انتظار برای کاهش سرعت افزایش نرخ بهره دلار امریکا زمینه‌ساز رشد بهای فلزات در بازارهای جهانی بود. علاوه بر این روز جمعه داده‌های اشتغال امریکا برای ماه نوامبر نیز منتشر شد که براساس این آمار نرخ بیکاری در سطح ۳.۷ درصد بدون تغییر باقی ماند. متوسط دستمزد ساعتی نیروی کار در نوامبر با رشد ۰.۶ درصدی همراه شد که بیش از انتظارات بازار بود. با این‌ وجود اعتراضات در چین نیز ریسک‌گریزی در بازارهای جهانی را بالا برده است. مردم چین پس از حدود ۳ سال که با شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های سختگیرانه مواجهند، خسته شده و آسیب‌های جدی از طولانی شدن این محدودیت‌ها دیده‌اند؛ بنابراین خواهان بازگشت به شرایط طبیعی هستند. در صورتی‌ که در واکنش به اعتراضات هفته گذشته چین، دولت این محدودیت‌های کرونایی را کاهش دهد، شاهد اثرات مثبت آن در بازارهای کالایی و فلزی دنیا خواهیم بود. صمت برای بررسی سیگنال‌های جریان‌ساز در بازار جهانی فولاد و فلزات غیرآهنی با عادل ابراهیم‌زاده کارشناس بازار کالایی گفت‌وگو کرده است. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

مهم‌ترین محرک‌های بازار فلزات در هفته‌ای که گذشت چه مواردی بودند؟

چهارشنبه 30 نوامبر جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو وعده کاهش سرعت افزایش نرخ بهره دلار امریکا را داد. رئیس فدرال‌رزرو در تازه‌ترین سخنرانی خود که بازارهای کالایی و سهام دنیا مشتاقانه منتظر آن بودند، گفت بانک مرکزی امریکا می‌تواند سرعت افزایش نرخ بهره خود را در ماه دسامبر کاهش دهد، اما هشدار داد که مبارزه با تورم هنوز به پایان نرسیده است. وی تاکید کرد کنترل تورم همچنان در اولویت فدرال‌رزرو قرار دارد و سیاست‌های کنترل تورم تا مهار کامل آن ادامه پیدا می‌کند.

صحبت‌های پاول مبنی بر احتمال کاهش سیاست‌های انقباضی ازسوی دولت امریکا باعث شد اغلب فعالان بازار به کاهش رشد نرخ بهره برای ماه دسامبر امیدوار شوند. در چنین شرایطی اغلب فعالان بازارهای مالی امریکا پیش‌بینی می‌کنند نرخ رشد بهره دلار امریکا در آخرین ماه سال ۲۰۲۲ میلادی ۰.۵ درصد باشد. در پی اظهارات فدرال‌رزرو ارزش دلار امریکا در مقابل سایر رقبای خود یک درصد کاهش یافت و به کمترین میزان ظرف ۴ ماه گذشته رسید. علاوه بر این شاهد رشد بهای فلزات در بازارهای جهانی در روز پنجشنبه اول دسامبر بودیم.

باوجود احتمال عقب‌نشینی فدرال‌رزرو در تداوم سیاست‌های انقباضی باید ادعا کرد آثار ناشی از رشد مستمر نرخ بهره دلار بر اقتصاد دنیا و بروز رکود در سال آینده میلادی قطعی است. به این ترتیب نباید به رشد تقاضا برای کامودیتی‌های فلزی در بازار جهانی در سال ۲۰۲۳ میلادی امید داشت.

خلاف پیش‌بینی‌های اولیه، آمار منتشرشده از اشتغال در امریکا طی ماه نوامبر، امیدبخش بودند. این آمار حکایت از آن داشتند که میزان اشتغالزایی در اقتصاد امریکا در ماه نوامبر بیشتر از پیش‌بینی‌ها بوده و دستمزدها نیز افزایشی ثبت ‌شده است؛ بنابراین باید ادعا کرد خلاف نگرانی‌ها از بروز رکود اقتصادی، هنوز بازار کار امریکا عملکرد مناسبی دارد.

انتشار این گزارش تصمیمات فدرال‌رزرو در ماه دسامبر را تحت تاثیر قرار خواهد داد. پس از انتشار این گزارش، شاهد افت بهای طلا در بازار امریکا بودیم. باوجود اینکه نرخ طلا در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه هفته منتهی به چهارم دسامبر حتی در ساعاتی از روز از مرز قیمتی ۱۸۰۰ دلاری نیز عبور کرد، این رشد پایدار نبود. در واقع با انتشار داده موردبحث شاهد افت بهای طلا به سطح قیمتی ۱۷۸۵ دلار در روز جمعه، ۲ دسامبر بودیم.

تنش و ناآرامی در چین از چه دلایلی نشأت می‌گیرد و چه تاثیری بر عملکرد بازار فلزات در سطح دنیا داشته است؟

شیوع دوباره کرونا در چین به گسترش محدودیت‌های قرنطینه‌ای در این کشور منتهی شد. با استمرار این دست محدودیت‌ها شاهد برگزاری تجمعات بی‌سابقه‌ای از سوی مردم در شهرهای بزرگ چین از جمله پکن و شانگهای در اعتراض به این شرایط بودیم. محدودیت‌های کرونایی در چین منجر به کاهش مداوم تولید ناخالص داخلی این کشور ظرف بیش از یک سال اخیر شده است؛ بنابراین درآمد مردم چین با اجرای قرنطینه افت محسوسی داشته و این موضوع بر نارضایتی عموم افراد جامعه افزوده است. تجمعات اعتراضی به افت بهای فلزات در بازار جهانی در نخستین روز از هفته گذشته یعنی دوشنبه، ۲۸ نوامبر منتهی شد.

در چنین شرایطی، فعالان بازار، احتمال افت تقاضا برای خرید کامودیتی‌ها ازسوی چین را پیش‌بینی کردند که به کاهش نرخ این فلزات در بازار جهانی منتهی شد. مس در روز ۲۸ نوامبر افت ۱۰۴ دلاری بها را تجربه کرد و با نرخ ۷۹۶۶ دلار به‌ازای هر تن در بورس فلزات لندن معامله شد. آلومینیوم نیز افت نرخ ۳۱ دلاری را پشت سر گذاشت و به قیمت ۲۳۱۵ دلار به‌ازای هر تن رسید. چنین اعتراضات مردمی در چین نادر بوده و در پی بروز آن، بازارهای کالایی و بازار سهام در آسیا ظرف ساعات ابتدایی بازگشایی قرمزپوش شدند.

در ادامه باید تاکید کرد دولت چین در هفته‌های گذشته وعده‌های جدیدی را برای حمایت از بخش ساخت‌وساز این کشور مطرح کرده است. رونق یافتن بخش ساخت‌وساز در این کشور محرک مصرف فلزات در بازارهای فلزی و کالایی این کشور و همچنین دنیا است. همین موضوع با رشد تقاضا به ارتقای نرخ این محصولات در بازار جهانی منتهی می‌شود؛ بنابراین در شرایطی که صنعت ساخت‌وساز چین رونق کافی ندارد، بازار فلزات نیز از رشد مناسب و درخوری برخوردار نخواهد بود. در چنین شرایطی باوجود وعده‌های مطرح‌شده از سوی دولت چین، مردم امید چندانی به تحقق این وعده‌ها ندارند.

چرا اثرات منفی تجمعات چین بر نرخ فلزات، ادامه‌دار نبود؟

رشد همه‌گیری کرونا در چین به افزایش سطح محدودیت‌ها در این کشور و به‌دنبال آن ناآرامی و اعتراضات مردمی منتهی شد. در چنین شرایطی برخی تحلیلگران احتمال می‌دهند دولت چین به‌دلیل اعتراضات غیرمنتظره مردم اقدام به کاهش محدودیت‌های یادشده کند. درنتیجه بهای فلزات در بازار جهانی با تکیه‌ بر همین خوش‌بینی از روز سه‌شنبه، 29 نوامبر به مسیر رشد بازگشت. بهای مس ظرف یک روز رشد ۶۹ دلاری را پشت سر گذاشت. به این ترتیب این فلز سرخ‌رنگ دوباره در کانال ۸۰۰۰ دلاری معامله شد و نرخ آن در بورس فلزات لندن ۸۰۳۵ دلار به‌ازای هر تن ثبت شد. آلومینیوم نیز تنها ظرف یک روز از مسیر افت نرخ بازگشت و با رشد ۲۶ دلاری به نرخ ۲۳۴۱ دلار به‌ازای هر تن معامله شد.

بااین‌وجود باید تاکید کرد برخی تحلیلگران این رشد نرخ را واکنشی زودهنگام و برداشتی غلط از سیاست شی‌جین‌پینگ می‌دانند. این تحلیلگران تغییر سیاست چین در مواجهه با همه‌گیری کرونا و کنار گذاشتن سیاست کروناصفر را در این کشور بعید و دور از انتظار می‌دانند. درنتیجه معتقدند روند صعودی در بازار فلزات با تکیه ‌بر تقاضای چین برای مدت ‌زمان طولانی دوام نخواهد آورد. در واقع با نگاهی واقع‌بینانه به سیاست‌های دولت چین، تنها می‌توان به تغییر شکل اجرای قرنطینه کرونایی در این کشور و نه ماهیت آن امید داشت. اعتراض مردم به قرنطینه در چین باعث می‌شود دولت از اجرای قرنطینه سراسری مانند آنچه ظرف ماه‌های گذشته در شانگهای اجرا شد، پرهیز کند، اما اجرای محدودیت یادشده متوقف نمی‌شود و تنها به مقامات محلی سپرده می‌شود.

در همین حال باید تاکید کرد شکل‌گیری تجمعات بی‌سابقه مردمی در چین، از امنیت سرمایه‌گذاری در این کشور می‌کاهد؛ بنابراین این تنش‌ها منجر به فرآیند خروج سرمایه از دومین اقتصاد جهانی خواهد شد یا از ورود سرمایه به این کشور جلوگیری می‌کند. بدین ترتیب وضعیت اقتصاد چین همچنان بحرانی باقی خواهد ماند. این موضوع می‌تواند به بحرانی بزرگ برای اقتصاد جهانی و بازارهای کالایی منتهی شود.

بازار فولاد را در هفته اخیر چطور ارزیابی می‌کنید؟

بروز ناآرامی در چین پس از تشدید سیاست‌های سختگیرانه دولت این کشور به افت نرخ سنگ‌آهن وارداتی از این کشور منتهی شد. همزمان بازار زغال‌سنگ نیز هفته پایانی ماه نوامبر را با افت تقاضا و حجم معاملات پشت سر گذاشت. بدین ترتیب شاهد کاهش بهای این محصول در بازار جهانی بودیم؛ هرچند احتمال می‌رود متقاضیان هندی ظرف روزهای آینده بر حجم خرید زغال خود بیفزایند و این موضوع می‌تواند محرک رشد نرخ در این بازار باشد.

باوجود افت نرخ در بازار سنگ‌آهن و زغال‌سنگ، تقاضا برای خرید قراضه همچنان پابرجاست. پلتس در هفته‌ای که گذشت از انعقاد قرارداد خرید قراضه با مبدأ ایالات‌متحده امریکا توسط یک واحد فولادساز در ازمیر ترکیه و همچنین انعقاد قراردادی دیگر برای قراضه مرغوب برای تحویل در ماه دسامبر خبر داد.

رشد تقاضا برای خرید قراضه که به افزایش بهای آن منتهی شده را باید ناشی از نزدیک شدن به هفته‌های پایانی سال دانست و در واقع فولادسازان ترک به‌دنبال آن هستند تا پیش از تعطیلات کریسمس نسبت به خرید قراضه و ذخیره‌سازی در انبارها اقدام کنند. کاهش جمع‌آوری قراضه در ماه‌های سرد سال نیز دیگر دلیل مهم رشد رغبت به خرید این محصول از سوی فولادسازان ترک در هفته‌های اخیر است که به رشد نرخ این محصول در بازار جهانی منتهی می‌شود.

البته باوجود اینکه سیاست‌های چین به ضرر بازارهای فلزی و فولادی است، انتشار خبر اتخاذ سیاست‌های محرک ازسوی دولت این کشور در حمایت از بخش مسکن ظرف ساعات پایانی روز ۲۸ نوامبر منجر به رشد بهای سنگ‌آهن در ساعات ابتدایی بازگشایی بازار در روز ۲۹ نوامبر شد.

بانک مرکزی چین با محوریت بانک‌های بزرگ این کشور در حال کار روی یک بسته نجات پروژه‌های مسکن‌سازی این کشور است. طبق برنامه مقررشده ۱۷۹ میلیارد دلار به شرکت‌های فعال در حوزه ساخت‌وساز مسکن این کشور تزریق شود تا روند تکمیل پروژه‌های مسکن‌سازی آن متوقف نشود. اجرای پروژه‌های ساخت‌وساز مسکن در چین مهم‌ترین عامل رشد تقاضا برای فولاد و محصولات تولیدشده در زنجیره فولاد محسوب می‌شود؛ بنابراین چنانچه این سیاست نتیجه‌بخش باشد باید به بهبود عملکرد بازار فولاد در سطح دنیا امید داشت. با این‌ وجود در حال ‌حاضر هنوز فعالان بازار نسبت به وعده‌های مطرح‌شده از سوی دولت این کشور بدبین هستند.

در ادامه باید تاکید کرد روند رو به رشد نرخ قراضه به‌عنوان ماده اولیه تولید فولاد، خود محرک دیگری برای رشد بهای این محصولات در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود؛ بر همین اساس نیز متناسب با روند رو به رشد بهای قراضه شاهد افزایش نرخ میلگرد نیز بودیم.

برای بررسی و پیش‌بینی هرچه دقیق‌تر بازار فلزات باید منتظر گذشت زمان و بررسی شاخص‌های موثر بر عملکرد بازارهای جهانی باشیم.