مکران تشنه سرمایه
مکران به‌عنوان یکی از دروازه‌های ایران به بازارهای بین‌المللی، دارای ویژگی‌های جغرافیایی و استراتژیک ویژه‌ای است. این منطقه به‌ویژه به‌دلیل نزدیکی به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس و اقیانوس هند، می‌تواند نقطه اتصال ایران به مهم‌ترین مسیرهای تجاری بین‌المللی باشد. به‌علاوه، همجواری با کشورهای متنوعی همچون پاکستان، هند، عمان و کشورهای جنوب‌شرق آسیا، این منطقه را به یک گذرگاه حیاتی برای مبادلات تجاری تبدیل می‌کند. یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه مکران، تقویت بنادر و حمل‌ونقل دریایی است. بندر چابهار، به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، یکی از بزرگ‌ترین فرصت‌های این منطقه برای توسعه تجارت بین‌المللی است. این بندر، به‌دلیل دسترسی به آب‌های آزاد و موقعیت استراتژیک خود، می‌تواند نقش مهمی در ترانزیت کالا به کشورهای آسیای میانه و حتی هند، چین و کشورهای شرق افریقا ایفا کند. حال به‌تازگی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری تقویت اقتصادهای بومی منطقه، تامین زیرساخت‌های لازم در حوزه انرژی با تکیه بر انرژی‌های تجدیدپذیر، تسریع در تکمیل کریدورهای مواصلاتی منطقه با همکاری شرکای بین‌المللی و جذب و متمرکز کردن سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در مکران را به‌عنوان ۴ راهکار و پیشنهاد مهم و فوری برای شتاب‌بخشی به آماده‌سازی زمینه‌های لازم برای توسعه مکران مطرح کرد.
۴ دستور مهم پزشکیان برای آماده‌سازی زمینه‌های لازم توسعه مکران
رئیس‌جمهوری با تاکید بر ضرورت اصلاحات اساسی در کلیت طرح‌های ارائه‌شده برای توسعه مکران، ۴ راهکار و دستور مهم و فوری برای آماده‌سازی زمینه‌های لازم توسعه این منطقه مطرح کرد.
دومین جلسه بررسی و تحلیل طرح‌های توسعه دریامحور با تاکید بر منطقه ساحلی مکران، صبح یکشنبه با حضور رئیس‌جمهوری برگزار شد و طرح ارائه‌شده از سوی وزارت راه و شهرسازی در این زمینه و همچنین برخی موانع و چالش‌های پیش‌روی توسعه این منطقه، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
مسعود پزشکیان در این جلسه ملزومات رسیدن به نقطه مطلوب در طرح‌های توسعه مکران را نیازمند مسئله‌شناسی و راهکارهای چگونگی حل این مسائل با هدف ایجاد منطقه‌ای برازنده مردم و کشور عنوان کرد و افزود: از این منظر معتقدم طرح‌های کلی ارائه‌شده برای توسعه مکران، نیازمند تغییر اساسی بوده و باتوجه به اینکه این منطقه قرار است به‌عنوان الگوی نوین توسعه و قطب اقتصادی و سیاسی کشور معرفی شود، هر طرحی باید متناسب با این چشم‌انداز ترسیم شود.
به‌گزارش ایسنا، رئیس‌جمهوری در ادامه با تاکید بر ضرورت لحاظ تناسب ظرفیت‌ها و موقعیت این منطقه با دیگر مناطق توسعه‌یافته در زنجیره ارزش جهانی، در تدوین طرح‌های توسعه‌ای برای آن اظهار کرد: ما مصمم به توسعه مطلوب این منطقه هستیم، چراکه از سیاست‌های اولویت‌دار مصوب رهبری معظم انقلاب و نیاز اساسی کشور است و برای تسریع در روند توسعه آن، حتی ممکن است برخی جلسات دولت را در این منطقه برگزار کنیم.
پزشکیان در ادامه «تقویت اقتصادهای بومی منطقه»، «تامین زیرساخت‌های لازم در حوزه انرژی با تکیه بر انرژی‌های تجدیدپذیر»، «تسریع در تکمیل کریدورهای مواصلاتی منطقه با همکاری شرکای بین‌المللی» و «جذب و متمرکز کردن سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در مکران» را به‌عنوان ۴ راهکار و پیشنهاد مهم و فوری برای شتاب‌بخشی به آماده‌سازی زمینه‌های لازم برای توسعه مکران مطرح کرد و گفت: ضروری است که طراحان و برنامه‌ریزان توسعه مکران حتما از ظرفیت مشاوران زبده بین‌المللی در طراحی نقشه توسعه مکران استفاده کنند.
پروژه توسعه مکران را به بخش خصوصی بسپارید
صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق ایران بااشاره به تاثیرات توسعه سواحل مکران بر اقتصاد به صمت گفت: توسعه سواحل مکران برای توسعه اقتصادی و منطقه‌ای کشور و ارتباط با کشورهای ساحلی حوزه دریای عمان و خلیج‌فارس، یک ظرفیت و مزیت بزرگ است. در سال ۱۳۴۲ شرکتی فرانسوی، تحقیقی را با موضوع آمایش و موقعیت آب‌وهوایی ایران انجام داد و در این پژوهش باتوجه به پیش‌بینی بحران آب و کم‌آبی در ایران در دهه‌های آینده، به‌عنوان یک نظر کارشناسی پیشنهاد شد که از جمعیت ۳۶ میلیونی آن زمان ایران، باید ۲۵ میلیون نفر به حاشیه دریای جنوبی ایران منتقل شوند و فعالیت‌های اقتصادی و ... در این پهنه سرزمینی انجام شود.
وی باتوجه به بحران‌های ناشی از تحقق این هدف اظهار کرد: با محقق شدن این پیش‌بینی، تهدید بی‌آبی کشور را فرا گرفته، توجه بیشتر به نوار ساحلی کشور به‌عنوان یک ظرفیت و فرصت بزرگ برای مقابله با این بحران و توسعه اقتصادی را خواستاریم. نمونه چنین بحرانی را نیز در دریاچه ارومیه شاهد هستیم که باوجود تغییر الگوی کشت و تعطیل شدن کشاورزی، باز هم شرایط تغییر نکرد و این دریاچه در حال خشک شدن است. به‌همین‌خاطر باید از ظرفیت مکران برای توسعه استفاده کرد.حسن‌زاده با بیان اینکه توسعه مکران با الزاماتی باید همراه باشد، اظهار کرد: پروژه توسعه مکران نباید به سرنوشت برخی پروژه‌های دولتی که پس از مدتی فعالیت، تعطیل شد، گرفتار شود. علاوه بر این دولت باید در این زمینه کار را به بخش خصوصی بسپرد و بدون دخالت، فضای فعالیت را برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی آماده کند.
ویژگی‌های طبیعی مکران
وی با تاکید بر اینکه مکران ظرفیت‌های بزرگ طبیعی برای توسعه دارد، به یک نمونه آن اشاره کرد و گفت: در حالی اماراتی‌ها پروژه نخل دوبی را با سرمایه‌گذاری عظیمی انجام دادند که در مکران چنین ظرفیتی به‌صورت‌طبیعی وجود دارد و باید برای استفاده از چنین ظرفیت‌هایی که در حوزه‌های مختلف در مکران کم هم وجود ندارد، برنامه‌ریزی و فضا برای فعالیت بخش خصوصی آماده شود.
رئیس اتاق ایران با ابراز امیدواری نسبت به رویکرد مثبت دولت چهاردهم به توسعه مکران گفت: امیدواریم که با حضور بخش خصوصی و اتاق ایران، نتیجه خوبی در مکران حاصل شود و همکاری در توسعه مکران یک کار بزرگ و به یادماندنی برای اتاق ایران خواهد بود.
پروژه‌ای به‌یادگار از دهه ۵۰
محمد جلال‌مآب، دبیر شورای توسعه سواحل مکران نیز با بیان اینکه با تشکیل شورای‌عالی توسعه مکران به‌دنبال ایجاد زمینه برای همکاری بخش غیردولتی در توسعه مکران هستند، گفت: سرزمینی که آب و آفتاب و زمین دارد و در مثلث انرژی دنیا و کریدورهای بزرگ دنیا واقع شده، یک منطقه ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری است.
وی با بیان اینکه مکران دروازه توسعه کشور است، افزود: از دهه ۵۰، فاز مطالعاتی توسعه مکران آغاز شده است، اما عوامل متعددی در توسعه‌نیافتگی مکران تا امروز تاثیرگذار بوده‌اند. یکی از دلایل توسعه‌نیافتگی مکران، ریشه در مسائل جهانی و سیاسی دارد و دعوای قطب‌های قدرت در دنیا سبب شده است که آبادانی این منطقه باتوجه به تاثیرگذاری چنین مناطقی در توسعه اقتصاد شرق، در سیاست‌های قدرت‌های جهانی غرب قرار نداشته باشد.
جلال‌مآب در ادامه بااشاره به عوامل داخلی تاثیرگذار در عدم‌توسعه مکران، تصریح کرد: ناکارآمدی‌های نشأت‌گرفته از مدیریت ضعیف، تداخل کار دستگاه‌های مختلف و قوانینی که در تضاد با سرمایه‌گذاری هستند، مجموعه‌ای از دیگر عواملی است که دست به‌دست هم داده، تا مکران گرفتار فقر، عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی شود.
دبیر شورای توسعه سواحل مکران با تاکید بر اینکه عزم جدی در بخش‌های مختلف کشور برای توسعه مکران به‌وجود آمده است، یادآور شد: باتوجه به اینکه دیگر پول نفت مانند گذشته وجود ندارد، دولت مانند بخش‌های دیگر اقتصاد کشور، نمی‌تواند دخالت و ورود کند و این زمینه را برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و غیردولتی فراهم می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه امضای تفاهمنامه با اتاق ایران را به فال نیک می‌گیریم، ابراز امیدواری کرد: این همکاری بین اتاق ایران و شورای توسعه مکران به تحولات مثبت در این منطقه منتهی شود.
از بخش خصوصی کمک بگیرید
به‌گزارش اتاق ایران، جلال‌مآب در ادامه بااشاره به انتظاراتی که شورای‌عالی توسعه مکران از اتاق ایران دارد، گفت: برای توسعه مکران به قوانینی متفاوت از قوانین فعلی احتیاج داریم که همه ارکان کشور به آن پایبند باشند و تغییر آن به‌سادگی امکان‌پذیر نباشد. معتقدم که این قوانین را نباید کارشناسان دولتی بنویسند و بخش خصوصی باید آن را آماده کند.
در بخش قوانین منطقه آزاد، با کمک بخش خصوصی، بهترین قوانین تدوین شد که به سرمایه‌گذاری انجامید. در این راستا از اتاق ایران می‌خواهیم با تشکیل کمیته‌ای و در یک مدت کوتاه قوانین و مشوق‌های لازم برای سرمایه‌گذاری را تهیه کند و در اختیار شورای‌عالی توسعه مکران بگذارد تا باتوجه به پشتوانه‌ای که این شورا دارد و مصوبات آن که در حد هیات‌وزیران است، این قوانین با حمایت دولت و مجلس به‌تصویب برسد و نهایی شود.
دبیر شورای توسعه سواحل مکران در پایان تصریح کرد: با این قوانین می‌توان زمینه سرمایه‌گذاری در بخش‌های کشاورزی، گردشگری، تجارت و شهرسازی را در منطقه مکران برای بخش خصوصی فراهم کرد.
وی در ادامه با بیان اینکه با کمک مشاوران خارجی در حال اقدام در حال برنامه‌ریزی برای توسعه مکران هستیم، دومین خواسته از اتاق ایران را مطرح کرد و گفت: از اتاق ایران می‌خواهیم از شرکت‌های خارجی برای سرمایه‌گذاری در مکران دعوت و مذاکره کند. باتوجه به اینکه این شرکت‌ها با دولت‌ها طرف نمی‌شوند، اتاق ایران در تشویق آنها به سرمایه‌گذاری و دادن ضمانت‌های لازم اقدام کند.
سخن پایانی
توسعه مکران به‌عنوان یکی از مناطق با ظرفیت بالا در ایران، می‌تواند نقشی حیاتی در بهبود اقتصاد و تجارت کشور ایفا کند. این منطقه با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی، منابع‌طبیعی و ظرفیت‌های بندری خود، می‌تواند به هاب تجاری منطقه تبدیل شود و فرصت‌های جدیدی برای رشد اقتصادی فراهم آورد. با این حال، برای تحقق این هدف، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان، بهبود زیرساخت‌ها و ایجاد شرایط امنیتی و سیاسی پایدار ضروری
است.
