اهمیت آمار در اقتصاد
فرزاد ثمینپور- کارشناس اقتصاد
آمارهای دقیق، بهموقع و جامعنگر بر روند سیاستگذاریهای کلان کشور تاثیر بسیاری دارد، در دنیای کنونی باتوجه به رشد و پیشرفت سریع همهجانبه علم و تکنولوژی فعالان اقتصادی، دولت و سیاستگذاران اقتصاد به آمار نیاز دارند. در واقع آمار، ابزار لازم تحلیل و آیندهنگری در هر حوزهای بهشمار میرود. باتوجه به آمارهای موجود در کشور، ارائه آمار در ایران با موانع و مشکلات جدید مواجه بوده است. در کشورهای پیشرفته در هر سازمان و وزارتخانهای یک واحد آماری مجزا وجود دارد تا با دقت تغییر و تحولات حوزه کاری خود را رصد کنند و بهشکل روشن و شفاف تحلیلی از وضعیت موجود داشته باشند، زیرا آمار باید بهشکل قابلفهم ارائه شود، اما متأسفانه در ایران به این موضوع کمتر اهمیت داده شده است و گاهی دیده میشود که آمارها بهصورت درهم، پیچیده، مبهم و غیرشفاف تهیه میشود که مشکلی را حل نمیکند.
از سوی دیگر، اطلاعات اقتصادی در دنیای امروز افزایش فراوانی یافته است، بهطوریکه در سطوح برنامهریزی آینده و لایههای مختلف کلان، متوسط و خرد استفاده میشود. نبود آمار دقیق، بهموقع و قابلاتکا سبب میشود تا قدرت تصمیمگیری در مسائل مختلف از میان برود و هزینههای بسیاری را متحمل شویم. بنابراین برای رشد پایدار و توسعه در تمام بخشها و تحقق اهداف استراتژیک برنامههای توسعهای باید تمامی مراحل طی شود. زمانی که داده صحیح وجود دارد، میتوان با استفاده از آن اطلاعات قوی بهدست آورد. این اطلاعات هوشمند مبتنی بر شاخصهای کیفی و کمی است که در مرحله بعد به دانش تبدیل میشود و این دانش، نگاه و نگرش را نسبت به رفتارهای فردی و گروهی قبلی اصلاح میکند و ارتقا میدهد. در واقع نباید به اطلاعات آماری بهعنوان یک کالا یا ابزار نگریست، بلکه باید تمامی زوایای مثبت و منفی آماری را بررسی و به بهترین شکل ممکن در مسائل مختلف استفاده کرد.
در این بین ایجاد بانک اطلاعاتی در کشور از ضروریات است و برای این مهم نیز باید بودجه لازم در نظر گرفته شود. نبود بانک اطلاعاتی جامع ثبتی در کشور سبب میشود که در برنامهریزیها موفق نشویم. البته برخی دستگاههای اجرایی، نبود بودجه لازم را دلیل این امر میدانند که برحسب اطلاعات موجود، این کار نیازی به هزینه ندارد، بلکه باید بودجه بیشتری اختصاص یابد تا بانکها تقویت شوند. ایجاد بانکهای اطلاعاتی سیستماتیک مبتنی بر دستورالعملها و مدیریت واحد مراکز آمار ایران باعث میشود که دستگاهها و سازمانهای اجرایی در ارائه آمار دقیق موفق شوند و این اطلاعات نیز باید در اختیار رسانهها، پژوهشگران و دستگاههای اجرایی قرار گیرند تا در مسیر برنامه توسعه حرکت کنند.
اطلاعرسانی درست مردم به ماموران سرشماری و دقیق بودن ماموران برای دریافت اطلاعات درست از خانوارها از جمله اهداف سازمان آمار است. کارکنان مرکز آمار برای گردآوری آمار دقیق، باید بهگونهای با مردم رفتار کنند که آنها احساس رضایت و آرامش داشته باشند و اخبار و اطلاعات را دقیق و کامل در اختیار آنان قرار دهند، بهطوریکه مردم بدانند، آمار چه اندازه در زندگیشان نقش دارد و میتواند در ایجاد عدالتاجتماعی و رفاه عمومی موثر باشد. تاکنون رسانهها و مطبوعات در راه اطلاعرسانی و فرهنگسازی اقدامات خوبی انجام دادهاند. مردم نیز باید از دادن هرگونه اطلاعات نادرست بپرهیزند، زیرا دادن اطلاعات و پاسخهای نادرست، موجب برداشت نادرست از وضع موجود و بهتبع آن، تصمیمگیریهای نادرست در امور جاری و آینده کشور میشود و پیامدهای منفی را برای جامعه بهوجود خواهد آورد.
به هر روی داشتن برنامه مدون و اصولی، راهی برای رسیدن به مقاصد و اهداف مدیریتی است، از اینرو برنامه اثربخش، مدیریت را قادر میسازد تا در رسیدن به آرمانهای سازمانی کمک کند. در حالی که بدون ارائه آمار کافی، دقیق و سیاستگذاری نامطلوب، نبود برنامهریزی و نداشتن هدف، نتایج موردنظر امکانپذیر نخواهد بود. ضرورت این امر موجب تسهیل امر برنامهریزی در سطح مدیریت شهری میشود و مدیران بهتر میتوانند بهوسیله آن به نیازها و درخواستهای مخاطبان خود پاسخ دهند.