشان و کافه قنادی تهران اظهار کرد: نرخ زولبیا و بامیه براساس کیفیت و رتبه‌بندی توسط قنادی‌ها تعیین می‌شود.
علی بهره‌مند، رئیس اتحادیه قنادان، شیرینی‌فروشان و کافه‌قنادی تهران درباره نرخ زولبیا و بامیه اظهار کرد: نرخ شیرینی زولبیا و بامیه طبق کیفیت و رتبه‌بندی توسط قنادی‌ها تعیین می‌شود که بر همین اساس، امسال نرخ هر کیلوگرم زولبیا و بامیه برای واحدهای درجه یک ۲۵۵هزار تومان و برای واحدهای درجه دو ۲۰۰ هزار تومان تعیین شد.به‌گزارش مهر، وی افزود: بیش از ۳۵هزار واحد قنادی و شیرینی‌فروشی دارای پروانه در سراسر کشور موجود است که از این تعداد حدود ۲هزار واحد پروانه‌دار در تهران فعالیت دارند.
بهره‌مند تاکید کرد: در صورتی که شهروندان درباره کیفیت و نرخ محصولات عرضه‌شده در قنادی‌ها و شیرینی‌فروشی‌های تهران شکایتی داشته باشند، می‌توانند با شماره تلفن ۶۶۹۴۴۴۱۱ و ۶۶۹۴۴۴۹۹ با اتحادیه قنادان یا سامانه ۱۲۴ سازمان تعزیرات تماس بگیرند. این شکایات و گزارش‌ها بررسی و در صورت تایید واحدهای متخلف به تعزیرات معرفی خواهند شد.
قیمت هر کیلوگرم آش رشته از ۱۷۰ تا ۲۵۰ هزار تومان
بررسی‌ها نشان می‌دهد که هر کیلوگرم آش‌رشته در آش‌فروشی‌های سطح شهر بین ۱۷۰ تا ۲۵۰ هزار تومان، آش‌شله ۱۸۰ تا ۲۲۰ هزار تومان و حلیم ۱۸۰ تا ۲۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.
آش‌رشته یکی از غذاهای پرطرفدار ماه مبارک رمضان است. در حالی که خبرنگار مهر برای نرخ مصوب این غذا از سوی اتحادیه کباب، حلیم، آش و پزندگان غذای سنتی تهران و اتحادیه صنف رستوران و چلوکباب تهران پیگیر موضوع شد، هیچ‌یک پاسخگو نبودند.
هر کیلوگرم آش‌رشته در آش‌فروشی‌های سطح شهر بین ۱۷۰ تا ۲۵۰ هزار تومان، آش‌شله ۱۸۰ تا ۲۲۰ هزار تومان و حلیم ۱۸۰ تا ۲۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.
سفره افطار یک میلیونی
خبرنگار صمت با گشتی در بازار به بررسی نرخ اقلام موجود در سفره افطار پرداخته است که در ادامه خواهید خواند.
براساس مشاهدات بازار، نرخ حلیم کیلویی ۲۵۰هزار تومان، نان سنگک دانه‌ای ۲۰هزار تومان، سبزی خوردن کیلویی ۸۵هزار تومان، پنیر ۴۰۰ گرمی ۱۴۵هزار تومان، یک بسته خرما ۶۰۰ گرمی ۱۶۵هزار تومان و زولبیا و بامیه کیلویی ۲۵۵هزار تومان به‌فروش می‌رسد. در نتیجه چیدن یک سفره افطار ساده برای یک خانواده ۴نفره با حداقل هزینه‌ها حدود یک میلیون تومان خرج دارد.
قیمت خرما در آستانه ماه مبارک رمضان
بررسی نرخ انواع خرما در بازار نشان می‌دهد که خرمای کبکاب امسال با افزایش نرخ قابل‌توجهی مواجه شده است و در محدوده ۹۹ تا ۱۱۶هزار تومان به‌فروش می‌رسد. این در حالی است که سال گذشته بهای این محصول بین ۷۰ تا ۹۰ هزار تومان بود؛ به این معنا که نرخ آن طی یک سال گذشته بین ۲۸ تا ۴۱ درصد افزایش یافته است.
خرمای عسلی هم روند صعودی داشته است. سال گذشته هر کیلوگرم از این خرما بین ۴۰ هزار تا ۵۷ هزار تومان عرضه می‌شد، اما حالا مصرف‌کنندگان باید برای خرید آن ۸۷ هزار تومان بپردازند که این نشان‌دهنده رشد ۷۴ تا ۱۱۷درصدی نرخ این محصول طی یک سال گذشته است.
خرمای مضافتی بم، یکی از پرفروش‌ترین انواع خرما در ماه رمضان، در حال حاضر با نرخ ۱۶۰هزار تومان به‌ازای هر ۶۰۰ گرم در بازار عرضه می‌شود. این در حالی است که سال گذشته این محصول بین ۶۰ تا ۹۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده بود که این به‌معنای رشد ۷۷ تا ۱۶۶درصدی نرخ این محصول است.
خرمای پیارم هم که سال گذشته با نرخ ۱۰۵هزار تومان فروخته می‌شد، اکنون با ۲۴درصد افزایش با نرخ ۱۳۰هزار تومان به‌فروش می‌رسد.
قیمت خرمای خاصویی و زاهدی بسته به کیفیت و نوع محصول متغیر است. سال گذشته خرمای خاصویی با نرخ ۶۷ هزار تومان و خرمای زاهدی با نرخ ۶۵ هزار تومان عرضه می‌شد، اما حالا در آستانه ماه رمضان، نرخ خرمای خاصویی با ۲۷ درصد افزایش به ۸۵ هزار تومان و خرمای زاهدی با جهش ۹۲ درصدی به ۱۲۵ هزار تومان رسیده است.
افزایش نرخ خرما در حالی رخ داده است که تقاضا برای خرما در آستانه ماه مبارک رمضان به اوج خود می‌رسد و بسیاری از مصرف‌کنندگان با فشار مضاعف در خرید این محصول روبه‌رو هستند.
سخن پایانی
ماه رمضان امسال برای بسیاری از خانواده‌ها با چالش‌های جدیدی همراه است. افزایش هزینه‌ها و کاهش قدرت خرید، موجب شده تا سفره‌های افطار و سحری از آنچه در گذشته بوده، بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر شود. باتوجه به اینکه ماه مبارک به‌عنوان یک ماه معنوی و پر از عبادت و ارادت به خداوند شناخته می‌شود، ضروری است که تدابیر اساسی برای کاهش فشار اقتصادی بر مردم اتخاذ شود. اما با این حال هنوز هم هستند افرادی که برای برگزاری یک افطاری هزینه‌های سنگینی متقبل می‌شوند و گویی افطاری لاکچری برگزار می‌کنند.
