روزهایی دشوار در انتظار صنعت فولاد
منصور یزدیزاده- عضو هیات مدیره شرکت ذوب آهن اصفهان
صنعت فولاد در سالی که روزهای پایانی آن را پشتسر میگذاریم، با بحرانهای قابلتوجهی روبهرو بود. از یکسو همچنان همهگیری ویروس کووید ۱۹ و شیوع پیکهای مختلف آن ادامه داشت و عملکرد صنایع را تحتتاثیر قرار داد و از سوی دیگر، فعالان این صنعت با بحران تامین آب و همچنین محدودیتهای جدی در روند تامین برق و گاز روبهرو بودند. بخش عمدهای از ظرفیتهای فولادی کشور در استان اصفهان واقع شده که این استان نیز با مشکلات کمآبی روبهرو است. علاوه بر این، در ماههای گرم سال با محدودیت برق و در روزهای سرد سال با مشکل تامین گاز مواجه است. این محدویتها تاثیر بسزایی بر عملکرد فولادسازان این استان دارد؛ البته این مشکلات در سایر مناطق کشور نیز به فراخور موقعیت جغرافیایی وجود دارند و بر میزان تولید در صنعت فولاد اثرگذار بودهاند. با توجه به تمام چالشهای یادشده انتظار میرود میزان تولید فولاد کشور تا پایان سال به حدود ۲۸ میلیون تن برسد. در حالی که میزان تولید این صنعت در سال گذشته افزون بر ۳۰ میلیون تن گزارش شد.
البته شرکت ذوب آهن اصفهان به سبب زیرساختهای درنظر گرفته شده برای آن و همچنین نوع فناوری تولید این شرکت، با چالشهای کمتری روبهرو بود. این مجموعه نیروگاه برق دارد؛ مصرف گاز آن نیز به مراتب محدودتر از سایر صنایع فولادی کشور است. تنها در برخی از برهههای زمانی با کمبود آب روبهرو شد. درنتیجه توانست تولید خود را ارتقا دهد. بدینترتیب انتظار میرود میانگین تولید در این مجموعه تا پایان سال ۱۰ تا ۱۲ درصد افزایش یابد.
در کنار تمام چالشهای یادشده باید تاکید کرد که صنعت فولاد کشور با مشکلاتی دستوپنجه نرم میکند که در طول سالهای گذشته نیز عملکرد این صنعت را تحتتاثیر قرار میدادند و همچنان ادامه دارند. از جمله این مشکلات و کاستیها میتوان به تامین نشدن مواد اولیه تولید در این بخش اشاره کرد. قسمتی از این مشکل را باید به توسعه ناهمگون زنجیره فولاد منوط دانست. در همین حال سالهاست توسعهنیافتگی زیرساختهای حملونقل به چالشی اساسی برای فعالان زنجیره فولاد بدل شده است. توسعهنیافتگی زیرساختهای حملونقل ریلی، روند تامین مواد اولیه را در زنجیره فولاد را دشوارتر از پیش میکند. این کمبودها با گذشت زمان و توسعه زنجیره فولاد کشور شدت یافتهاند و بیش از پیش بر عملکرد صنایع تاثیر منفی گذاشتهاند.
در ادامه باید خاطرنشان کرد عملکرد صنعت فولاد در سال آتی متاثر از اتفاقات مختلفی خواهد بود. اما تمام چالشهایی که در امسال عملکرد این صنعت را تحتتاثیر قرار دادند، در سال آتی نیز ادامه خواهد یافت، چراکه هنوز هیچ اتفاق جدیدی برای اصلاح و بازگشت تعادل در زنجیره فولاد اجرایی نشده است. بهعلاوه گام مثبتی برای توسعه زیرساختهای حملونقل و همچنین زیرساختهای انرژی در کشور اجرایی نشده؛ بنابراین مشکلات امسال در سال آینده نیز ادامه خواهد یافت.
در ادامه حمله نظامی روسیه به خاک اوکراین، بازارهای کالایی گوناگون را در جهان تحتتاثیر قرار داده است. تاجاییکه شاهد رکوردشکنیهای پیدرپی نرخ نفت هستیم. در چنین فضایی باید منتظر افزایش نرخ انرژی در سطح جهان باشیم. این رشد قیمتی میتواند به افزایش درآمدهای دولت در سایه صادرات نفت و گاز بدل شود. اما همزمان این موضوع به منزله گران شدن هزینه حملونقل مواد اولیه در سطح بینالمللی نیز خواهد بود. از آنجاکه صنعت فولاد کشور همچنان وابستگی ارزی دارد؛ بنابراین باید منتظر افزایش هزینه تمامشده تولید در این بخش باشیم. شرکت ذوب آهن برای تولید محصولات خود، کک و زغالسنگ قابلتوجهی را وارد میکند؛ بنابراین افزایش هزینه تولید در این شرکت با توجه به تنشهای یادشده، قابلتوجه خواهد بود.
در ادامه نتیجه مذاکرات رفع تحریم نیز یکی دیگر از موضوعات اثرگذار بر عملکرد صنایع در سال آینده خواهد بود. چنانچه این مذاکرات نتیجهبخش باشد، میتوانیم به افت نرخ ارز امیدوار باشیم. علاوه بر این، مشکلات ناشی از تعاملات بانکی و مراودات جهانی مرتفع خواهد شد. با این وجود هنوز نمیتوان نسبت به نتیجه نهایی این مذاکرات مطمئن بود و باید منتظر ماند. از مجموع موارد یادشده میتوان اینطور نتیجه گرفت که در سال آینده، روزهای دشوار و پیچیدهای پیشروی صنعت فولاد قرار دارد.