کارگران صفر و یکی مشغول کار هستند
بی‌شک ماشینی شدن کارگاه‌ها و حذف نیروی انسانی به‌ویژه کارگرانی که مهارت کمتری دارند، تبدیل به یک نگرانی بزرگ جهانی شده است.
بی شک ماشینی شدن کارگاه ها و حذف نیروی انسانی به ویژه کارگرانی که مهارت کمتری دارند، تبدیل به یک نگرانی بزرگ جهانی شده است. ساینس دیلی در این باره نوشته است، آنچه امروز در قرن ۲۱ بیش از هر زمانی شاهدش هستیم، تغییر کارگاه ها و کاهش نقش کارگران در مشاغل است. در واقع، بسیاری از کارفرمایان ترجیح می دهند از اتوماسیون و هوش مصنوعی برای تکمیل کارگاه ها استفاده کنند تا به ادعای خود بهره وری بیشتری داشته باشند و هزینه کمتری پرداخت کنند. نمونه این شرایط در اروپای قرن ۱۹ زمانی رخ داد که کارگران صنعت نساجی در اعتراض به ورود ماشین های صنعتی به کارخانه ها دست به ویرانی و تخریب آنها زدند. از آن به بعد، اصطلاح «لادایت» برای توصیف کسانی که با صنعتی شدن یا فناوری های جدید مخالفت می کنند، استفاده می شود. امروزه هم می توان این اصلاح را برای افرادی که از کاربرد هوش مصنوعی و ربات ها در فضای گوناگون شغلی می ترسند، به کار برد.آیا می توان زمانی را متصور شد که هوش مصنوعی و ربات ها جایگزین بسیاری از مشاغل و بسیاری از کارگران و کارمندان از کار بیکار شده اند؟ صمت در این گزارش به بررسی نظر کارشناسان درباره سوال یادشده پرداخته است.
Chat GPT چه کسانی را بیکار می کند؟
چندی پیش، خبر وقوع انقلابی مهم در دنیای فناوری اطلاعات منتشر شد؛ تولد رباتی هوشمند که در فضای وب قرار است فراتر از تصور انسان با او تبادل نظر کند و به سوال هایش پاسخ دهد. چت «جی. پی. تی» در اصل یک چت بات (ربات نرم افزاری که قابلیت چت دارد) است که مبتنی بر هوش مصنوعی می تواند به هر پرسشی پاسخ دهد. این پرسش ها می تواند موضوعات و مباحث پیچیده ای حتی در حوزه های تخصصی ریاضی، فیزیک، برنامه نویسی و حتی کوانتوم باشد. در واقع، چت بات نرم افزار یا برنامه ای است که می تواند به صورت خودکار وظایفی را بدون دخالت انسان انجام دهد.
مروا کاظم زاده، کارشناس فناوری اطلاعات در گفت وگو با صمت گفت: چت بات سرویسی مبتنی بر چت (گفت وگوی دونفره) است که به کاربران یا مشتریان خدمات ارائه می کند، به پرسش های آنها پاسخ می دهد و همچون یک منشی خودکار است. این چت بات ها روی هر بستر مبتنی بر چت و پیام رسانی قابل استفاده است.
چت GPT خوب یا بد؟
وی افزود: در فاز نخست، این موضوع را در نظر بگیرید که چت جی پی تی در مراحل اولیه تحقیقاتی قرار دارد و این احتمال وجود دارد که شرکت سازنده آن « OpenAI » آن را برای مدتی از دسترس خارج کند. هدف راه اندازی این نوع چت، ایجاد انقلابی بزرگ در ارتباط بین کامپیوترها و انسان ها است. این چت بات مکالمات واقع گرایانه ای را باتوجه به نیازها و علایق کاربران ارائه می دهد و برای کسب وکارها امکان تعامل طبیعی تر و کارآمدتری را با مشتریان فراهم می کند که برای این کار از الگوریتم های پیشرفته پردازش زبان طبیعی استفاده می کند. در صورت توسعه این بات هوشمند، در آینده ای نزدیک، شغل هایی در حوزه آموزش و مربیگری، روزنامه نگاری و تولید محتوا، گرافیست ها و مهندسان نرم افزار احتمالا از رده خارج شوند.
وی بااشاره به مزایا و معایب چت جی پی تی گفت: امکان مکالمه با هوش مصنوعی، پاسخ مناسب به سوالات در مدت زمان کوتاه، توانایی در تولید محتوای متنی، تولید کدهای برنامه نویسی و حل معادلات ریاضی از فواید چت جی پی تی است، همچنین این بات هوشمند با محتوایی ارسال شده بسیار تطبیق پذیر است و از آن می توان به عنوان دستیار تولید محتوا استفاده کرد. درباره معایب چت جی پی تی باید گفت، امکان تولید محتوای تکراری به دلیل وجود الگوهای خاص تکرارشونده در متون، امکان تولید محتوای نادرست و ارائه آن به شیوه متقاعدکننده و باورپذیر، قفل شدن چت جی پی تی و دیر جواب دادن به برخی سوالات مشکلاتی است که هنوز حل نشده باقی مانده است. کاظم زاده در پاسخ به این پرسش که منبع داده های ربات چت جی پی تی کجا است؟ گفت: منبع این همه اطلاعات به طوردقیق خود ما انسان ها هستیم. انسان با تولید محتواهای خود در بستر اینترنت، منبع بسیار خوبی برای دیتاهای این ربات است. پس اگر داده های محرمانه و خطرناکی را به آن بدهیم، به همان نسبت او را برای راهکارها و استراتژی های خطرناک آموزش می دهیم.
وی گفت: یکی از مواردی که سبب محبوبیت این ربات شده، توانایی بیان مفهوم یک محتوا به زبان ساده است. برای مثال، شما می خواهید بدانید که مفهوم سئو چیست؟ جی پی تی به راحتی هرچه تمام تر و در سریع ترین زمان ممکن مفهوم سئو را به زبان ساده برای شما بیان می کند. برای توضیح هر موضوع نیاز دارید که تنها عبارت «چیست» را به انتهای عبارت اضافه کنید. این ربات، بهترین، کوتاه ترین و مفهومی ترین پاسخ را برای شما نمایش می دهد. به همین دلیل، طبق پیش بینی ها دیگر شما نیازمند خلاقیت انسانی برای تولید محتوا نیستید، کافی است بتوانید ایده های تان را در حوزه خاصی به او بدهید و در نهایت، محتوا و راهکاری را بخواهید، جی پی تی بدون اینکه خسته شود، مدام برای شما کار می کند. از همین رو، طبق پیش بینی ها، ممکن است در آینده، با بکارگیری این هوش مصنوعی برخی شغل ها نظیر خبرنگاری، تولید محتوا و روزنامه نگاری کمی خطرساز شوند.
به گفته این کارشناس فناوری اطلاعات، از آنجایی که صنعت مالی همچنان از قدرت هوش مصنوعی استقبال می کند، چت جی پی تی به عنوان یک ابزار تغییردهنده بازی ظاهر شده است. یکی از راه های اصلی که این فناوری بر امور مالی تاثیر گذاشته، توانایی آن در رسیدگی به سوالات پیچیده مالی و ارائه پاسخ های دقیق و قابل اعتماد است. این موضوع آن را به منبعی ارزشمند برای مشاوران مالی تبدیل کرده که می توانند از آن برای کمک به مشتریان سریع و کارآمد با طیف گسترده ای از سوالات استفاده کنند. وی گفت: اما تاثیر چت جی پی تی بر امور مالی فراتر از خدمات و پشتیبانی مشتری است. همچنین، برای تجزیه و تحلیل داده های مالی و تصمیم گیری های آگاهانه تر سرمایه گذاری استفاده شده است. شرکت ها با آموزش آن روی حجم عظیمی از داده های مالی، توانسته اند از قابلیت های یادگیری ماشینی آن برای شناسایی روندها و الگوهایی استفاده کنند که ممکن است برای تحلیلگران انسانی قابل مشاهده نباشد و این یعنی توانایی پیش بینی دقیق تر از انسان، با همان داده های انسانی.
وابستگی اقتصاد امروز جهان به فناوری
متاورس از دیگر دستاوردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات است که روزبه روز تاثیرگذاری این حوزه روی کسب وکار بیشتر و بیشتر می شود تا جایی که می تواند جای نیروی کار را بگیرد. کیوان نقره کار در گفت وگو با صمت، درباره ابعاد اقتصادی در بهره گیری از فناوری های جدید ارتباطی نظیر متاورس گفت: پیشرفت های فناوری امروز به جایی رسیده است که می توان از تغییر همه چیز حرف زد. در میان تغییرات گسترده مولفه های اقتصادی، زیرساخت های تجاری هم تحول بزرگی را سپری می کنند و آینده آن به فناوری اطلاعات و ارتباطات گره خورده است. فناوری اطلاعات و ارتباطات هم مجزا از این مسیر نیست. این عرصه از هوش مصنوعی تا فضای مجازی تحولات دائمی فراوانی را نسبت به چند سال قبل تجربه کرده است و می کند. اکنون برمبنای این تحولات یک تعامل دوسویه میان تجارت و فناوری اطلاعات و ارتباطات به وجود آمده که تاثیرات متقابلی روی همدیگر می گذارند، بنابراین اقتصاد امروز جهان به فناوری وابسته است.
آگاه باشید تا بیکار نشوید
وی افزود: به همین دلیل، فعالان اقتصادی افرادی نظیر صاحبان صنایع و شرکت های خصوصی تا مدیران بخش دولتی که باید تصمیمات استراتژیکی بگیرند، نیاز است که از تحولات گفته شده آگاه باشند و به روز عمل کنند. به عبارت دیگر، عدم آگاهی هرکدام از لایه های کسب وکارها در هر سطحی، در نهایت، منجر به شکست و بیکاری گسترده می شود، بنابراین تمامی فعالان اقتصادی؛ چه بازیگران و چه تصمیم گیران خوب است که رصد کاملی از تازه های فناوری داشته باشند.
دولت ها حریف متاورس نمی شوند
نقره کار ادامه داد: به طورقطع بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در حد پیشرفته می تواند جلوی نظارت دولت ها را بگیرد، بنابراین دولت های پیشرو معمولا تلاش می کنند قوانین خود را همگام با پیشرفت های فناوری ارتباطات و اطلاعات تنظیم کنند. نظارت های آنها تضمینی است؛ به عبارت دیگر، دست کسب وکارها را باز می گذارند و تنها در صورت بروز مشکل نقش نظارتی دارند.
متاورس در اقتصاد می تازد
وی گفت: فضای مجازی و فناوری اطلاعات به دلیل اینکه می تواند راحت تر از سایر فناوری های بسیار پیشرفته رشد پیدا کند و از طرفی هم، چون ارزان تر است، به راحتی جای خود را میان کاربران پیدا می کند و تاثیرات جدی بر اقتصاد و تجارت می گذارد؛ بنابراین باید گفت، این متاورس و دیگر دستاوردهای مدرن ارتباطی هستند که پیشروتر از افراد و دولت ها در مسیر اقتصاد می تازند.
دردسرهای استفاده از فناوری های مدرن
نقره کار در ادامه بااشاره به چالش های موجود در مسیر استفاده از این فناوری ها نظیر متاورس گفت: در ارتباط با فناوری هایی نظیر متاورس که پیشرو هستند، چند چالش اصلی مشاهده می شود؛ چالش نخست به سرعت توسعه فناوری ارتباط دارد و ممکن است در مسیر بهره گیری از پیشرفت ها به دلیل سرعت بالای پیشرفت ها مجبور شویم از یک حوزه عبور کنیم و وارد بخش دیگری شویم که این فرآیند، ریسک سرمایه گذاری را بالا می برد. برای مثال، ممکن است همگی ما فکر کنیم که متاورس یک فضای جدید در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات است، اما امکان دارد، جهش هایی رخ دهد که ما مجبور شویم از آن عبور و سرمایه خود را در جای دیگری خرج کنیم. به همین دلیل، بهتر است این چالش را با درایت و دقت بالایی مدیریت و بعد سرمایه گذاری کنیم. خوب است، ابتدا از متخصصان کمک فکری بگیریم و بعد آرام آرام وارد محیط های جدید ارتباطی شویم. گفتنی است، سرعت ورود تجارت به فناوری، متناسب فرهنگ سازمانی هر کشوری تعیین می شود.
قانونی که همیشه دست وپاگیر است
نقره کار گفت: چالش دوم، مربوط به روند تدوین قوانین و مقررات است. از آنجایی که مناصب تصمیم گیرنده در نهادهای بالادستی قرار دارند و قوانین از این نهادها خارج می شود و از طرفی، چون در کشور ما فرآیند تصمیم گیری کند است و از طرفی دیگر مسئولان هم دانش کافی درباره فناوری های روز ندارند، در نهایت، ریسک شکست کسب وکارها در شرایط به کار بردن دستاوردهای به روز افزایش می یابد و آسیب جدی در صورت شکست به آنها وارد می شود. باتوجه به پیشرفت های امروز، همچنان درگیر چالش های حقوقی و مقرراتی هستیم. وی گفت: در نهایت، پیشنهاد می شود از فضاهایی نظیر متاورس در توسعه کسب وکار بهره گرفته شود، اما لازمه آن، داشتن برنامه و شناخت کافی از فضای جدید است. کاربران باید بدانند که چگونه باید از این موقعیت ها استفاده کنند. گفتنی است، فناوری متناسب هر سازمان و کسب وکار، تعریف جداگانه ای دارد. گاهی اوقات در حد یک اتوماسیون ساده اداری می تواند فرآیند را تسهیل و تسریع کند. در برخی موارد هم، می تواند جایگزین نیروی کار باشد و حتی توانایی شکل ارائه خدمت و محصول را تغییر دهد، بنابراین کاربرد فناوری باتوجه به نوع سازمان متفاوت است. همگام سازی دولتی یکی دیگر از رویکردهای مهم کاربرد وسیع فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد است، به همین دلیل خوب است، تصمیم گیران در بدنه دولت شناخت کافی از دستاوردها و سازمان مربوطه داشته باشند.
سخن پایانی
موسسه فناوری دانشگاه «جورجیا» ایالات متحده، تاثیر فناوری و بکارگیری آن در کارگاه ها و تاثیرش بر نیروی انسانی را بررسی کرده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد، گسترش روزافزون تکنولوژی های جدید موجب نارضایتی کارگران شده و امنیت شغلی را به خطر انداخته است. اما پیش از قضاوت کردن در این باره باید مسئله رشد فناوری و اثرات بالقوه آن بر بازار کار را درک کنیم. لازم است، بدانیم که همه شغل ها را نمی توان با فناوری جایگزین کرد. از طرفی، فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی بیش از اینکه شغل ها را از بین ببرند، آنها را دچار تغییر می کنند. پیشرفت فناوری موجب تقویت بهره وری می شود و در بلندمدت به واسطه رشد بهره وری، شغل های جدیدی ایجاد می شود و سطح درآمد و کیفیت زندگی افراد بهبود می یابد. بررسی های کارشناسان صندوق بین المللی پول نشان می دهد که رشد ناچیز دستمزدها طی چند دهه اخیر بیشتر ریشه در کاهش نرخ رشد بهره وری دارد و با افزایش این نرخ به کمک جهش فناوری، دستمزدها نیز با سرعت بیشتری افزایش می یابند. در هر صورت، دستیابی به مزایای ناشی از پیشرفت فناوری و کاهش اثرات رشد نامتوازن دستمزدها که موجب افزایش نابرابری در جامعه می شود، مستلزم این است که کشورها سیاست های مناسبی در قبال آن اتخاذ کنند.
