اعظم ذوالفقاری منظری، قصه هپکو این روز‌ها وارد فضای پس از اعتراضات کارگری شده است. کارگران این شرکت از دغدغه حقوق و بیمه خود عبور کرده اند و اعتراضشان به این است که چرا پس از گذشت یک سال و چند ماه از واگذاری هپکو به تأمین اجتماعی و حل شدن مشکلات مالکیتی این شرکت، هنوز تولید در سالن‌های کارخانه رونق نگرفته است. هپکو برای تولید نیاز به نقدینگی دارد. بدهی‌های این شرکت در یک سال گذشته با بدهی‌های دولت به سازمان تأمین اجتماعی تهاتر شد، اما مساله نقدینگی همچنان باقی ماند.

آذر سال گذشته اعلام شد که هپکو برای تولید دامپتراک با یک شرکت اروپایی قرارداد بسته و ابتدا خط تولید این خودروی عظیم الجثه معدنی در هپکو ایجاد می‌شود. بخش‌های اصلی این دامپتراک‌ها در هپکو مونتاژ می‌شد، اما بیشتر قطعات آن تولید خود هپکو بود. براساس آنچه کارگران هپکو می‌گفتند، قرار بود پس از مدتی تولید موتور و بقیه قسمت‌های این دامپتراک‌ها هم به این شرکت سپرده شود تا کل فرایند تولید دامپتراک‌ها برای اولین بار در ایران صورت گیرد. اما راه اندازی این خط تولید اولا نیاز به تهاتر بدهی‌ها داشت، ثانیا باید اعتبار بانکی برای این پروژه‌ها گشوده می‌شد. تهاتر بدهی‌ها انجام شد، اما مساله سرمایه گذاری برای تولید این ماشین‌آلات غول پیکر همچنان یکی از مشکلات اهالی هپکو است.

هپکو توان تولید ماشین‌آلات معدنی بزرگ را دارد. این موضوع را علیرضا میقانی، قائم مقام مدیرعامل هپکو می‌گوید. اما برای تولید به نقدینگی نیاز دارد. در واقع از یک سو نه نهاد‌های دولتی حمایت صحیحی از هپکو به عمل می‌آورند نه شرکت‌های معدنی حاضرند دست از خرید ماشین‌آلات دست دوم یا نو خارجی بردارند. دولت این شرکت‌ها را مجبور به عقد قرارداد با هپکو نمی‌کند و روند واردات همچنان ادامه دارد.

ویدئو‌های زیر را یکی از پرسنل هپکو در جاده اسکله شهید رجایی بندرعباس گرفته که در آن یک دستگاه دامپتراک نو با برند «کت» وارد کشور شده است. این ویدئو‌ها در ۱۷ و ۲۷ شهریور ضبط شده اند و همه این‌ها نشان می‌دهد که شرکت‌های معدنی با واسطه دلالان یا بدون واسطه و مستقیم به سرعت در حال وارد کردن دامپتراک هستند.

میقانی در واکنش به این مساله که معدن داران توقع تولید دامپتراک در بازه زمانی کوتاه دارند، می‌گوید: تأمین قطعات مورد نیاز هپکو حتی زمانی که تحریم نبودیم بین ۸ تا ۹ ماه زمان نیاز داشت. تأمین برخی قطعات گاهی تا ۱۸ ماه هم تولید می‌کشید.

او به حل مشکلات بانکی این شرکت اشاره می‌کند و می‌گوید: در یک سال گذشته تلاش‌های زیادی برای حل مشکلات بانکی شرکت صورت گرفت. انتقاد ما بعد از واگذاری‌ها در هپکو این است که برنامه مدیران در تأمین اعتبارات و منابع این شرکت چه بوده؟ برای رفع مشکلات ارزی قرار است چه کار کنند و بانک‌ها چه همکاری با هپکو در این زمینه خواهند داشت؟

رفع مشکلات ارزی در بانک‌ها

قائم مقام مدیرعامل هپکو توضیح می‌دهد که رفع مشکلات ارزی و مالی شرکت در بانک‌ها اولویت اصلی برای حل مشکلات شرکت است. ما اگر بخواهیم برای قرارداد‌های اعتبار تأمین کنیم و تضامین این قرارداد‌ها را ارئه دهیم، نیاز به رفع این مشکلات داریم.

او به تهیه یک بسته کامل از محصولات مورد نیاز بخش معدن در هپکو اشاره می‌کند و می‌گوید: برای تأمین قطعات این بسته و راه اندازی دوباره خط تولید محصولات آن باید از ما حمایت شود. البته مافیای واردات موافق نیست و کارشکنی‌هایی که در این زمینه رخ داده، بسیار دردآور است.

واردات ماشین‌آلات سنگین معدنی سود بسیار زیادی دارد و همین مساله هم دلیل قانع کننده‌ای برای کارشکنی‌های واردکنندگان در ایجاد خط تولید در هپکو است.

بازی مافیای واردات با اشتغال و تولید

میقانی می‌گوید: در این شرایط تلاش ما این است که بتوانیم ماشین مورد نیاز بخش معدن را تهیه و با قیمت و خدمات مناسب در اختیار معدن کاران قرار دهیم. البته مافیای واردات قصد دارد که هپکو را به سمت فعالیت در حوزه راهسازی هدایت کند تا بخش معدن در اختیار خودش باقی بماند.

او توضیح می‌دهد: در حوزه راهداری بودجه عمرانی کافی اختصاص نمی‌یابد و به همین دلیل ماشین‌آلات راهسازی زیادی هم وارد نمی‌شود. هپکو توان ساخت ماشین‌آلات راهسازی در سطح بالا قابل رقابت با دنیا را دارد، اما این دلیل نمی‌شود که بخش معدن را رها کنیم.

به گفته قائم مقام مدیرعامل هپکو یک راهکار برای تعامل با شرکت‌های معدنی می‌تواند این باشد که هپکو ماشین‌آلات معدنی را وارد کند و خدمات پس از فروش مناسب را به این شرکت‌ها ارائه دهد. به این صورت می‌توانیم خلأ موجود در نبود ماشین را تا تولید انبوه در هپکو جبران کنیم.

او قاطعانه می‌گوید که هپکو توان تولید دامپتراک را دارد. هپکو در سال‌های ۸۲ و ۸۳ هم تولید دامپتراک داشته، اما تولید جدید با گذشته تفاوت‌هایی دارد. بومی سازی دامپتراک‌ها در گذشته به اندازه امروز عمیق نبود. اکنون می‌توانیم حدود ۵۰ درصد این محصول را داخل شرکت تولید کنیم. ثمره این بومی سازی بی شک کاهش قیمت تمام شده و افزایش راندمان تولید و اشتغالزایی خواهد بود.

گورستان ماشین‌آلات معدنی در کرمان

به گفته او در کرمان و سیرجان که شرکت‌های معدنی بزرگی در آن‌ها فعالیت می‌کند، گورستانی از ماشین‌آلات معدنی ایجاد شده است. در حالیکه اگر واردات خودرو‌های معدنی در اختیار هپکو، به عنوان یک شرکت متخصص در این زمینه قرار می‌گرفت، اولا اجازه واردات خودرو‌های بی کیفیت و از رده خارج شده داده نمی‌شود و ثانیا هپکو می‌توانست برای تعمیر و تأمین قطعات این دامپتراک‌ها و ماشین‌آلات اقدام کند.

میقانی توضیح می‌دهد: تولید و سفارش گذاری قطعات در حوزه دامپتراک ها، تراک ها، بیل‌ها و لودر‌ها صورت گرفته و پول هم برای ارائه محصولات به بخش معدن انتقال یافته است. اولین بیل‌های طراحی شده توسط هپکو هم در حال تحویل به مشتری است و اگر بخش معدن به خصوص معادن بزرگ کشور با ما همکاری کنند، می‌توانیم در هر سطحی تولید را ادامه دهیم.

انتظار این روز‌های هپکو از دولت، وام نیست. اگر تولید به سالن‌های هپکو برسد، هم می‌تواند وام‌های گذشته را پرداخت کند و هم اشتغالزایی داشته باشد. اهالی هپکو حالا از دولت انتظار دارند که بازار داخلی را در اختیار تولیدکنندگان خارجی قرار ندهد. واردات هم اگر صورت می‌گیرد، بخشی از محصول نهایی داخل کشور تولید شود.