آزمون نخست؛ انتخاب کابینه
براساس برنامه‌ریزی‌ها، مراسم تحلیف رئیس‌جمهور منتخب ساعت ۱۶ روز سه‌شنبه ۹ مرداد برگزار می‌شود. دو روز قبل یعنی ۷ مرداد ۱۴۰۳ نیز مراسم تنفیذ و اعطای حکم رئیس‌جمهوری با حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی برگزار خواهد شد و به گفته سخنگوی شورای نگهبان، دوره ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان از تاریخ تنفیذ اعتبارنامه رسما آغاز شده و اقدامات او اعتبار شرعی و قانونی پیدا می‌کند.
رئیس دولت چهاردهم که نهمین رئیس جمهوری در تاریخ سیاسی ایران است، برای انتخاب کابینه از روش جدیدی استفاده کرده و قصد دارد با تشکیل «شورای راهبردی» نظر تمام گروه‌ها و جناح‌های سیاسی، نخبگان، توانمندان، عالمان، کارشناسان، فعالان بخش خصوصی و ... را در انتخاب بهترین‌ها، دخیل کند. برهمین اساس شورای راهبردی با ۴۵۰ عضو، به‌عنوان بازوی کمکی برای انتخاب اعضای کابینه در کنار رئیس دولت چهاردهم هستند. البته محمدجواد ظریف، رئیس شورای راهبردی تاکید دارد قرار نیست آنها به جای رئیس‌جمهوری، افراد کابینه را انتخاب کنند و در نهایت این مسعود پزشکیان است که باید همراهان خود برای ۴ سال آینده را انتخاب کند. با توجه به تاریخ نتفیذ و تحلیف رئیس جمهوری چهاردهم و در آستانه انتخاب اعضای کابینه، صمت در این پرونده ضمن بررسی خط مشی شورای راهبردی، نظرات و پیشنهادات کارشناسان و فعالان اقتصادی درباره روش انتخاب سکانداران وزارتخانه‌ها و الزامات مد نظر برای هر یک از بخش‌های اقتصادی پرداخته است.
شورای ۴۵۰ نفره، بازوی کمکی رئیس دولت چهاردهم
رئیس دولت چهاردهم بر مشارکت تمام گروه‌ها برای معرفی بهترین‌ها و چینش کابینه تاکید دارد و معتقد است قدم اول انتخاب کابینه، وفاق ملی است و مملکت با یک دسته و جناح اداره نمی‌شود. مسعود پزشکیان همچنین بر استفاده از نظر نخبگان، توانمندان، عالمان، تولیدکنندگان و کارشناسان در مسیر نیز تاکید کرده و معتقد است حذف هر یک از گروه‌های یاد شده، اداره کشور را با مشکل مواجه خواهد کرد. با این نگاه دولت چهاردهم برای انتخاب کابینه از روش جدیدی استفاده کرده و شورای راهبردی با ۴۵۰ عضو بازوی کمکی رئیس دولت چهاردهم برای انتخاب اعضای کابینه هستند. همچنین سامانه‌ای ایجاد شده و احزاب، تشکل‌های سیاسی (اصولگرا و اصلاح‌طلب)، انجمن‌ها، سازمان‌های مردم نهاد، اصناف و گروه‌ها قادر به بارگذاری رزومه افراد مد نظر خود در این سامانه هستند. شورای راهبردی گزینه‌های پیشنهادی را دسته‌بندی و به کارگروه‌های مربوطه ارسال می‌کند و کارگروه‌ها باید افراد و سوابق را مورد بررسی قرار دهند. به همین منظور ۵ کارگروه سیاسی، اقتصادی، زیربنایی، فرهنگی و اجتماعی برای بررسی گزینه‌های پیشنهادی تشکیل شده‌اند که در نهایت مسئول معرفی ۳ تا ۵ نامزد برای تصدی هر پست کابینه به شورای راهبردی هستند. لیست افراد پیشنهادی پس از بررسی‌های «شورای راهبردی» در نهایت به صورت محرمانه در اختیار رئیس‌جمهور قرار می‌گیرد و پزشکیان اعضای پیشنهادی کابینه را به مجلس معرفی می‌کند. در روزهای گذشته نیز گمانه‌زنی‌های بسیاری از افراد پیشنهادی کمیته‌ها مطرح شده اما هنوز هیچ نامزدی در هیچ کدام از کارگروه‌ها نهایی نشده و باید برای دریافت تصویر روشن‌تری از کابینه چهاردهم صبر کرد.
قرار نیست به جای رئیس‌جمهوری انتخاب کنیم
محمدجواد ظریف، رئیس شورای راهبردی انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم با تاکید بر اینکه «قرار نیست به جای رئیس‌جمهوری انتخاب کنیم» به همراهان خود در کمیته‌های مشورتی انتخاب اعضای دولت چهاردهم گفت: باید اعضای دولت چهاردهم را به شکلی انتخاب کنیم که بتوانیم برابر مردم از آن دفاع کنیم.
ظریف در گردهمایی اعضای کمیته‌های مشورتی انتخاب دولت چهاردهم که ۳۰ تیر ۱۴۰۳ با حضور مسعود پزشکیان در سالن اجلاس سران برگزار شد، افزود: طبق قانون اساسی و بر مبنای عقل سالم، رئیس‌جمهوری است که باید این افراد را انتخاب کند و ما داریم در این مسیر انتخاب به رئیس‌جمهوری کمک می‌کنیم.
وی با اشاره به روش کار کمیته‌ها گفت: سنجه‌هایی را طراحی کرده‌ایم و باید به آن سنجه‌ها امتیاز بدهیم؛ یعنی می‌خواهیم در این روند ارزیابی به رئیس‌جمهوری کمک کنیم.
هنوز هیچ نامزدی برای هیچ پستی نهایی نشده
همچنین رئیس شورای راهبردی دوره انتقال دولت چهاردهم در صفحه اینستاگرام خود گزارشی از روند بررسی و پیشنهاد اعضای هیات دولت ارائه کرد و نوشت: به دنبال انتخاب جناب آقای دکتر پزشکیان، به دستور ایشان شورای راهبردی تشکیل شد و تاکنون ۹ جلسه برگزار کرده، سنجه‌ها را مشخص نموده و برای اطمینان از شفافیت و سلامت روند بررسی نامزدهای پیشنهادی با مراجعه به کارشناسان و شنیدن نظرات مختلف به دو مصوبه مادر رسیده که در پوشه ویژه تقدیم می‌شود. او ادامه داد: فراخوان برای درخواست از شخصیت‌های ملی، احزاب، انجمن‌های علمی و صنفی و بخش خصوصی جهت معرفی نامزدهایی برای عضویت در دولت چهاردهم ارسال شده و پاسخ‌هایی دریافت شده و منتظر بقیه پیشنهادها هستیم.ظریف تاکید کرد: مسئولان و دبیران کارگروه‌ها و مدیران کمیته‌ها تعیین شده‌اند و اعضای بیشتر کمیته‌ها به شورای راهبردی جهت تصویب نهایی پیشنهاد شده‌اند.
کمیته‌ها پس از تکمیل، بیش از ۴۵۰ نفر از بانوان، جوانان، اقلیت دینی و مذهبی، نخبگان دانشگاهی و تخصصی غیردانشگاهی، نمایندگان تشکل‌های تخصصی نظام‌های صنفی و سازمان‌های مردم نهاد، نمایندگان بخش خصوصی، وزرای ادوار، نمایندگان جبهه اصلاحات و اعضای ستاد مرکزی و استان‌ها را در خود جای خواهند داد که نمودی از رنگین‌کمان زیبایی که ایران عزیز ما را ساخته خواهد بود.
او تصریح کرد: برخی کمیته‌ها چندین جلسه برای بررسی سنجه‌های تخصصی حوزه خود و شیوه کار اقدام کرده و روند رسیدگی به آن دسته از نامزدهای پیشنهادی که تا کنون دریافت شده‌اند را آغاز کرده‌اند. اما هیچ کمیته‌ای هیچ نامزدی را برای هیچ پستی نهایی کرده و تمامی گمانه‌زنی‌ها صرفا خبرسازی بی‌پایه است. تنها تاثیر این خبرسازی‌ها ایجاد نگرانی در دوستداران دکتر پزشکیان است و اگر تاثیری در روند پیشنهاد اعضای دولت چهاردهم داشته باشد، بی‌گمان تاثیر معکوس خواهد بود، چرا که ضمن استقبال از دریافت پیشنهاد و نقد، هیچ‌گونه تخریب، سهم‌خواهی و خبرسازی را برنمی‌تابیم و آن را برهم‌زننده عدالت، شفافیت و انتخاب کارشناسانه می‌دانیم.
رئیس شورای راهبردی دوره انتقال دولت چهاردهم خاطرنشان کرد: یادآوری این نکته نیز بایسته است که هدف این روند تنها پیشنهاد نامزدهایی شایسته برای عضویت در هیات دولت به جناب دکتر پزشکیان است. اختیار انتخاب اعضای هیات دولت بر مبنای قانون اساسی برعهده رئیس‌جمهور است و ما تنها به‌عنوان بازوی مشورتی ایشان انجام وظیفه می‌کنیم.
ظریف در پایان گزارش خود اظهار کرد: این نخستین تجربه چنین روند شفافی در کشور است که در فرصتی بسیار کوتاه- که از ویژگی‌های انتخابات اخیر و تشکیل دولت چهاردهم است- مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. بی‌گمان، این روند خالی از ایراد و ابهام نخواهد بود؛ اما آغازی است که به یاری خدا و پافشاری مردم برای دوره‌های آینده اصلاح و نهادینه خواهد شد. دستیابی به این هدف در گرو شکیبایی، هوشیاری، ژرف‌نگری، بی‌توجهی به فضاسازی‌ها و نقد مشفقانه و سازنده است. می‌دانیم که راه دشوار است و پر فراز و نشیب؛ اما برای تمرین مردم‌سالاری نباید منتظر بهترین شرایط بود. به فرموده شیخ اجل: به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل/ وگر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم.
ساختار کارگروه‌ها، اعضا و وظایف
۵ کارگروه سیاسی، اقتصادی، زیربنایی، فرهنگی و اجتماعی، مسئول بررسی صلاحیت گزینه‌های پیشنهادی برای حضور در کابینه دولت چهاردهم و معرفی آن به شورای راهبردی و در نهایت رئیس‌جمهور هستند. هر کارگروه براساس وزارتخانه مورد نظر به تشکیل کمیته‌هایی پرداخته که موظف به ارزیابی افراد پیشنهادی برای ورود به کابینه هستند. افراد پیشنهادی در دو مرحله از صافی انتخاب می‌گذرند. برای مرحله دوم، فرم امتیازدهی مفصلی تهیه شده و در نهایت افراد پیشنهادی کمیته‌ها به کارگروه‌ها معرفی می‌شوند. در ادامه این مسیر نیز لیست نهایی پس از اخذ رأی نهایی شورای راهبردی، در اختیار رئیس جمهوری قرار می‌گیرد.
در ادامه با ساختار کارگروه‌ها، اعضا و وظایف آشنا می‌شوید.
کارگروه سیاسی:
کارگروه سیاسی، دفاعی و امنیتی، وظیفه معرفی گزینه‌های پیشنهادی برای وزارت اطلاعات، وزارت کشور، وزارت دفاع، وزارت دادگستری، وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی را برعهده دارد.
همچنین به گزارش همشهری آنلاین،محمدجواد ظریف گفته مسئولیت کارگروه سیاسی، دفاعی و امنیتی را خودش عهده‌دار است که شامل وزارتخانه‌های خارجه، دفاع، اطلاعات، انرژی اتمی و کشور است.
کارگروه اقتصادی:
کارگروه اقتصادی موظف به معرفی وزیر اقتصاد، وزیر صمت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و رئیس‌کل بانک مرکزی است.
اعضای کمیته انتخاب رئیس سازمان برنامه‌وبودجه دولت چهاردهم عبارتند از: قاسم حسینی، محمد ستاری‌فر، احمد میدری، غلامرضا تاجگردون، حمید پورمحمدی، حسین آرامی، محمدحسین رحمتی، ناهید پوررستمی، محمد مروتی، رئوف قادری، پیمان فروزش و محمد قاسمی.
همچنین اعضای کارگروه انتخاب وزیر اقتصاد شامل این چهره‌ها است: مسعود کرباسیان، حسین عبده‌تبریزی، کامل تقوی‌نژاد، زهره عالی‌پور، سیدمالک‌حسینی، محمد مسیح، ابوالفضل کاظمی‌زاد، غلامرضا سلیمان‌امیری، محمد ماجد، شاپور محمدی، امین محمدزاده، ابراهیم‌شیخ و محمد ماجد.
در کارگروه انتخاب وزیر صمت نیز این چهره‌ها دیده می‌شوند: مسعود خوانساری، محمود نیلی احمدآبادی، علینقی مشایخی، رضا ویسه، محمد نجفی‌عرب، حسین سلاح‌ورزی، خداداد غریب‌پور، سیدحسین هاشمی، محسن صفایی‌فراهانی، محسن ضیایی، محمد قاسمی، گلناز نصراللهی، سومبات هاقوپیانس، عیسی منصوری، هاشمی‌طبا و مجتبی لشگربلوکی.
کارگروه زیربنایی:
کارگروه زیربنایی نیز وظیفه معرفی وزرای نفت، نیرو، جهادکشاورزی، ارتباطات و راه و شهرسازی را برعهده دارد. اعضای کارگروه انتخاب وزیر نفت دولت چهاردهم عبارتند از: منصور معظمی (رئیس کارگروه)، غلامحسین نوذری، وطن‌خواه، رضا دهقان، عبداللهی، باقری، مرضیه شاهدایی، نادری‌فر، علی وطنی، احمد مهدوی، حمید حسینی، حمید بورد، علی کاردر، امین نژاد، عماد حنینی، رامین خسرو قادر، رضا پایدار، محمود آستانه، حمیدرضا عراقی، علی بختیار، حلوایی، آرش نجفی، محمدرضا نعمت‌زاده، محمد آقایی تبریزی، محمد ایروانی، عبدالحمید امامی، حسین نیکخواه و بابک آوند.
اسامی اعضای کارگروه وزارت نیرو نیز شامل این چهره‌ها است: رضا حدادیان (رئیس کارگروه)، علینقی مشایخی، محمد مروتی، محمد ملاکی، وفا تابش، عزت‌الله تقواییان، رضا ریاحی، محمد کیانفر، داود مددی، رضا حاجی‌کریم، حمید چیت‌چیان، بهرام فیاضی، مجتبی شایسته، حمید بادامی، صدیق ترابی، گئورک قره‌پتیان، وهاب مکاری‌زاده، عبدالحمید امامی، بهمن مسعودی و محمدرضا شهبازیگیان.
در کارگروه انتخاب وزیر ارتباطات در دولت چهاردهم نام این افراد دیده می‌شود: نصرالله جهانگرد (رئیس کارگروه)، احمد معتمدی، محمود واعظی، علی حکیم جوادی، داوود ادیب، نیما قاضی، شهاب جوانمردی، امیرحسین سعیدی‌نایینی، مهدی شامی‌زنجانی، جعفر حبیبی، مرتضی براری، علی پیر حسینلو، مازیار نوربخش، سادینا آبایی، زهرا بهروز آذر، امیر حسین هاشمی، مجید صالحی، مهندس صائبه سلوکی، نیک‌محمد بلوچ‌زهی و علی‌اصغر قائمی.
کارگروه فرهنگی:
همچنین کارگروه فرهنگی، وظیفه معرفی وزیر آموزش‌وپرورش، وزیر علوم، وزیر فرهنگ و ارشاد، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری و وزیر ورزش و جوانان را برعهده دارد.
اعضای کارگروه معرفی وزیر آموزش‌وپرورش عبارتند از: فاطمه مهاجرانی، عبدالرضا فولادوند راد، محمود مهرمحمدی، رضوان حکیم‌زاده، غلامرضا کریمی، سیدضیا هاشمی، مهدی نوید ادهم، محمد آذین، رحیم عبادی، نورعلی عباس‌پور، فاطمه سعیدی، فرج کمیجانی، طاهره نقی‌ئی، صفر اسلامی، اسماعیل جعفری، مجتبی زینی‌وند، فرحناز مینایی‌پور، علی‌اصغر فانی، سیدمحمد بطحایی، منصوره مجاوری، علی رمضانی، سالار قاسمی، یوسف نجفی، رسول ایمان‌زاده، محمدرضا باغستانی، رضا فرمانی جماع، مرضیه گرد، مهناز احمدی، غلام محمد حسین بر، مریم نامنی، سارا خوشخوی، علی توکلی، حسین سنجری، داوود محمدی و فاطمه تندگویان.
اعضای کارگروه انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز شامل این چهره‌ها است: علیرضا تابش (رئیس کمیته)، محمدرضا جوادی یگانه، فرزین ضرغامی، سیدمحمد بهشتی، محمدمهدی حیدریان، علیرضا رضاداد، امین عارف‌نیا، محمدجواد حق‌شناس، مرتضی کاظمی، سروش راسخ، احمد مسجدجامعی، محمدمهدی عسگرپور، فریدون عموزاده خلیلی، علی‌اصغر سیدآبادی، علی غیاثی، نادره رضایی، ارسطو یاری، محمدعلی خسروی، سیدحمید سیدی، علی اصغر شفیعیان و سیدمجتبی حسینی.
در کارگروه وزارت میراث فرهنگی و گردشگری نام این افراد دیده می‌شود: بهمن نامورمطلق، حسن طالبیان، مهدی حجت، علی دارابی، مرتضی رحمانی موحد، امین عارف‌نیا، سیدمحمد بهشتی، مسعود سلطانی‌فر، حسین مرعشی، سعید اوحدی، محمدحسین ایمانی خوشخو، ولی تیموری، حسین بختیاری، علیرضا تابش، سمیع‌الله حسینی مکارم، سیدمحسن میر، زهرا عابدینی، لیلا اژدری، دلاور بزرگ‌نیا، مصیب امیری و حسین‌الله بداشتی.
کارگروه اجتماعی:
کارگروه اجتماعی نیز وظیفه معرفی معاونت زنان، وزیر رفاه، وزیر بهداشت، رئیس بنیاد شهید، رئیس سازمان محیط‌زیست و رئیس سازمان امور اداری و استخدامی را عهده‌دار است.
اعضای کارگروه انتخاب معاون زنان و خانواده رئیس‌جمهور بدین شرح است: شهیندخت مولاوردی، سمیه توحیدلو، فاطمه ذوالقدر، نفیسه آزاد، فاطمه فکوریان، کبری روشنفکر، لیلا فلاحتی، فاطمه راکعی، معصومه آقاپور، زهرا صدراعظم نوری، زهرا رهایی، مریم باقی، نادره رضایی، شهلا عموری، سعیده موافق، زهرا اربابی، فروغ علیپور و زهرا بهروز آذر.
اعضای کارگروه انتخاب وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز شامل این چهره‌ها است: مصطفی سالاری، حجت میرزایی، داوود آدینه، اکبر رجبی، شهود ارغوان، فرزین سلیمان پاک‌سرشت، ناصرخالقی، محمدرضا سپهری، ملیحه شیانی، فیاض زاهد، حسن صادقی، قریب تولایی، صادق محسنی، علی خدایی، فاطمه قاسم‌زاده، سهیل معینی، علی همت، اکبر رجبی، بهمن عبدالهی و زینب نصیری.
کارگروه انتخاب گزینه‌های وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز عبارتند از: محمدرضا ظفرقندی، ناهید خداکرمی، رضا ملک‌زاده، جواد کبیر نجاتیان، سیدمحمود طباطبایی، علی جعفریان، علی تاجرنیا، میراکبری، سیدجلیل حسینی لاری‌پور، رضا رئیس کرمی، سعید رحمدار و باقر کرد.
اعضای کارگروه انتخاب رئیس سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز عبارتند از: حجت نظری، حسین میرزازاده، محمود گلزاری، غلامرضا ذکیانی، فریده اولادقباد، سعید اوحدی، حمید علی صمیمی، میثم کریمی، محمدحسن ازما، فرزانه صادق مالواجرد، محمد خون‌چمن، امیرناصر غلامرضایی، علیرضا عادلی، غلامرضا گرزین، ناهید تاج الدین، قاسم رحیمی و محمد حیدری.
در کارگروه انتخاب رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نام این افراد دیده می‌شود: شینا انصاری، روزبه کردونی، حسین آقاخانی، نغمه میرقلی دینان، محسن ناصری، افشین دانه کار، ناصر مهردادی، حمید ظهرابی، علی بیت‌اللهی، احمدعلی کیخا، محمد درویش، زهرا صدراعظم نوری، مهدی مجتهدی، سارا نیک‌بنیاد، محمد الموتی، سعید تاجیک، معصومه ابتکار، فاطمه شفیعی، ژیلا مهدی آقایی، ارغوان فرزین معتمد و محمدصدیق محمدیان.
فهرست اعضای کارگروه انتخاب رئیس سازمان امور اداری و استخدامی نیز شامل این چهره‌ها است: محمد قاسمی، عاطفه پهلوان، محمود عسگری‌آزاد، مهدی الوانی، مرتضوی، شهلا سرابی، نصرت‌الله بازوبند، علی شیرکانی، محمد نیشابوری، سیدحسن دانایی‌فر، یعقوب اندایش، سهام طرفی‌حردانی، سیدجواد رضوی و محمد خضری.
جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیته دیوان محاسبات مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به جلسه کمیته دیوان محاسبات مجلس برای بررسی متقاضیان ریاست و دادستانی دیوان محاسبات، گفت: احمدرضا دستغیب، حمیدرضا تیموری، کیومرث داوودی و محمدعلی عبدالله‌زاده به‌عنوان چهار گزینه ریاست دیوان محاسبات به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس معرفی شدند. همچنین ابراهیم مولایی، فیاض شجاعی، داوود محمدی و فرهاد تجری به عنوان گزینه‌های نهایی این کمیته برای دادستانی دیوان محاسبات به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی معرفی خواهند شد.
سخن پایانی
حال باید منتظر تحولات در روزهای پیش رو بود تا مشخص شود نام چه افرادی به‌عنوان نامزدهای نهایی وزارتخانه‌های مختلف در اختیار رئیس‌جمهوری قرار می‌گیرد.
