طعم تلخ کسادی در بازار شیرینی و شکلات
آمارهای ابتدای سال ۱۳۹۹ از کاهش ۳۰ درصدی تولید شیرینی و شکلات بسته‌بندی در پی شیوع ویروس کرونا خبر می‌داد و اینکه کارخانه‌ها به‌دنبال کاهش تقاضای مصرف شیرینی، مجبور شدند ظرفیت تولید را بیش از ۳۰ درصد کاهش دهند. با این همه لغو جشن‌ها کاهش سوددهی در این کسب‌وکار را دامنه‌دار کرد.
همراه شدن این موضوع با افزایش نرخ مواد اولیه و هزینه‌های جاری تولید، حتی باوجود افزایش نرخ مصرف‌کننده نتوانست سود قنادی‌ها و شیرینی‌فروش‌ها را تامین کند. آنچه در ادامه می‌خوانید مشکلات فعالان صنف شیرینی و شکلات است که به چالشی جدی در این عرصه تبدیل شده است. با این گزارش صمت همراه باشید.
چالش کرونا و تامین مواد اولیه
جمشید مغازه‌ای- دبیر انجمن شیرینی و شکلات ایران: درحال‌حاضر مهم‌ترین چالش و معضلی که فعالان صنایع غذایی کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، تامین مواد اولیه است. نوسان شدید قیمت‌ها و نرخ ارز، حمایت نکردن از صنایع و... از دیگر دغدغه‌های مهم فعالان این حوزه است. بهترین راهکار برای حل بخش بزرگی از این چالش‌ها تک‌نرخی کردن ارز است. دولت باید ارز ۴۲۰۰ تومانی را به‌طور کامل حذف کند. همچنین باید وضعیت مواد اولیه را مشخص کند.
برخی از مواد موردنیاز صنایع غذایی مانند آرد، روغن، شکر، شیرخشک و... که تولید داخل هستند نیز در انحصار دولت قرار دارند و ما هر روز شاهد تغییر نرخ این محصولات هستیم. نوسان نرخ در طولانی‌مدت موجب می‌شود موفق نشویم به هیچ کدام از تعهدات مالی و صادراتی خود عمل کنیم؛ ضمن اینکه تولیدکننده با بحران‌های متعددی روبه‌رو می‌شود. علاوه بر موارد یادشده، متاسفانه نرخ شکر از سال گذشته تاکنون حدود ۱۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. شکر، بخش اعظمی از مواد اولیه تولید شیرینی و شکلات را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین ما باید برای تامین شکر هزینه هنگفتی انجام دهیم. از طرفی دولت خواسته یا ناخواسته قادر به تامین بخش بزرگی از نیاز ما به شکر نیست؛ از همین رو ناچاریم شکر را با قیمت‌های گزاف از بازار آزاد تهیه کنیم. شیرینی و شکلات در دسته کالاهای لوکس قرار گرفته‌اند، به همین دلیل آرد و گندم یارانه‌ای به تولیدکنندگان این محصولات تعلق نمی‌گیرد. متاسفانه میزان مجاز در مجوزهایی که برای خرید گندم و آرد صادر می‌شود نیز پاسخگوی نیاز ما نیست و ما به ناچار مجبوریم که بخش اعظمی از آرد موردنیاز خود را نیز با قیمت‌های گزاف از بازار سیاه تهیه کنیم. افزایش شدید نرخ شیرخشک از دیگر عوامل موثر بر بازار شیرینی و شکلات است. نرخ این محصول پرمصرف نیز از ۲۵ هزار تومان به بالای ۷۵ هزار تومان رسیده است. نرخ روغن هم با جهشی عجیب از ۶ هزار تومان به ۱۶ هزار تومان رسیده است. این افزایش بی‌حساب و کتاب قیمت‌ها ضربه شدیدی به تولید صنایع غذایی مخصوصا شیرینی و شکلات وارد کرده و تاثیر مستقیمی در نرخ تمام شده محصولات دارد. همین امر موجب شده ما نه‌تنها در ایفای تعهدات داخلی بلکه در تعهدات تجاری و صادراتی خود نیز با مشکل روبه‌رو شویم. شیوع ویروس کرونا و نبود مدیریت داخلی هم دست به‌دست هم دادند تا در مجموع حدود ۴۰ درصد تولید و بازار شیرینی و شکلات را از دست بدهیم. امروزه مردم به‌دلایل شرایط معیشتی بیشتر به‌دنبال کالاهای اساسی و لازم خود مانند گوشت و مرغ هستند تا شکلات؛ به‌عبارتی می‌توان گفت شکلات و شیرینی به اولویت چهارم یا پنجم مردم تبدیل شده است؛ بنابراین بازار تولیدکنندگان این صنف بیش از ۴۰ درصد کوچک‌تر شده است.
ورشکستگی در کمین قنادان
علی بهرمندی- رئیس اتحادیه شیرینی‌فروشی‌ها و قنادی‌های تهران: حال اصناف خوب نیست. شرایط بد اقتصادی در ۲ سال اخیر و شیوع کرونا به‌شدت به بدنه صنوف آسیب وارد کرده که نمود بارز آن کاهش تراکنش‌‌های بانکی است. به‌گفته مسئولان وزارت بهداشت، اصناف در گسترش کرونا فقط ۸ درصد تاثیرگذارند. گرچه این سهم ناچیز است اما هر زمان بخواهند کرونا را کنترل کنند، ابتدا سراغ اصناف می‌روند و به این گروه فشار زیادی می‌آورند! علاوه‌برآن اصناف از نظر اقتصادی با مشکلات جدی مواجهند. واحدهای صنفی در کنار اجاره خانه و هزینه‌های خانواده، باید اجاره مغازه، حقوق کارگر، برق، عوارض شهرداری، مالیات، بیمه و... را پرداخت کنند و از سوی دیگر حواس‌شان به برگشت نخوردن چک‌های بانکی‌شان باشد. گرچه کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن تمام اصناف را درگیر خود کرد و زیان‌های قابل‌توجهی برای فعالان حوزه کسب‌وکار به‌دنبال داشت اما زیان ناشی از کرونا با تعطیلی‌های اجباری دیدوبازدیدهای عید و همچنین برگزار نشدن مراسم شادی دسته‌جمعی در خانواده‌ها برای قنادی‌ها بسیار بیشتر بود. به‌علاوه اینکه فعالان این صنف، با افزایش نرخ مواد اولیه موردنیاز خود نیز روبه‌رو شده‌اند. این کسبه از دولت و نهادهای سیاست‌گذار اقتصادی انتظار داشتند باتوجه به این شرایط و در نظر گرفتن وضعیت معیشت، اندکی با آنها مدارا کرده و فعالان این صنف را از مواردی مثل مالیات معاف کنند که متاسفانه نه‌تنها این‌طور نشد، بلکه شاهد افزایش مالیات‌ها نیز بودیم. باتوجه به موارد یادشده در ۲ سال گذشته تعداد زیادی از واحدهای قنادی در تهران و سایر شهرها تعطیل و بسیاری دیگر از واحدهای این صنف مجبور به تعدیل نیرو شدند. در عین حال بسیاری دیگر از واحدها به‌ویژه آنها که محل کسب استیجاری در اختیار داشتند، به‌دلیل مشکلات مالی واحدهای خود را تعطیل، قراردادهای خود را فسخ و پروانه خود را باطل کرده و از این صنف خارج شده‌اند. اصناف در طول این مدت سعی کردند نهایت همکاری را با دست‌اندرکاران اجرایی داشته باشند اما مسئولان باوجود تمام وعده‌هایی که داده بودند از یاری رساندن به واحدهای در معرض خطر ورشکستگی امتناع کردند و دیگر حتی با عادی شدن شرایط نیز باید انتظار دیدن جای خالی آزاردهنده بسیاری از واحدهای صنفی در جای جای شهرها را داشته باشیم.
سخن پایانی...
فعالان صنف شیرینی و شکلات معتقدند باوجود از دست رفتن ۴۰ درصدی بازار هدف صنعت شکلات و شیرینی، فعالان این صنعت با پدیده قاچاق نیز روبه‌رو هستند. از سویی تولید اسمی نیز به‌شدت کاهش پیدا کرده و به همین دلیل فروش و توزیع هم به‌شدت با افت روبه‌رو شده است. از سوی دیگر برخی محدودیت‌های تولید بر مشکلات فعالان این صنف می‌افزاید. در مجموع باتوجه به شرایط بازار، فعالان صنف شیرینی و شکلات به صاحبان سرمایه توصیه می‌کنند در شرایط کنونی با احتیاط بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری در این صنعت اقدام کنند.
