امسال شرایط متفاوت‌تر از سال‌های گذشته است

صنایع مختلف جدای اینکه با قطعی گاز مواجهند، با قطعی برق و کاهش ذخایر مازوت هم دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ناترازی انرژی حاصل بی‌برنامگی، ناتوانی و ضعف مدیریتی است و در این راستاست که امسال بحرانی جدید بر بحران سال‌های گذشته افزوده شده که باتوجه به اهمیت موضوع، قطعا دولتمردان باید برای صنایع کشور فکری اساسی کنند.

ناترازی انرژی قبل از اینکه به یک بحران تبدیل شود، قطعا نیاز به برنامه‌ریزی کاملا کارشناسی‌شده درحوزه انرژی دارد، زیرا تداوم این مسئله می‌تواند اثرات منفی بر برنامه‌های توسعه صنعتی کشور داشته باشد و صنایع را با چالش‌های جدی مواجه کند، اما امسال شرایط متفاوت‌تر از سال‌های گذشته است.

به‌انتها رسیدن تاب‌آوری صنایع

براساس گزارش وزیر صمت به دولت، برق تحویلی به صنایع در شش‌ماهه نخست امسال، ۴۰ درصد نسبت به مدت مشابه پارسال کاهش یافته و زمان ازدست‌رفته صنایع برای تولید که پارسال ۱۴درصد بود، به ۲۲ درصد رسیده است.

در این گزارش بااشاره به اینکه صنایع پتروشیمی، فولاد و سیمان سهم ۴۲ درصدی در ارزش‌افزوده کل بخش صنعت و ۵۱ درصدی در کل صادرات غیرنفتی کشور دارند، تاکید شده است: عدم‌النفع ناشی از تولید ازدست‌رفته صنایع عمده کشور، ناشی از اعمال محدودیت برق، فقط در تابستان ۱۴۰۳ بالغ بر ۱۷۳هزار میلیارد تومان بوده است.

به‌گزارش ایرنا، خبر تدوین بسته ویژه‌ای برای حمایت از صنایع در برابر خسارت قطع برق و گاز در حالی مطرح شد که حدود 10 روز بعد از اعلام خبر از سوی وزیر صمت، وی از بی‌اعتنایی کمیسیون اقتصادی دولت به بسته حمایتی وزارت صمت از واحدهای تولیدی و صنایع انتقاد کرد و آن را ضربه جبران‌ناپذیر به تولید به‌عنوان پیشران توسعه کشور دانست. اتابک تامین برق و گاز تولید و صنعت را اولویت کشور اعلام کرد و گفت: اگر تولید با وقفه مواجه شود، اشتغال نابود و معضلات اجتماعی ناشی از آن، گریبانگیر معیشت خانوار خواهد شد. وی با ابراز تاسف از شرایط پیش‌آمده توضیح داد: سهمیه حداقلی که برای صنعت و تولید با حضور معاونان رئیس‌جمهور، وزرا و سازمان برنامه و بودجه در دولت مطرح شد و به کمیسیون اقتصاد رفت، اما در کمال ناباوری، حداقل تعیین‌شده هم، توسط این کمیسیون کنار گذاشته شد. وزیر صمت به‌تصویب کلیات طرح حمایتی در کمیسیون زیربنایی اشاره کرد و یادآور شد: بعد از طرح و موافقت کلیات در کمیسیون زیربنایی، طرح حمایتی عینا به دولت رفت و به درخواست رئیس کمیسیون اقتصادی، دیگر بار به کمیسیون ارجاع داده شد.

وی در ادامه تاکید کرد: تاب‌آوری صنایع به‌انتها رسیده و توانی بیش از این برای ادامه تولید باقی نمانده است.

اتابک در انتها به کسانی که طرح را بر زمین گذاشتند، گفت: تولیدکننده و صنعتگر توانی برای حفظ بنگاه و اشتغال کارکنانش ندارد و عواقب سوء ناشی از این سهل‌انگاری، متوجه اهالی صنعت و آحاد جامعه خواهد بود.

خطر از دست دادن بازارهای صادراتی

در سال‌های اخیر، بحران تامین انرژی، به‌ویژه در فصل‌های اوج مصرف (تابستان و زمستان)، مشکلات عدیده‌ای برای صنایع به‌وجود آورده است و صنعت سیمان نیز از این مشکلات مستثنا نیست. صنعت سیمان ایران با ۶۸ کارخانه فعال و ظرفیت اسمی تولید سالانه ۸۹.۶ میلیون تن یکی از پایه‌های اقتصادی و صنعتی کشور محسوب می‌شود. این صنعت به‌طورسنتی تاثیر بسزایی در رشد زیرساخت‌های عمرانی و اقتصادی ایران دارد که تامین برق امسال، تولید این صنعت را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

مشکلات تامین انرژی صنعت سیمان

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان کشور بااشاره به مشکلات تامین انرژی صنعت سیمان در امسال گفت: در مرداد امسال ۷۰ درصد کوره‌های صنعت سیمان متوقف شدند و در شهریور، شرایط کمی بهتر شد. البته این بهبود شرایط، چندان پایدار نبود و دوباره از مهر تاکنون، صنعت سیمان با محدودیت گاز و کاهش تولید مواجه است.

علی‌اکبر الوندیان ضمن بیان این مطلب در گفت‌وگو با صمت افزود: ناترازی انرژی از سال گذشته تاکنون حدود ۱۷میلیون تن به صنعت سیمان کشور ضرر زده است. به‌طوری‌که سال گذشته حدود ۱۳میلیون تن و امسال حدود 4 میلیون تن تولید را نسبت به سال گذشته از دست داده‌ایم. به‌علاوه اینکه باوجود کاهش تولید، هزینه‌های جاری مانند مالیات، بیمه و اقساط تسهیلات بانکی همچنان پابرجاست و بسیاری از صنعتگران برای ادامه تولید، مجبور به پرداخت هزینه‌ها از جیب هستند.

الوندیان در ادامه بااشاره به مطالبه صنعتگران از دولت برای رفع ناترازی انرژی و حمایت از تولید با تمرکز بر محدودیت‌های ناشی از تامین برق و گاز گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت بسته حمایتی از صنعتگران برای جبران ناترازی انرژی را به کمیسیون دولت ارسال کرد اما ظاهرا مورد بی‌توجهی قرار گرفته، در حالی که این بسته مطالبه همه صنعتگران است.

این فعال صنعت سیمان بااشاره به شرایط روز این صنعت تاکید کرد: به‌دلیل کمبود سوخت، صنعت سیمان 4 ماه است که با قطعی برق و گاز روبه‌روست و این امر کاهش تولید و زیان صنعتگران را به‌دنبال داشته است. باتوجه به شرایط یادشده، صنعتگران سیمان از اعضای کمیسیون اقتصادی دولت انتظار دارند تا بسته حمایتی را که برگرفته از نظرها و راهکارهای بخش خصوصی و دولتی در کاهش جبران زیان‌ها در ناترازی انرژی است، موردتوجه قرار دهند.

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان کشور اضافه کرد: در این بسته حمایت‌های حداقلی از صنایع در حوزه‌های مختلف در نظر گرفته شده است که اجرای این بسته با هماهنگی دستگاه‌های مختلف به استمرار تولید در این صنعت کمک می‌کند.

این فعال صنفی ـ صنعتی، در تشریح وضعیت هشت‌ماهه امسال صنعت سیمان، گفت: نمودارهای تولید در هشت‌ماهه امسال و مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته به‌خوبی اثر چالش محدودیت‌های برق را در نشان می‌دهد؛ ضمن اینکه از ماه آبان با شروع محدودیت سوخت، کاهش تولید نسبت به سال گذشته واضح است؛ هرچند هنوز اثر این کاهش تولید بر جامعه مشهود نشده، اما باتوجه به روند نزولی ذخایر کلینکر، تداوم این روند محدودیت‌های انرژی، نگران‌کننده است.

الوندیان ادامه داد: طبق آمار، در هشت‌ماهه امسال حدود ۵۰ میلیون تن کلینکر تولید شده که نسبت به میزان تولید آن در هشت‌ماهه سال گذشته، 3 میلیون تن کاهش تولید داشته‌ایم که در واقع به‌دلیل همین محدودیت‌های انرژی است؛ باوجود اینکه در ماه مهر تولید بهتر شد و بهبود پیدا کرد، اما 3 میلیون تن کاهش را شاهد بودیم؛ در تولید سیمان هم ۴۸میلیون تن کاهش تولید داشتیم که ۴۰۰ هزار تن نسبت به سال گذشته کاهش تولید داشتیم.

دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان کشور بااشاره به از‌دست‌رفتن بازارهای صادراتی گفت: پیش از اینکه در چند سال گذشته سالانه حدود ۱۴میلیون تومان صادرات داشتیم که با شرایط فعلی به‌دنبال تامین نیاز داخل هستیم و به‌زودی بازارهای صادراتی را از دست خواهیم داد.

وی خاطرنشان کرد: صنعتگران نگران هستند با شرایط فعلی و ناترازی انرژی از صادرکننده سیمان به واردکننده سیمان تبدیل شویم.

ناترازی انرژی نفس تولید را گرفته است

تامین انرژی برای فعالان صنعت سیمان نیز مانند سایر صنعتگران، مشکلات جدی ایجاد کرده که در سال‌های اخیر بسیاری برای رفع ناترازی انرژی بر استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها و هوش‌مصنوعی تاکید دارند. رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان کشور از جمله فعالان صنعتی است که معتقد است، در راستای رفع ناترازی انرژی باید صنعتگران به‌سمت استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها و هوش‌مصنوعی حرکت کنند.

به‌گفته مجید وفاپور، در حوزه استفاده از ظرفیت فناوری‌ها، یکی از کارهایی که انجمن صنفی صنعت سیمان بررسی می‌کند و مطالعات آن از دهه ۸۰ آغاز شده، استفاده از روش بازیافت انرژی حرارتی در کارخانه‌های سیمان است. وی افزود: بااستفاده از این روش می‌توان بخشی از انرژی این صنعت را تامین کرد که منجر به تولید ۲۵۰ مگاوات برق می‌شود.

رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان کشور با بیان اینکه ناترازی انرژی نفس تولید را گرفته است، گفت: سیمان صنعت پایه‌ای و مادر کشور است و شرکت‌های سیمانی در جاهای مختلف کشور احداث شدند و به‌مرور زمان، قطعات و زنجیره ارزش تکمیل شد. وی ادامه داد: تحریم برای هیچ کشوری لطفی نداشته، ضمن اینکه منجر به شناسایی فرصت‌های نهفته شده است.

وفاپور با بیان اینکه ۸۵ تا ۹۰ درصد از تجهیزات صنعت سیمان، داخلی است، گفت: تحریم منجر به اجرای طرح‌های بسیار و شکوفایی در این صنعت شد. وی بیان کرد: بهترین شیوه برای صنعتگر این است که قطعات و تجهیزات را از بازار داخلی تامین کند، در این صورت خطرپذیری تامین ارز، وابستگی به تجهیزات خارجی و سایر موارد کمتر است.

رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان کشور تاکید کرد: هرچند ناترازی انرژی صنعت سیمان را با مشکل روبه‌رو کرده است، اما این صنعت توانسته به فعالیت خود ادامه دهد و در بازارهای صادراتی ورود کند.

سخن پایانی

امسال صنعت سیمان ایران به‌عنوان یکی از صنایع استراتژیک و وابسته به انرژی، به‌شدت تحت‌تاثیر ناترازی‌های انرژی و قطعی‌های برق و گاز قرار گرفت، هرچند این چالش‌ها در سال‌های اخیر نه‌تنها باعث کاهش ظرفیت تولید سیمان شده‌، بلکه رتبه جهانی ایران در این صنعت را نیز دچار افت کرده‌اند.

با این‌همه براساس اظهارات دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان، در مرداد امسال ۷۰ درصد از کوره‌های سیمان‌سازی به‌دلیل قطعی برق متوقف شدند و این روند در ماه دی نیز با متوقف شدن ۳۰ درصد ظرفیت دیگر ادامه یافت.

 این ناپایداری‌ها منجر به کاهش تولید و از دست رفتن جایگاه ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سیمان جهان شده است.