ضریب خسارت در بیمه شخص ثالث بالاست
افزایش روزافزون سوانح و حوادث حمل‌ونقل جاده‌ای و خسارات مالی و جانی ناشی از آنها در زمره مهم‌ترین چالش‌هایی است که توجه بیش از پیش تحلیلگران این صنعت را می‌طلبد.
افزایش روزافزون سوانح و حوادث حمل ونقل جاده ای و خسارات مالی و جانی ناشی از آنها در زمره مهم ترین چالش هایی است که توجه بیش از پیش تحلیلگران این صنعت را می طلبد. سازمان های گوناگونی در سطوح مختلف در افزایش ایمنی نقش دارند که در این میان شرکت های بیمه از ظرفیت و نقش بسزایی در افزایش ضزیب ایمنی برخوردارند؛ هرچند تاثیرگذاری آنها غیرمستقیم است، به طوری که تاثیرگذاری شرکت های بیمه در کاهش تصادفات در نگاه اول چندان به چشم نمی آید. صمت در این گزارش به بررسی نقش شرکت های بیمه در جبران خسارت های ناشی از تصادفات جاده ای پرداخته و در گفت وگو با کارشناسان بیمه باتوجه به وضعیت موجود، راهکارها و پیشنهاداتی ارائه داده است.
نقش بیمه ها در ایمنی حمل ونقل
ایران کشوری است با بالاترین میزان تصادفات جاده ای در جهان. باتوجه به بالا بودن آمار تصادفات و حوادث در صنعت حمل ونقل، یک روز در سال با هدف جلب توجه شهروندان و مسئولان به مسائل ایمنی حمل ونقل باعنوان روز ایمنی حمل ونقل نام گذاری شده است. در زندگی امروز، استفاده از وسایل نقلیه شخصی و عمومی گسترش یافته، به طوری که همواره شاهد تردد خودروها و موتورها به صورت شبانه روزی در کوچه و خیابان ها هستیم. یکی از روش های ایجاد ایمنی در صنعت حمل ونقل استفاده از بیمه های مختلف از جمله بدنه و شخص ثالث است. خرید بیمه شخص ثالت در کشور ما برای رانندگان الزامی است. علاوه بر این داشتن بیمه باعث ایجاد آرامش خاطر و اطمینان روحی در رانندگان می شود و در کنار رانندگی ایمن تر و مطمئن تر کاهش حوادث رانندگی را رقم خواهد زد. چندی پیش مدیرکل برنامه ریزی و امور فنی بیمه مرکزی ایران خبر از افزایش تعرفه بیمه شخص ثالث داد. به گفته این مقام مسئول گرچه امسال نرخ دیه نسبت به سال قبل ۲۵ درصد افزایش یافته، اما حق بیمه شخص ثالث ۲۱ درصد افزایش یافته و نیازی به الحاقیه برای بیمه نامه های صادره نیست. حسن رضا عباسیان فر درباره افزایش حق بیمه شخص ثالث وسایل نقلیه در پی افزایش نرخ دیه گفت: نرخ دیه کامل یک انسان نسبت به سال گذشته با افزایش ۲۵ درصدی از ۴۸۰ میلیون تومان در ماه های عادی به ۶۰۰ میلیون تومان و از ۶۴۰ میلیون تومان در ماه های حرام به ۸۰۰ میلیون تومان افزایش یافته و چون تعهد مالی در بیمه نامه ۲ . ۵ درصد کل نرخ دیه است، این نرخ از ۱۶ میلیون تومان سال گذشته به حداقل ۲۰ میلیون تومان افزایش یافته است. وی افزود: گرچه نرخ دیه ۲۵ درصد افزایش یافته، اما حق بیمه شخص ثالث ۲۱ درصد افزایش داشته است. اما به راستی تاثیر بیمه های بدنه، شخص ثالث و باربری در ایمنی حمل ونقل چقدر است؟
دغدغه های بیمه شخص ثالث برای بیمه گذار و بیمه گر
عباس سلیمانی، کارشناس بیمه در گفت وگو با صمت بیان کرد: باتوجه به ضریب بالای خسارت در بیمه شخص ثالث اتومبیل، این رشته بیمه نتوانسته در کشور ما آن طور که شایسته است دغدغه مردم را برطرف کند. سلیمانی در این باره گفت: صنعت بیمه ذاتا در کشور در حاشیه قرار دارد و اقبال عمومی نسبت به این صنعت چندان قابل توجه نیست. در چنین شرایطی بیمه اتومبیل به عنوان پرفروش ترین بیمه نامه به مراتب در وضعیت اسفناک تری قرار دارد.
بالا بودن ضریب خسارت
وی در تشریح دلایل بروز وضعیت یادشده بیان کرد: ضریب خسارت وارده به اتومبیل در بیمه شخص ثالث برای شرکت بیمه گذار بسیار بالاست، به طوری که این رشته در بیشتر شرکت های بیمه زیان ده است و چه بسا اگر اجبار نهاد ناظر برای خرید این بیمه نامه نبود بسیاری از شرکت های بیمه فروش این بیمه نامه را تعطیل می کردند. عباس سلیمانی ادامه داد: با شرایط بیان شده طبیعی است پرداخت خسارت ازسوی شرکت های بیمه به خسارت دید گان در این نوع بیمه نامه با نارضایتی همراه باشد. این نوع رفتار اعتماد و همدلی را از میان می برد.
اعمال سیاست های تشویقی
وی افزود: شرکت های بیمه گذار سیاست هایی تشویقی برای کاهش تصادفات و در نتیجه پرداخت خسارت در نظر گرفته اند که از جمله آن می توان به تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث اشاره کرد.
این کارشناس بیمه درباره این سیاست های تشویقی گفت: اگر در طول مدت اعتبار بیمه نامه از شرکت بیمه گر خسارتی دریافت نکنید، در زمان تمدید بیمه نامه شخص ثالث خودرو، به شما تخفیف عدم خسارت تعلق می گیرد. این تخفیف بر نرخ بیمه شخص ثالث جدیدتان اعمال خواهد شد.
سلیمانی همچنین توضیح داد: اگر هنگام رانندگی حادثه ای پیش آمد و یک بار از بیمه شخص ثالث خود برای پرداخت خسارت تصادفات جانی و مالی استفاده کردید، در دفعات بعد، از میزان تخفیف بیمه شخص ثالث به صورت تدریجی کم می شود.
وی معتقد است ارائه تخفیف های بیمه شخص ثالث و دیگر سیاست های تشویقی بیمه ای می تواند به ارتقای ایمنی حمل ونقل کمک کند، زیرا باتوجه به تورم بالا و کاهش درآمدها، ممکن است شهروندان در رانندگی مراقبت و احتیاط بیشتری کنند و همین امر موجب افزایش ضریب ایمنی در حمل ونقل می شود. سلیمانی اظهار کرد: به نظر می رسد بیمه مرکزی آنچنان که باید و شاید پیگیر هدایت موضوع و اولویت دهی به فعالیت های کم هزینه و زودبازده ایمنی نیست و از سوی دیگر شرکت های بیمه گذار به دلیل زیانده بودن بیمه شخص ثالث رغبتی به این بیمه ندارند و تنها به اجبار نهادهای نظارتی تن داده اند.
فرهنگ سازی، حلقه مفقوده ایمنی حمل ونقل
کیارش سلح جو، کارگزار بیمه در گفت وگو با صمت گفت: به طور کلی یکی از پرمخاطب ترین نوع بیمه را می توان بیمه شخص ثالث دانست و طبق قانون، بیمه شخص ثالث به تمامی افرادی که در یک سانحه رانندگی دچار زیان های مالی، جانی و فوت شده اند یا به اشخاصی که پس از بروز سانحه دچار هزینه های نگهداری و درمان شده اند تعلق می گیرد. وی درباره مشکلات بیمه شخص ثالث در شرکت های بیمه ای گفت: بیمه شخص ثالث در بیشتر بازارهای بیمه ای با مشکلاتی مواجه است و کمتر بیمه گری را می توان یافت که در این رشته به سود رسیده باشد. وی با بیان اینکه دلیل اصلی زیانده بودن بیمه در بخش شخص ثالث این است که این ریسک با حق بیمه تناسبی ندارد، افزود: رشد وسایل نقلیه روزافزون است؛ بی آنکه معابر، خیابان ها و بزرگراه ها متناسب با آن گسترش پیدا کنند. وی تاکید کرد: بیمه شخص ثالث به دلایل مختلف که شاید مهم ترینش آمار بالای تصادفات در کشور است ضرر می دهد. با این همه صدور بیمه ثالث برای شرکت های بیمه گذار اجباری است.
سلح جو افزود: دادگاه ها به دلیل وجود بیمه نامه اجباری در صدور رای به نفع زیان دیدگان عمل می کنند و باتوجه به تورم و افزایش نرخ لحظه ای قطعات خودرو و همچنین افزایش دستمزد تعمیرکاران صنعت بیمه در زمینه بیمه شخص ثالث ناگزیر به تحمل زیان است.
حق بیمه شخص ثالث باید افزایش یابد
وی اضافه کرد: ترافیک درون و برون شهری اوضاع را بدتر کرده است. طراحی اتومبیل ها عمدتا کامپیوتری شده و بدنه خودروهایی که در سال های اخیر به بازار عرضه می شوند ضعیف تر از گذشته است؛ در نتیجه مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه نیز به سرعت افزایش می یابد. به علاوه اینکه ریسک مالی برای شرکت بیمه نیز بیشتر می شود. وی ادامه داد: با افزایش ریسک، قاعدتا حق بیمه نیز باید متناسب با آن افزایش یابد. در بیمه های بازرگانی که بیمه مسئولیت نیز بخش مستقلی از آن است این امر با بررسی آمار و تجربه خسارتی انجام می گیرد، این در حالی است که در سازکار بیمه شخص ثالث، به دلایلی چند، افزایش حق بیمه متناسب با ریسک با دشواری همراه است که از جمله آن می توان به قدرت خرید مردم اشاره کرد. وی با اشاره به اینکه فرهنگ سازی و کیفی سازی خودروهای داخلی تا حد زیادی می تواند زیان دهی بیمه شخص ثالث را کم کند، اظهار کرد: با فرهنگ سازی و حمایت دولت از بیمه های خودرو، ایمنی حمل ونقل هم بالا خواهد رفت. وی ادامه داد: یکی از موثرترین خدماتی که امروزه چه در سطح بین المللی و چه داخلی برای حوزه حمل ونقل ارائه می شود، بیمه است و هیچ انسان، کالا و حیوانی بدون داشتن بیمه حمل ونقل مجاز به استفاده از خدمات حمل ونقل نیست. به طور کلی می توان بیمه شخص ثالث را بیمه ای دانست که در آن شرکت بیمه کننده براساس سقف تعهدات خود، مستلزم به پرداخت خسارت های وارده به شخص بیمه شده است. به علاوه اینکه صدور بیمه نامه برای کالاهایی که از راه های آبی، زمینی یا هوایی ترانزیت می شوند تفاوتی با هم ندارد و تمام شرکت های بیمه می توانند اقدام به صدور بیمه نامه کنند. این نوع بیمه نیز اجباری است.
این کارگزار بیمه در نهایت ایمنی حمل ونقل را یکی از گام های بزرگ و مهم در زمینه فرهنگ ایمنی و تقویت فرهنگ بیمه عنوان کرد.
سخن پایانی
قانون جدید بیمه شخص ثالث که خرداد ۱۴۰۰ اجرایی شد، شرایط جدیدی را برای رانندگان خودروهای گران و لوکس تعریف کرد. به موجب این قانون این خودروها تا سقف معینی تحت پوشش بیمه هستند. خسارت های جزئی به این خودروها موجب می شود فرد مجبور به پرداخت خسارت های چندده میلیون تومانی به صاحبان آن شود؛ مبالغی که تعهدات بیمه گر نیز پاسخگوی آن نیست.
با این حال در قانون بیمه شخص ثالث که اجرای آن خرداد ۱۴۰۰ آغاز شد، راهکارهایی برای پایان دادن به این مشکل پیش بینی شد که از جمله می توان به تبصره های ۳ و ۴ ماده ۸ این قانون اشاره کرد.
در تبصره ۳ ماده ۸ این قانون آمده است: «خسارت مالی ناشی از حوادث رانندگی فقط تا میزان خسارت متناظر وارده به گران ترین خودرو متعارف از طریق بیمه ثالث یا مقصر حادثه قابل جبران خواهد بود.» همچنین در تبصره ۴ ، خودرو متعارف چنین تعریف شده است: «خودرویی که نرخ آن کمتر از ۵۰ درصد سقف تعهدات بدنی باشد که در ابتدای هر سال مشخص می شود».
سقف تعهدات بدنی را همه ساله قوه قضاییه اعلام می کند. در سال ۱۴۰۰ دیه کامل در ماه حرام ۶۴۰ میلیون تومان و در ماه غیرحرام ۴۸۰ میلیون تومان تعیین شد. با این اوصاف حتی اگر خودرویی که فرد مقصر با آن تصادف کرده باشد چند میلیاردی باشد، طبق قانون جدید نرخ واقعی خودرو حدود ۳۲۰ میلیون تومان فرض و خسارت پرداختی نیز متناسب با آن تعیین می شود.
با این همه بسیاری از شرکت های بیمه معتقدند ضریب خسارت در بیمه اتومبیل بسیار بالاست، به طوری که این رشته در بیشتر شرکت های بیمه زیان ده است؛ چه بسا اگر اجبار نهاد ناظر نبود بسیاری از شرکت های بیمه فروش این بیمه نامه را تعطیل می کردند. با اینکه بیمه شخص ثالث اهرمی حمایت گر برای بیمه شونده به شمار می رود، برای شرکت های بیمه ای بسیار زیان ده است وهمین امر شرکت های بیمه گر را برای سرمایه گذاری در این بخش بسیار بی انگیزه کرده و تنها عامل اینکه شرکت های بیمه گر ارائه این نوع بیمه را در دستور کار خود دارند اجباری بودن صدور و خرید این نوع بیمه است. در مجموع کارشناسان حوزه بیمه معتقدند کیفی سازی خودرو و نیز فرهنگ سازی در امر رانندگی به امنیت و ایمنی حمل ونقل کمک شایانی می کند.
