چرا آب زایندهرود تامین نمیشود؟
خسرو رفیعی کارشناس آب
![]()
چند هفته پیش یکی از بزرگان، پزشکان و دلسوختگان کشور در زمان بازدید معاون وزیر بهداشت صراحتاً با ایشان گفتوگو کرد و پیغام فرستاد که اگر مافیا دست از سر ما بردارد ما بدون کمک دولت و بدون بودجههای دولتی اصفهان را نجات میدهیم و اظهار کرد: صدای ما را به گوش رئیسجمهوری محترم برسانید.
این گفتوگو در بسیاری از شبکههای مجازی پخش شد و بسیاری آن را مشاهده کردند. شهر اصفهان و بسیاری از مناطق دیگر کشور به دلیل تغییر اقلیم خشکسالی و بحران مدیریت در حال از بین رفتن است.
دریاچه ارومیه را خشک کردیم، بسیاری از تالابها خشک شده و سرزمین ما به سوی نابودی حرکت میکند. متخصصین اعلام میکنند برای جبران خشک شدن منابع زیرزمینی که عامل فرونشست گردیده، حداقل ۷۰ هزار سال زمان میخواهد تا قسمتی از بلایی که بر سر فرونشست آوردهایم جبران شود.
مطمئن هستم کسانی که امروز برای مدیریت پایدار بخش آب کشاورزی و آب شرب مدیریت میکنند، نه اسکندر مقدونی هستند، نه چنگیز خان مغول، نه تیمور لنگ، نه قوم دشمن اینها نمیتوانند تا این حد برای نابودی این سرزمین نقشه داشته باشند و حتماً به نجات کشور فکر میکنند.
معمر قذافی رئیسجمهوری سابق لیبی حدود ۶۰ تا ۷۰ سال پیش برای رساندن آب به نقاط مختلف کشورش و حتی همسایههای لیبی حرکتی کرد که هنوز لیبی از بیآبی نجات یافته و این سرزمین در سراسر کشورش به آب کافی برای مصارف مختلف دسترسی دارد.
امروز عربستان هرگز نمیگوید آب نداریم و برای کمبود آب باید برنامهریزی کنیم. امارات، قطر و دیگر کشورهای منطقه جنوب آسیا هم از کمبود آب ناله نمیکنند، رنج نمیبرند و آن را مدیریت کرده و برای آن برنامه دارند. در سالهای گذشته چه میزان به دانش متخصصان خود و گفتههای دل سوختگان این دیار توجه کرده، چه میزان برای برگزاری جلسه و گوش کردن و آن را عملیاتی کردن زمان گذاشتهایم، به راستی وقتی یک دل سوخته پیغام میدهد که به رئیسجمهوری محترم بگویید اجازه ندهد مافیا ما را اذیت کند، ما با هزینه خودمان اصفهان را بازسازی میکنیم، در طول این چند هفته به آن توجه کرده و آن را اجرایی کردهایم.
مسئولان اصفهان اعلام میکنند ما برای نجات زاینده رود برنامه داریم و ارائه کردهایم، چرا مافیا اجازه نمیدهد این برنامهها عملیاتی شود. مگر ما مسئولان جدید اصفهان را از پشت کوه آوردهایم که اجازه حرکت به آنها نمیدهند. نقاط مرکزی اصفهان، میدان نقش جهان، عمارت عالی قاپو، مسجد عباسی، مسجد شیخ لطف الله، منارههای قدیمی اصفهان، مسجد سید و بسیاری از آثار تاریخی اصفهان که بزرگترین منبع درآمدی گردشگری اصفهان هستند با بحران مواجه، ترک خورده و با فرونشست مواجه است. اصفهان در حال نابودیست، این سرزمین که سالیان دراز به عنوان مرکز سیاحتی کشور میزبان میلیونها گردشگر بوده امروز به کجا میرود.
مشکل زاینده رود چیست، کجاست؟ انتظار ما دلسوختگان آب کشور، دلسوختگان زاینده رود و دریاچه ارومیه آن است که شفافتر سخن بگوییم و برای نجات این سرزمین کمک کرده، فکر کنیم، برنامه وراهکارهای عملیاتی ارائه دهیم.
شهر اصفهان را آلوده کردهایم، بستر زاینده رود به فلزات سنگین آلوده شده، هزاران هکتار زمین با تولید ریزگردها این منطقه را تهدید میکند، سلامتی مردم در خطر است و شرایط به بحرانی جدی نه تنها برای اصفهان بلکه برای کل ایران تبدیل شده است. نزدیک به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار زمین در استان اصفهان بر اساس آمار سازمان حفاظت از محیطزیست کانون گرد و غبار شده و ۷ میلیون هکتار در کل کشور با این بحران مواجه است. فرونشست زمین در استان اصفهان و به ویژه شهر اصفهان به شدت در حال گسترش است و تهدیدی جدی برای سرزمین ما است.
تالاب گاوخونی خشک و کانون گرد و غبار شده و شهر اصفهان و سلامت مردم را در معرض خطر قرار داده است. تالابها از مهمترین و با ارزشترین منابع اکوسیستم هر منطقه هستند که بیشتر آنها خشک شده و گاوخونی نمونه آن است. این تالابها نه تنها ارزش خود را از دست دادهاند، از سوی دیگر خطری جدی برای محیطزیست و سلامت شهروندان شدهاند. دریاچه ارومیه نیزهمین بحران را دارد و شاید بسیار وخیمتر.
کاهش بارندگی تداوم خشکسالی با توجه به اینکه کشور ما بر روی کمربند خشک جهان قرار گرفته از سالهای قبل قابل پیشبینی بود و دست روی دست گذاشته و به این امر حیاتی توجه نکردهایم.
امروز دل سوختگان اصفهان رسماً اعلام میکنند میتوانند شهر اصفهان و استان اصفهان و زایندهرود را نجات دهند به شرط آنکه، دست و پای آنها را نگرفته و به بهانههای غیر اصولی مقابل آنها قرار نگیرند.
آیا نباید هرچه سریعتر مجوزهای لازم را صادر کرد تا کشور کمتر آسیب بیند.
انتقال آب از دریای عمان محیطزیست را در مرکز کشور نجات میدهد، کشاورزی را بهبود میبخشد، آب شرب و صنعت را از بحران نجات میدهد، اشتغالزایی افزایش مییابد بسیاری از هزینههای سرسام آور دیگر را کاهش میدهد. کافیست به کشورهای جنوب خلیجفارس نگاه کنیم، زاینده رود، ارومیه و ایران را نجات دهیم.