صرفه‌جویی در مصرف انرژی کارخانجات فولاد

در پی دستیابی به دانش طراحی، ساخت، بازسازی و نوسازی کوره‌ها به‌عنوان مهم‌ترین بخش حوزه فولاد، ایران به باشگاه طراحان این دانش فنی ورود کرد. با ایجاد تحول اساسی که ایران را در شمار کشورهای توسعه‌یافته دارنده دانش فنی طراحی کوره‌های قوس و پاتیل قرار می‌دهد، ۲مزیت ویژه و راهبردی شامل تامین امنیت سرمایه‌گذاری صنعت فولاد در سال سرمایه‌گذاری برای تولید و نیز تحقق صرفه جویی گسترده در مصارف انرژی کارنخجات فولاد در راستای مدیریت ناترازی انرژی که یکی از ضرورت‌های ویژه در راستای نگهداشت و افزایش تولید و عرضه داخلی و صادراتی فولاد تلقی می‌شود، حاصل خواهد شد.

این دستاورد به تمامی برنامه‌های سرمایه‌گذاری توسعه احداث صنایع فولاد، این امکان را می‌دهد که بدون دغدغه، دانش فنی موردنیاز خود را در بخش‌های احداث، بهینه‌سازی و بازسازی کوره‌های قوس‌الکتریکی و پاتیل از یک شرکت تماما ایرانی به‌کار گیرد. علاوه بر رفع تقاضا در حوزه طراحی، احداث واحدهای فولادی جدید، از آنجا که بیش از ۵۰ کوره قوس‌الکتریکی با ظرفیت فراتر از ۵۰ میلیون تن تولید سالانه فولاد در سراسر ایران در حال تولید است و عمده آن در شمار نسل‌های پیشین فن‌آور و با راندمان متوسط قرار دارند، اهتمام شرکت مهندسی فن‌آور معادن و فلزات (ام‌ام‌تی‌ای) در بومی‌سازی دانش طراحی و بهینه‌سازی فرآیندهای عملکردی کوره‌ها، این امکان به‌وجود آمده است که تمامی کوره‌های قدیمی صنعت فولاد که در دهه سوم عمر خود قرار دارند، در چرخه بهسازی با راندمان حداکثری تولید قرار گیرند.

باتوجه به اینکه نوسازی کوره‌ها و اصلاح و رفع چالش‌های تولید در فرآیند برنامه‌ریزی و کنترل فرآیندهای تولید محصولات پرتقاضای فولاد، امری ضروری است. بومی‌سازی دانش مذکور، ارزش‌افزوده فراتری در چرخه توسعه و تولید صنعت فولاد ایجاد کرده و با ایجاد صرفه‌جویی گسترده، مانع از خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور خواهد شد. شرکت (ام‌ام‌تی‌ای) مفتخر است که اعلام کند، علاوه بر بازارها و شرکت‌های داخلی، هدف‌گذاری مناسبی برای عرضه تکنولوژی جدید خود به‌عنوان یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی به بازارهای منطقه‌ای، به‌ویژه حضور موثر و فراگیر در بازارهای آسیای میانه، روسیه و منطقه منا، آغاز کرده و به‌زودی در ادامه رایزنی‌های تجاری کنونی با متقاضیان مشارکت‌های فنی، دانش ایرانی در حوزه طراحی کوره‌ها به‌عنوان یک مزیت صادراتی به بازارهای هدف معرفی و عرضه خواهد شد.

(ام ام تی‌ای) نخستین شرکت ایرانی است که با دستیابی و بومی‌سازی این دانش، راهکارهای عملیاتی خود را برای پیشبرد اهداف کمی در صادرات غیرنفتی کشور در اولویت قرار داده است. خوشبختانه با به‌دست آوردن این دانش و اخذ تاییدیه‌های جهانی که به صرفه‌جویی مناسب در مصارف سوخت می‌انجامد، ایران در راستای عمل به تعهدات بین‌المللی، کاهش مصارف سوخت‌های هیدروکربن و پایبندی به برنامه جهانی کربن صفر، گذار موفقی به‌سوی تولید فولاد سبز و بدون کربن در ایران انجام خواهد گرفت.

ایرانی‌سازی دانش فنی طراحی کوره‌های قوس

مهرداد ناجی، مدیرعامل شرکت مهندسی فن‌آور معدن و فلزات (MMTE) در نشست رسانه‌ای افزود: باتوجه به وجود برخی موانع و محدودیت‌های بین‌المللی و دشوارتر شدن دسترسی صنایع معدنی و فولاد کشور به دانش فنی موردنیاز توسعه و بهسازی طرح‌ها، شرکت (ام ام تی ای) به‌عنوان بازوی فنی و مهندسی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع‌معدنی ایران (ایمیدرو) و همچنین به پشتوانه توان فنی و سرمایه انسانی مجرب خود، در راستای ایجاد خودکفایی تکنولوژیکی در توسعه زنجیره ارزش فولاد، اینک موفق به تحقق ایرانی‌سازی دانش فنی طراحی کوره‌های قوس و پاتیل در صنایع فولاد شد.

وی در این نشست حمایت‌های مهندس آقاجانلو، رئیس هیات‌عامل ایمیدرو از این برنامه را یادآور شد و اظهار کرد: در پی دستیابی به دانش طراحی، ساخت، بازسازی و نوسازی کوره‌ها به‌عنوان مهم‌ترین بخش حوزه فولاد، ایران به باشگاه طراحان این دانش فنی ورود پیدا کرد، به‌طوری‌که با این تحول اساسی، ایران در شمار کشورهای توسعه‌یافته دارنده دانش فنی طراحی کوره‌های قوس و پاتیل قرار گرفت.

 

مصرف فولاد نشان‌دهنده توسعه است

وی گفت: میزان مصرف فولاد در هر کشوری، نشان‌دهنده توسعه و ساخت‌وساز است و حرکت به‌سمت پروژه‌های فولادی نشان می‌دهد که یک کشور تا چه میزان به‌سمت و سوی توسعه حرکت می‌کند. در کشور ما، فولادسازی به دوران قبل از انقلاب برمی‌گردد و نخستین کارخانه فولادسازی، ذوب‌آهن اصفهان نام داشت که با همکاری و سرمایه‌گذاری روسیه راه‌اندازی شد. بعد از انقلاب، کشورهای دارای تکنولوژی، ایران را رها کردند و ایران در زمان جنگ تحمیلی، توانست با استفاده از دانش داخلی، کارخانه ساخت فولاد را راه انداری کند.

ناجی ادامه داد: باتوجه به گستردگی صنعت فولاد، شرکت (ام ام تی ‌ای) راه‌اندازی شد و در ابتدا فولاد به‌صورت خام فروخته می‌شد. در طول ۲۳ سال که از فعالیت شرکت (ام‌ام‌تی‌ای) می‌گذرد، تعداد ۱۰ کارخانه فولاد را به‌صورت صفر تا ۱۰۰ طراحی و راه‌اندازی کرده و به‌بهره‌برداری رسانده است. در حال ‌حاضر، زنجیره فولاد را می‌توان به ۲دسته تقسیم کرد که نخستین آن، معدن و دومین زنجیره، ذوب‌آهن است که ما در ابتدا، دانش کوره‌های فولادسازی و ذوب را نداشتیم و بابت چنین موضوعی، آسیب‌های بسیاری دیده‌ایم. همچنین، باید اشاره کرد ناترازی انرژی، دستیابی به میزان تولید را دشوار کرده است.

ناجی درباره مزیت‌های بکارگیری دانش ایرانی در این حوزه گفت: پایین آمدن زمان ذوب از متوسط ۱.۵ تا 2 ساعت به ۴۵ دقیقه، به کاهش مصرف انرژی برق به‌میزان حدود ۳۰درصدی و همچنین افت قابل‌توجه هزینه‌ها می‌انجامد.

وی به بیان دو موضوع راهبردی صنعت فولاد پرداخت و گفت: تامین امنیت سرمایه‌گذاری صنعت فولاد در سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» و نیز تحقق صرفه‌جویی در مصارف انرژی کارخانه‌های فولاد با هدف مدیریت ناترازی انرژی، از ضرورت‌های ویژه برای نگهداشت و افزایش تولید و عرضه داخلی و صادراتی فولاد تلقی می‌شود.

 

کمک ‌برنامه‌های نوسازی کوره‌های قوس‌الکتریکی

 

به‌گفته مدیرعامل MMTE، این دستاورد به تمامی برنامه‌های سرمایه‌گذاری توسعه و احداث صنایع فولاد این امکان را می‌دهد که بدون دغدغه، دانش فنی موردنیاز خود برای احداث، بهینه‌سازی و بازسازی کوره‌های قوس‌الکتریکی و پاتیلی را از یک شرکت کاملا ایرانی به‌کار گیرند.

ناجی بااشاره به اینکه هم‌اینک حدود ۵۰ کوره قوس‌الکتریکی در صنعت فولاد در حال فعالیت است، گفت: دانش به‌دست‌آمده، شرایط مساعدی را برای بازسازی یا بهینه‌سازی کوره‌های قدیمی با هدف افزایش راندمان تولید، فراهم کرده است.

مدیرعامل ام ام تی ای، همچنین صرفه‌جویی ارزی دانش ایرانی را موردتاکید قرار داد و گفت: ایجاد مانعی برای خروج میلیون‌ها دلار در سال، بخش دیگر اثرات بکارگیری توان متخصصان داخلی است.

توجه به بازارهای صادراتی

ناجی در بخش دیگری از سخنانش به هدف‌گذاری بازارهای صادراتی اشاره کرد و افزود: MMTE هدف‌گذاری مناسبی برای عرضه تکنولوژی جدید خود به‌عنوان یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی به بازارهای منطقه‌ای به‌ویژه حضور موثر و فراگیر در بازارهای آسیای میانه، روسیه و منطقه منا آغاز کرده است.

در مسیر فولاد سبز

مدیرعامل ام ام تی ای تصریح کرد: خوشبختانه با به‌دست‌آوردن این دانش و اخذ تاییدیه‌های جهانی که به صرفه‌جویی مناسب در مصارف سوخت می‌انجامد، ایران در راستای عمل به تعهدات بین‌المللی کاهش مصارف سوخت‌های هیدروکربن و پایبندی به برنامه جهانی کربن صفر، گذار موفقی به‌سوی تولید فولاد سبز و بدون کربن در ایران خواهد داشت.

در ادامه و باتوجه به صحبت‌های ناجی، اشاره‌ای به فولاد سبز خواهیم کرد. در واقع فولاد سبز یا Green Steel به فولادی گفته می‌شود که از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر و هیدروژن سبز تولید می‌شود و در چرخه تولید آن، هیچ‌گونه سوخت‌های فسیلی مصرف نمی‌شود. در نتیجه در فرآیند تولید آن، انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌صفر می‌رسد. باتوجه به وابستگی روزافزون صنایع جهان به فولاد و اثرات زیست‌محیطی این صنعت، فشارهای سازمان‌های جهانی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای بیشتر شده است. به‌همین‌دلیل تولید فولاد سبز، می‌تواند آینده صنعت فولاد را تضمین کند.

 

سخن پایانی

برای فعالان محیط‌زیست و افرادی که نگران آینده کره زمین هستند، چیزی نمی‌تواند جالب‌تر از این باشد که با تولید فولاد به‌جای کربن بتوان اکسیژن تولید کرد. البته تولید فولاد سبز به‌همین سادگی‌ها هم نخواهد بود. در واقع کاربردی‌ترین فرآیند شناخته‌شده تاکنون برای تولید فولاد سبز، استفاده از تولید آهن‌اسفنجی از سوخت هیدروژن است.