شفاف‌سازی نظام مالیاتی، یک گام به جلو
یکی از مشکلات اصلی مودیان با مالیات بر ارزش‌افزوده، رد صورت‌حساب خرید مودی توسط ماموران مالیاتی بوده است، در حالی که در نظام جدید و هوشمند اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده، امکان رد صورت‌حساب الکترونیک و اعتبار مالیاتی بر ارزش‌افزوده وجود ندارد و اعتبار مالیات بر ارزش‌افزوده صورت‌حساب الکترونیک موردپذیرش سامانه، به‌عنوان حق مکتسبه مودی در نظر گرفته شده است. همچنین طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها از دیگر اقدامات اخیر حوره مالیاتی کشور بوده که بسیاری آن را راهی برای تحقق عدالت مالیاتی می‌دانند. صمت در این گزارش به اقدامات اخیر مالیاتی در راستای شفافیت مالیاتی و در نهایت امید به ایجاد عدالت مالیاتی پرداخته است.
تحقق هوشمندسازی مالیات بر ارزش‌افزوده
سیدجواد حسینی‌کیا، نایب رئیس اول کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با صمت درباره اهمیت تحقق هوشمندسازی در اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت در زمینه تحقق عدالت در زمینه اخذ مالیات و کاهش خطاهای انسانی در فرآیند مالیات‌ستانی، حرکت به‌سمت صورت‌حساب الکترونیک مالیات بر ارزش‌افزوده است که منجر به هوشمندسازی اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده شده و نتایج بسیار مثبتی برای کشور در زمینه اخذ عادلانه مالیات، کاهش خطاهای انسانی و همچنین بهبود وضعیت مودیان را به‌همراه داشته است.
وی ادامه داد: دریافت منضبط مالیات بر ارزش‌افزوده اهمیت بالایی دارد، زیرا بخش زیادی از تامین اعتبار پروژه‌های مربوط به حوزه ورزش، امنیت، فرهنگ و... از این محل تامین می‌شود. بنابراین، اهمیت دارد که طی روندهای عادلانه، هوشمند و دقیق به دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده اقدام شود.
این نماینده مجلس بااشاره به ایجاد حق مکتسبه برای مودیان در زمینه اعتبار مالیات بر ارزش‌افزوده صورت‌حساب خرید مودی خاطرنشان کرد: صدور صورت‌حساب الکترونیک کمک زیادی به هوشمندسازی روندهای دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده می‌کند و زمینه را برای حل و فصل مشکلات مودیان به‌وجود می‌آورد. برای مثال، این موضوع که صورت‌حساب به‌شکل پیشینی و هوشمند بررسی می‌شود و امکان رد آن پس از صدور وجود ندارد، به‌نفع مودیان است. یکی از مشکلات اصلی مودیان با مالیات بر ارزش‌افزوده، رد صورت‌حساب خرید مودی توسط ماموران مالیاتی بوده است، در حالی که در نظام جدید و هوشمند اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده، امکان رد صورت‌حساب الکترونیک و اعتبار مالیاتی بر ارزش‌افزوده وجود ندارد و اعتبار مالیات بر ارزش‌افزوده صورت‌حساب الکترونیک موردپذیرش سامانه، به‌عنوان حق مکتسبه مودی در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: در دنیا روندهای مالیات به‌صورت هوشمند پیش می‌رود و ما هم به‌درستی در حال حرکت به این سمت هستیم. این روندهای سیستمی و دقیق از اجحاف در حق مردم جلوگیری می‌کند و همزمان حقوق دولت و مودیان تامین می‌شود. در روندهای دقیق و هوشمند مالیات‌ستانی، ضمن اینکه وصول درآمدهای مالیاتی دولت اتفاق می‌افتد، حل و فصل مشکلات مودیان نیز انجام می‌گیرد و از سردرگمی آنها جلوگیری می‌شود.
این نماینده مجلس در پایان بااشاره به اقدام مهم اصلاحی در فرآیند اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده در راستای ایجاد امکان پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده در معاملات نسیه پس از تسویه شدن معامله خاطرنشان کرد: ایجاد امکان دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده معاملات نسیه پس از تسویه معامله اقدامات بسیار مناسبی است. به‌ویژه که این اقدام به‌نفع پیمانکارانی است که در حوزه عمرانی فعال هستند. قبلا نوعی دغدغه و نگرانی در این زمینه وجود داشت و الان با سازکارهای جدید، امکان حمایت از مودیان در قالب معاملات نسیه به‌وجود آمده است.
کاهش فرار مالیاتی با طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها
طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها از دیگر اقدامات اخیر حوزه مالیاتی کشور بوده که بسیاری آن را راهی برای تحقق عدالت مالیاتی می‌دانند. از مزایای این طرح این است که مودی‌های مالیاتی، وقتی بدانند مالیاتی که پرداخت می‌کنند برای کدام پروژه‌های زیرساختی در محدوده جغرافیایی آنها هزینه می‌شود، تشویق و انگیزه بیشتری برای پرداخت مالیات خواهند داشت و موجب کاهش فرار مالیاتی و همچنین توازن بهتر در مصرف مالیات خواهد شد.
علیرضا زندیان، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها به صمت گفت: در کشور ما، فرار مالیاتی یکی از مشکلات جدی است که جامعه را تحت‌تاثیر قرار داده و نیازمند توجه ویژه‌ای است. مجلس شورای اسلامی در دوره‌های یازدهم و دوازدهم به اصلاح قانون مالیات‌ها پرداخته و در حال حاضر نیز طرحی به نام «نشان‌دار کردن مالیات‌ها» در حال اجرا است. این طرح دارای مزایای مثبتی است که باید به آنها پرداخته شود.
وی با بیان اینکه نشان‌دار کردن مالیات‌ها می‌تواند به بهبود نظام مالیاتی کشور و کاهش فرار مالیاتی کمک کند و زمینه‌ساز توسعه متوازن در تمامی مناطق کشور شود، گفت: یکی از مزایای این طرح این است که مودی‌های مالیاتی، وقتی بدانند مالیاتی که پرداخت می‌کنند، برای کدام پروژه‌های زیرساختی در محدوده جغرافیایی آنها هزینه می‌شود، تشویق و انگیزه بیشتری برای پرداخت مالیات خواهند داشت و موجب کاهش فرار مالیاتی و همچنین توازن بهتر در مصرف مالیات خواهد شد. این موضوع می‌تواند به ایجاد حس مسئولیت اجتماعی در میان شهروندان کمک کند. زندیان تاکید کرد: باید در زمینه نیازهای مردم در این طرح نیز توجهات ویژه‌ای به‌عمل بیاید و طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها را به یک طرح بی‌عیب و نقص تبدیل کند. به‌عنوان‌مثال، شهرستان‌های ضعیف که درآمد مالیاتی قابل‌توجهی ندارند، ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. اگر مودی مالیاتی به‌دلیل تعصب جغرافیایی خود بخواهد مالیاتش را در شهرستان خود هزینه کند، اما آن شهرستان شرایط لازم برای استفاده از این منابع را نداشته باشد، چه باید کرد؟ آیا شهرستان‌های برخوردار و دارای خوشه‌های صنعتی حاضر خواهند بود که مالیات خود را برای توسعه شهرستان‌های دیگر پرداخت کنند؛ بنابراین توجه به تعریف پروژه‌های مرتبط با شهرستان‌های کوچک و کمتربرخوردار و به‌اصطلاح محروم از نیازهای اساسی اجرا در این طرح است. وی ادامه داد: در این راستا، ایجاد اهرم‌های تشویقی برای ترغیب مویدی‌های مالیاتی به سرمایه‌گذاری در شهرستان‌های کمتربرخوردار اهمیت دارد. همچنین باید توجه داشت که وابستگی به نقطه جغرافیایی و محل تولد مویدی‌های مالیاتی، می‌تواند تاثیر زیادی بر نحوه هزینه‌کرد مالیات‌ها داشته باشد.
نماینده مردم بیجار در مجلس شورای اسلامی گفت: در لایحه بودجه و برنامه هفتم توسعه کشور، لازم است که کل مناطق ایران براساس ظرفیت‌های موجود و امکانات موجود موردارزیابی قرار گیرند و اعتبارات لازم برای توسعه به آنان اختصاص یابد. همچنین باید به مودی‌های مالیاتی که مالیات خود را به‌طورکامل پرداخت کرده‌اند، توجه ویژه‌ای شود تا از هزینه‌کرد مالیات‌های آنها آگاه شوند و احساس مسئولیت بیشتری نسبت به جامعه داشته باشند.
توسعه زیرساختی و شفافیت مالیاتی
ابراهیم نجفی اسپیلی، عضو کمیسیون عمران مجلس بااشاره به تداوم طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها به صمت گفت: یکی از اقدامات مناسب و قابل‌تقدیر دولت در حوزه شفافیت و همراه کردن مردم در حکمرانی اقتصادی کشور، طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها بوده است.
وی ادامه داد: طرح‌های زیربنایی خوبی در طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها تعریف شده است که می‌تواند زمینه‌ساز بازتوزیع عادلانه امکانات در کشور باشد. به‌طورمثال، به‌کار‌انداختن درآمدهای مالیاتی در حوزه آبرسانی و توسعه راه‌ها در همین راستاست.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: در برنامه هفتم توسعه مصوب شده است که هزینه‌کرد مالیات‌دهندگان در حوزه‌های ورزشی، فرهنگی و... به‌عنوان هزینه‌های قابل‌قبول مالیاتی در نظر گرفته شود. اینها روندهای خوبی است که مشارکت مالیات‌دهندگان را در روندهای اقتصادی و حکمرانی کشور ممکن می‌کند.
نجفی عضو کمیسیون عمران مجلس گفت: واقعیت این است که اعتبارات عمرانی دولت محدود است. به‌همین‌دلیل، درآمدهای مالیاتی می‌توانند منبع خوبی برای تامین این اعتبارات باشند. طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها در همین راستا از اهمیت بالایی برخوردار است. در چارچوب این طرح، تامین اعتبار پروژه‌های عمرانی و زیرساختی کشور در دستور کار قرار می‌گیرد که موضوع بسیار مهمی است.
وی ادامه داد: همان‌طور که به‌وضوح در جامعه می‌بینیم، الان با مشکل آب مواجه هستیم. حل این مسائل در گرو سرمایه‌گذاری در حوزه آب و پروژه‌های آبرسانی است که در طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها مدنظر قرار گرفته است.
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: از آنجاییکه درآمدهای مالیاتی در چارچوب طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها به‌صورت هدفمند اختصاص داده می‌شوند، زمینه را برای تحقق اقتصاد مقاومتی نیز فراهم می‌کنند. در این طرح، از هدررفت منابع جلوگیری به‌عمل می‌آید و درآمدهای مالیاتی دقیقا در همان پروژه‌ای که مشخص شده است، هزینه می‌شوند. این به‌معنای افزایش کارآیی و بهره‌وری پروژه‌هاست که در راستای اقتصاد مقاومتی است. ابراهیم نجفی، عضو کمیسیون عمران مجلس در پایان تاکید کرد: مشارکت مردم در تعیین محل مصرف مالیات خود با هدایت مالیات‌ها به‌سمت پروژه‌های زیرساختی و عمرانی کشور و استفاده از آنها در راستای تقویت تولید اقدامات بسیار مثبت و مناسبی است که هم اهداف توسعه‌ای را رقم می‌زند و هم شفافیت در نظام مالیاتی و مشارکت دادن مردم در نظام حکمرانی مالیاتی را فراهم می‌کند.
سخن پایانی
کارشناسان امور مالیاتی معتقدند، مشارکت مردم در تعیین محل مصرف مالیات خود با هدایت مالیات‌ها به‌سمت پروژه‌های زیرساختی و عمرانی کشور و استفاده از آنها در راستای تقویت تولید اقدامات بسیار مثبت و مناسبی است که هم اهداف توسعه‌ای را رقم می‌زند و هم شفافیت در نظام مالیاتی و مشارکت دادن مردم در نظام حکمرانی مالیاتی را فراهم می‌کند.
