در برخی صنایع، واحدهای تولیدی که از کوره استفاده می‌کنند مانند ریخته‌گرها، خاموشی‌های حتی مدیریت‌شده سال گذشته آسیب‌زا بوده، زیرا با خاموشی کوره و سرد شدن آن برای راه‌اندازی دوباره کوره و رسیدن به نقطه گرمای موردنیاز، برق زیادی مصرف می‌شود. این امر، هزینه برق مصرفی برای صنعتگران و در نهایت، قیمت تمام‌شده محصولات را افزایش می‌دهد.

 امسال خبرها حاکی از تامین برق همراه با مدیریت مصرف بوده تا صنایع دچار قطعی برق و خاموشی نشوند. این در حالی است که فعالان صنعت در بعضی استان‌ها عنوان می‌کنند راهکار ارائه‌شده برای کاهش مصرف برق عمدتا با خاموشی تفاوتی ندارد.

آسیب‌های قطعی برق

سال گذشته پس از یک دوره خاموشی بدون اطلاع قبلی، در ادامه خاموشی‌ها با اطلاع قبلی انجام می‌شد؛ اینکه در چه تاریخی و از چه ساعتی باید برق کارخانجات قطع باشد. بنابر گفته صنعتگران برخی تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی حتی اگر به‌طور ناگهانی هم خاموشی رخ ندهد، باز هم به مشکل برمی‌خورند، چون براساس عملکردشان نباید خاموش شوند. با قطعی برق، دستگاه‌ها دچار آسیب شده و نیاز به تعمیر پیدا می‌کردند؛ بنابراین تا زمانی‌که قطعی برق وجود داشته باشد، وارد شدن این آسیب‌ها به سخت‌افزارها طبیعی است. آسیب‌های قطعی ناگهانی برق برای برخی واحدهای صنعتی مانند نساجی یا صنایعی که با کوره کار می‌کنند، بسیار زیاد بوده است. به‌عنوان نمونه، در سالن نخ‌ریسی تعداد زیادی نخ داخل دستگاه‌ها از بین می‌رفت و در ادامه به‌عنوان مواد زائد دور ریخته می‌شد. این خسارت‌ها در کنار قطع شدن نخ دوک‌های بزرگ ریسندگی و در ادامه، گره‌زدن هزاران سرنخ، زمان‌بر بوده و باز هم بخشی از محصول را به مواد زائد تبدیل می‌کرد. آسیب‌دیدن ماشین‌آلات در کنار این حجم از ضایعات و کاهش تیراژ تولید به‌دلیل خاموشی‌ها، توان تولیدکننده را به حداقل رساند. 

رقم و درصد خسارت‌های واردشده، صنعت به صنعت متفاوت بود؛ در برخی صنایع، آسیب‌ها در حوزه سخت‌افزار و کاهش تیراژ بود اما در بعضی دیگر در محصول نیز دچار ضرر و زیان زیادی شدند، زیرا محصولات داخل دستگاه مانده و تبدیل به مواد زائد شده بود. در این‌باره علاوه‌بر از بین رفتن محصول، دستگاه هم نیاز به شست‌وشو و بازگشت به وضعیت عادی پیدا می‌کرد مانند صنعت کفش. در برخی قطعات خودرو که تولیدکنندگان از دستگاه‌های الکترونیک و حساس استفاده می‌کنند نیز قطعی برق ممکن است برخی قطعات حساس این تجهیزات مانند برد آنها را بسوزاند و از بین ببرد که تعمیر آنها در شرایط تحریم، دردسرهای زیادی دارد.

امسال مسئولان در راستای حمایت از صنایع عنوان کرده‌اند، خاموشی رخ نمی‌دهد و برق صنایع مدیریت‌شده تامین می‌شود. حال این به معنی تامین برق موردنیاز واحدهای تولیدی بدون خاموشی است یا اینکه با دستورالعمل‌هایی قرار است مانند سال گذشته جدول زمان‌بندی‌شده برای مصرف برق در اختیار صنعتگران قرار بگیرد، هنوز مشخص نشده است.

بی‌توجهی به انرژی‌های پاک

ایران، کشور خشکی است که ۸۵ درصد آن در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و همین امر کمک می‌کند تا مسئولان برای تامین برق موردنیاز صنایع استان‌های کویری، حداقل از انرژی پاک خورشید و حتی باد بهره‌برداری کنند. استفاده از پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی به شکل محدود در حال انجام است اما ضرورت دارد با وضعیت موجود تولید برق، مدیران مربوطه به این سو حرکت جدی داشته باشند.

تامین برق صنایع

محمدمهدی شکورزاده، رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خراسان‌رضوی درباره وضعیت تامین برق صنایع در این استان بهصمت گفت: تا امروز درباره قطعی برق از سوی شرکت توزیع نیروی برق استان ابلاغیه‌ای نداشته‌ایم اما طی جلساتی که در اتاق بازرگانی و انجمن مدیران صنایع استان خراسان‌رضوی داشتیم، اعلام شد واحدهای تولیدی که مصرف برق بالایی دارند باید از سوخت دیگری استفاده کنند، زیرا ممکن است از اواخر اردیبهشت با افزایش مصرف برق در کشور با کمبود مواجه شویم. وی افزود: در حال‌حاضر مدیر توزیع برق استان خراسان‌رضوی صحبتی از قطعی برق برای صنایع نداشته و عنوان کرده تامین برق صنایع مانند مصارف خانگی مدیریت‌شده انجام خواهد شد. شکورزاده در پایان گفت: مسائل و مشکلات تولید و تجارت در صنعت خودرو و قطعه‌ بسیار زیاد است و دیگر جایی برای اندیشیدن صنعتگر به این موضوع‌ها نمی‌گذارد تا هنگامی که دوباره درگیر آن می‌شود.

تفاهمنامه‌ای به‌نام پذیرش خاموشی

علیرضا قدمگاهی از دیگر فعالان صنعت کشور درباره مشکلات تامین برق مصرفی در استان یزد در گفت‌وگو باصمت عنوان کرد: شرکت توزیع برق استان، نامه‌ای برای برخی کارخانه‌ها ارسال کرده و تقاضای همکاری داشته است. در این نامه، شرایط کمبود برق به ۳ دسته نیمه‌بحرانی، بحرانی و اضطراری تقسیم شده است. وی افزود: در هر یک از این دسته‌ها چند پیشنهاد به صنعتگر ارائه شده است. به‌عنوان مثال در شرایط بحرانی، کاهش بار ۸۰ درصدی به مدت ۴ ساعت در روز و چند روز کاری. پیشنهاد دیگر در این شرایط، کاهش بار ۸۰ درصدی به مدت ۴ ساعت در یک روز کاری، به‌اضافه ۳۰ درصد کاهش با ۳ ساعت در سایر روزها. کاهش با ۳۰ درصد در ۴ ساعت در تمام روزهای هفته نیز پیشنهاد بعدی در چنین وضعیت است. وی ادامه داد: از صنعتگر خواسته‌شده درباره یکی از این پیشنهادها اعلام نظر کند تا شرکت برق هنگام بروز آن شرایط با نظر صاحبان صنایع تصمیم‌گیری کند. او به گلایه گفت: اگر از سوی شرکت برق اعلام شود شرایط اضطراری در حوزه تامین برق به‌وجود آمده، صنعتگران باید مثلا ۸۰ درصد بار مصرف را به مدت ۷ ساعت روزانه در ۳ روز کاری در هفته کاهش دهند. یا کاهش بار ۸۰ درصدی تولید به مدت ۹ ساعت روزانه و... از دیگر پیشنهادات بوده است. این تفاهمنامه در فروردین برای برخی واحدهای صنعتی استان یزد ارسال شده تا در ادامه اعلام کمبود برق تصمیم‌گیری شود. البته نام این دیگر تفاهمنامه نیست، زیرا به هر حال تولیدکننده ناگزیر است مصرف خود را تا سقف زیادی کاهش دهد و همان شرایط سال گذشته دوباره تکرار شده و تجهیزات و تیراژ تولید دچار آسیب می‌شود. 

انرژی پاک گران است

در شرایطی تولید و تامین برق وضعیت عادی خواهد داشت که تجهیزات نیروگاه‌ها اورهال‌شده یا به تعداد نیروگاه‌ها به لحاظ زیرساختی اضافه شده باشد. در شرایط تحریم بعید به نظر می‌رسد هیچ‌یک از موارد بالا در حوزه تولید برق انجام شده باشد. قدمگاهی در پاسخ به این پرسش که در شرایط اضطراری آیا تولید متوقف می‌شود یا خیر، گفت: نخست باید دید آیا در طول این یک سال، ماشین‌آلات نیروگاه‌ها بهسازی و نوسازی شده‌اند؟ تحقق این امر بعید در شرایط تحریم، بعید به نظر می‌رسد. این فعال صنعت در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه یزد ظرفیت خوبی برای تولید برق خورشیدی دارد، چرا صنعتگران به این سو نرفته‌اند، گفت: خرید پنل خورشیدی، سرمایه‌گذاری هنگفتی نیاز دارد. فکر می‌کنم برای تولید یک یا دو مگابایت برق حدود ۴۰ میلیارد تومان هزینه خرید پنل می‌شود. در شرایط فعلی، چنین هزینه‌ای برای صنعتگران ‌به صرفه نیست. حداقل در حال‌حاضر با توجه به نرخ برق صرفه ‌اقتصادی ندارد. شاید اگر قیمت حامل‌های انرژی صعودی باشد، تولیدکنندگان ناچار به خرید پنل‌های خورشیدی شوند. علاوه‌بر اینکه عمر پنل‌های خورشیدی موجود در کشور کوتاه است و عمر مفیدی ندارند. بسیاری از تولیدکنندگان برای تامین برق موردنیاز خود در این‌باره با مشاوران صحبت کرده‌اند و آنها چنین سرمایه‌گذاری هنگفتی را به‌نفع تولیدکننده نمی‌دانند.

 وی افزود: اگر کیفیت این تجهیزات در کشور افزایش یابد می‌توان به این سو حرکت کرد و صنعتگران برق موردنیاز خود را حداقل در استان‌های کویری از این طریق تامین کنند. قدمگاهی در پایان عنوان کرد: امیدواریم شرایط تامین برق به مرحله اضطراری نرسد و در همان شرایط نیمه‌بحرانی باشد که به نوعی با مدیریت آن بتوان این وضعیت را گذراند. اگر شرایط اضطرار حاکم شود، آن هم به مدت چند ماه، تولید آسیب زیادی خواهد دید.

مشکل تامین برق برای ریخته‌گری‌ها

در ادامه یونس اکبرپورپایدار، رئیس انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه‌های صنعتی و خودرو تبریز درباره وضعیت تامین برق صنایع در استان آذربایجان‌شرقی بهصمت گفت: فعلا موضوعی در این‌باره از سوی شرکت توزیع برق استان به انجمن صنایع اعلام نشده اما سال گذشته هفته‌ای یک روز شهرک‌های صنعتی دچار خاموشی می‌شدند. وی اضافه کرد: استان آذربایجان‌شرقی ۶ شهرک صنعتی دارد که سال گذشته هر یک به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده هفته‌ای یک روز برق نداشتند. در حال‌حاضر به‌دلیل اینکه در ماه رمضان جلسات محدود برگزار شده، هنوز درباره تامین برق موردنیاز صنایع یا خاموشی‌های احتمالی صحبتی نشده است. اکبرپورپایدار در ادامه سخنان خود با بیان اینکه آذربایجان‌شرقی یکی از استان‌هایی بود که در زمینه تامین برق مصرفی خود با مشکلات بسیاری روبه‌رو شد، عنوان کرد: فعالیت بخشی از واحدهای صنعتی این استان در حوزه ریخته‌گری و فورج‌کاری است که دارای کوره هستند و به برق زیادی نیاز دارند.

 رئیس انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه‌های صنعتی و خودرو تبریز با اشاره به بهبود تولید و ارتقای کیفیت محصولات در ذوب مواد اولیه با این کوره‌ها، ادامه داد: استفاده از کوره برای این صنعتکاران ضروری است، زیرا هم تولید را ‌به‌صرفه می‌کند و هم کیفیت محصولات را ارتقا می‌دهد.

 امسال هنوز مشخص نشده آیا برق موردنیاز این واحدهای صنعتی خاص هم به میزان کافی تامین می‌شود یا مانند سال گذشته با قطعی برق مواجه خواهند شد.

احتمال قطعی

در ادامه محسن رزمخواه از فعالان قطعه‌ساز در استان البرز درباره شرایط تامین برق موردنیاز صنعتگران در فصل تابستان بهصمت گفت: هنوز صحبتی درباره تامین برق یا احتمال قطعی آن با صنعتگران این استان از سوی شرکت توزیع برق نشده است. این عدم‌اطلاع‌رسانی می‌تواند به معنی تامین برق موردنیاز تولیدکنندگان باشد. 

ابراهیم احمدی از قطعه‌سازان استان اصفهان هم در گفت‌وگو باصمت یادآور شد که خبر رسمی درباره احتمال قطعی برق هنوز به انجمن اعلام نشده اما اخبار غیررسمی حاکی از کمبود تامین برق در این استان است و احتمال خاموشی موقت در برخی از روزها برای صنایع وجود خواهد داشت.

سخن پایانی

به‌نظر نمی‌رسد شرایط تولید و تامین برق نسبت به سال گذشته تغییری کرده باشد؛ در نتیجه امسال هم با کمبود برق مواجه خواهیم بود و صنایع ناچار دچار خاموشی‌های مقطعی خواهند شد. 

توسعه زیرساخت‌ها یک‌شبه رخ نمی‌دهد اما در طول یک سال می‌توانست تا حدودی انجام شود. بنابر این گزارش بهسازی و نوسازی تجهیزات نیروگاه‌های برقی انجام نشده و در ادامه باید منتظر بود و دید صنایع در پایان اردیبهشت چه وضعیتی در حوزه برق مصرفی خود خواهند داشت.