تحلیل بنیادی (Fundamental Analysis)، اصلی‌ترین روش آنالیز بازارهای مالی به‌ویژه بازارهای سنتی مانند بورس، کالا و فارکس است. علمی که بر اساس آن، ارزش واقعی یکی ابزار مالی مانند سهام، ارز رایج، کالا و اوراق قرضه با قیمت فعلی آن مقایسه شده و بر این اساس، نسبت به خرید یا فروش آن تصمیم‌گیری می‌شود. بنابراین پیش از ورود به بازارهای مالی، آموزش تحلیل بنیادی ضروری است. در ادامه، دلایل اهمیت، مراحل و روش یادگیری این علم را بررسی می‌کنیم.

چرا آموزش تحلیل بنیادی ضروری است؟

شاید بپرسید با وجود روش‌هایی مانند تحلیل تکنیکال و دسترسی به نمودار آنی قیمت، آموزش تحلیل بنیادی چه ضرورتی دارد؟ واقعیت این است که در بازارهای مالی و به‌خصوص بورس، قیمت فعلی یک دارایی، تحت تاثیر عوامل متعددی نوسان می‌کند که شناسایی آنها، لازمه درک دلیل رفتار قیمت در آینده و نیز وضعیت کلی بازار است. همچنین در بهترین حالت نیز نمی‌توان ادعا کرد که بازار و یا یک دارایی خاص در شرایط مشابه، رفتاری دقیقا یکسان خواهد داشت. در عوض، باید با آموزش تحلیل بنیادی، نسبت به سازوکار بازارهای مالی درک عمیق‌تری پیدا کرد. کیفیت درک شما به‌خصوص برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت ضروری است.

از سوی دیگر، تحلیل بنیادی بر خلاف تحلیل تکنیکال، راه‌کارهایی اساسی و منطقی برای ارزیابی سلامت مالی ناشران سهام یا ابزارهای قابل معامله دیگر ارائه می‌کند. به این طریق می‌توان دریافت که روند قیمت یک دارایی تا چه اندازه طبیعی و سالم است و تا چه اندازه تحت تاثیر تبلیغات، احساسات بازار و دیگر عوامل ناپایدار است. همچنین آموزش تحلیل بنیادی به شما در زمینه درک رابطه قیمت و ارزش سرمایه‌گذاری یک دارایی با سطوح مختلف اقتصاد کلان کمک می‌کند. تنوع‌بخشی به پورتفولیو، مدیریت ریسک و شناسایی فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری هم از دیگر مزایای مهم یادگیری این علم هستند.

مراحل آموزش گام به گام تحلیل بنیادی بورس

بسته به بازاری که قصد معامله در آن را دارید، مراحل یادگیری تحلیل بنیادی می‌تواند متفاوت باشد. به‌عنوان مثال، مراحل آموزش تحلیل بنیادی بورس به شرح زیر است که تا حد زیادی در مورد دیگر بازارها هم صدق می‌کند.

یادگیری شاخص های اصلی

در هر دوره آموزش تحلیل بنیادی، پس از مقدمات و آشنایی‌های اولیه، این شاخص‌ها و نسبت‌های اصلی هستند که آموزش داده می‌شوند. برخی از معروف‌ترین آنها عبارتند از:

·       نسبت قیمت به درآمد (P/E)

·       درآمد هر سهم (EPS)

·       نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (debt-to-equity)

·       شاخص بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)

آموزش آنالیز گزارش‌های مالی

مرحله مسلم هر دوره آموزش گام به گام تحلیل بنیادی بورس، نحوه تحلیل گزارش‌های مالی است. این گزارش‌ها منبع اصلی شما برای استخراج‌ها داده‌های عمدتا کمی و گاهی کیفی به‌منظور ارزیابی وضعیت ناشر مالی هستند. ناشران بورسی در این گزارش‌ها که به‌صورت سالانه یا در دوره‌های کوتاه‌تر منتشر می‌شوند داده‌هایی مهمی مانند درآمدها، بدهی‌ها، سود واقعی هر سهم، ورودی‌ها وخروجی‌های‌شان را ذکر می‌کنند.

آموزش شاخص های اقتصاد کلان

بازارهای مالی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر وضعیت اقتصاد کلان قرار دارند. بنابراین طبیعی است که معرفی و نحوه استفاده از شاخص‌های آن، بخشی از فرآیند آموزش تحلیل بنیادی باشد. در این مرحله، نحوه تفسیر شاخص‌هایی مانند تورم، نرخ بیکاری، تولیدات ناخالص ملی و غیره بر بازار بورس به شما آموزش داده می‌شود.

آموزش آنالیز صنعت مربوطه

علاوه بر اقتصاد کلان، ارزش یک دارایی، تحت تاثیر شاخص‌های اقتصاد خرد مربوط به همان صنعت مانند خودروسازی، غذایی، انرژی، مسکن و غیره نیز نوسان می‌کند. در این مرحله از آموزش تحلیل بنیادی، ارزیابی عرضه و تقاضا در بازار مربوطه، وضعیت رقبا، موضوعات مهم جاری در بازار، نحوه تاثیر قوانین دولتی و دیگر عوامل اثرگذار بر هر صنعت مورد بررسی قرار می‌گیرند.

آموزش و به کارگیری مدل های ارزیابی

مدل‌های ارزیابی، روش‌هایی برای استفاده از داده‌های کیفی و کمی به‌دست‌آمده در مراحل قبل برای تخمین ارزش ذاتی ابزارهای مالی اعم از سهام، اوراق قرضه، کالا و غیره در اختیار شما قرار می‌دهند. با استفاده از این مدل‌های مبتنی بر علم آمار، مقایسه بخش‌های مختلف بازار نیز امکان‌پذیر است. برخی از مدل‌های معروف ارزیابی در آموزش تحلیل بنیادی عبارتند از:

·       ارزش فعلی جریان نقدی (CMF)

·       ارزیابی شرکت‌های قابل مقایسه (Comps)

·       ارزیابی سابقه معاملات (M&A Comps)

·       ارزیابی بر پایه دارایی‌ها (Asset-based Valuation)

·       مدل تنزیل سود تقسیمی (DDM)

·       ارزیابی به تفکیک بخش‌ها (STOP)

پیش نیازهای آموزش تحلیل بنیادی

همانطورکه گفتیم، آموزش گام به گام تحلیل بنیادی اصولا از معرفی شاخص‌ها و نسبت‌ها شروع می‌شود. بنابراین مشخص است که فراگیر باید از قبل اطلاعات و درکی هم درباره بازار مورد نظر خود داشته باشد. به‌طورکلی، مهم‌ترین پیش‌نیازهای آموزش تحلیل بنیادی عبارتند از:

·       درک اولیه از اقتصاد، مفاهیم اقتصادی و ابزارهای مالی مانند سهام، اوراق قرضه و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری

·       توانایی انجام عملیات ریاضیات و محاسبات لازم به‌منظور دستیبای به شاخص‌های آماری و مقایسه آنها

·       درک اولیه از اقتصاد کلان و شاخص‌های اصلی مانند تورم

·       توانایی کار با نرم‌افزارهایی مانند اکسل و گوگل شیت. آشنایی با نرم‌افزارهای مدیریت داده نیز مزیت است.

·       مهارت‌های نرم مانند نظم، حل مسئله، تفکر انتقادی، صبر، دقت، علاقه و تصمیم‌گیری بر اساس داده‌های منطقی

آموزش تحلیل بنیادی چقدر طول می کشد؟

با نگاهی به طول دوره‌های آموزش گام به گام تحلیل بنیادی متوجه می‌شویم که به‌طور متوسط برای یادگیری سطوح مقدماتی و متوسط این علم، باید حدود ۶ ماه زمان در نظر گرفت. بسته به فشردگی دوره‌ها، این بازه می‌تواند کوتاه‌تر یا بلندتر نیز بشود. بااین‌حال، حرفه‌ای شدن در تحلیل فاندامنتال به زمان بیشتری نیاز دارد. به‌طوری‌که برخی مدرسه‌های اقتصادی در دنیا دوره‌هایی با طول یک تا دو سال نیز برای این منظور تعریف کرده‌اند.

عوامل متعددی نیز بر مدت‌زمان آموزش تحلیل بنیادی اثرگذار هستند. ازجمله مهم‌ترین آنها میزان آشنایی قبلی با اقتصاد و تحلیل بنیادی، استعداد و علاقه فرد، میزان مطالعات فردی، نوع بازار و میزان توانایی در تحلیل داده‌ها و محاسبات ریاضی هستند. اما مسلما، یادگیری تحلیل بنیادی هیچ‌گاه به پایان نمی‌رسد؛ چراکه پدیده‌های اقتصادی و تعاریف آنها مرتبا در حال تغییر است و روش‌های آماری جدیدی همواره در حال توسعه هستند.

۶ روش یادگیری تحلیل بنیادی

در قرن دیجیتال ۲۱، روش‌های متنوعی برای آموزش تحلیل بنیادی در دسترس هستند. بسته به وقت، علاقه، اهداف، موقعیت جغرافیایی، میزان آشنایی پیشین، بودجه و حتی الگوی یادگیری مناسب برای شما می‌توانید یکی از روش‌های زیر را انتخاب کرده و حتی آنها را با یکدیگر ترکیب کنید:

·       شرکت در دوره‌های دانشگاهی و موسسات آموزشی عالی ایرانی و غیرایرانی

·       شرکت در دوره‌های حضوری و آنلاین آموزش تحلیل فاندامنتال موسسات تحت نظارت سازمان بورس

·       شرکت در دوره‌های آنلاین موسسات غیرایرانی به زبان انگلیسی در وب‌سایت‌هایی مانند Coursera و Udemy

·       منابع اینترنتی مجانی مانند ویدئوهای یوتوب، وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها و فروم‌ها. (اعتبارسنجی منبع به‌منظور جلوگیری از اتلاف وقت ضروری است).

·       کتاب‌های عمومی و تخصصی حوزه اقتصاد، بورس و تحلیل بنیادی