مالیات عجیب دانمارکی ها
هر آروغ ۴۳ دلار
بهرغم تمام مناقشات، دولت دانمارک سرانجام تصمیم گرفت بهازای هر تن انتشار دیاکسید کربن، ۳۰۰ کرون (۴۳ دلار آمریکا) از کشاورزان مالیات بگیرد. این رقم تا سال ۲۰۳۵ به ۱۰۶ دلار بهازای هر تن خواهد رسید. چنانکه در بسیاری از مداخلات سبز در رابطه با مزارع شاهد هستیم، این اقدام به شکل خندهداری از رفع مشکل عاجز است، اما نقش بسزایی در تقویت کنترل دولت بر تولیدات اقتصادی خواهد داشت.
یکی از دلایلی که مزارع (و بویژه گاوها) هدف مداخلات دولتی قرار میگیرند، این است که از منظر سیاسی یک قربانی تمام و کمال هستند. همه چیز آنقدر بیضرر و حتی احمقانه به نظر میرسد که حتی اگر مردم به آن اعتراض کنند، ممکن است کارشان عجیب به نظر برسد. آیا اینکه از کشاورزان خواسته شود جلوی باد گلوی گاوهای خود را بگیرند… این درخواست که به واسطه قانون اکنون قابل اجراست، با به خنده انداختنِ خواننده باعث میشود که حواس مردم از موضوع اصلی پرت شود.
نیویورک تایمز نیز در این جریان نقشآفرینی کرده و از فرصت انتشار «مدفوع، باد شکم و آروغ» در بخش کسبوکار استفاده میکند، بهنحوی که گویی مقررات مربوطه از دلِ داستانهای کودکان بیرون آمدهاند و ارتباطی با واقعیت ندارند. واقعیتی که همان نقض جدی و مهلک آزادی اقتصادی است.
حامیان اصرار دارند که این طرح برای رسیدگی به موضوع مبرم تغییرات اقلیمی ضروری است. اما حتی اگر بخواهیم استدلالهای علمی ضعیفِ حامیان این طرح را به همین شکل بپذیریم، ادعای آنها شکبرانگیز خواهد بود. گاوها متهم هستند که سالانه ۵.۶ تن دیاکسید کربن آزاد میکنند. تمام این جدولبندیها و ارزیابیها که با انگیزههای سیاسی انجام گرفتهاند، آن سمت ماجرا را بهطور کامل نادیده میگیرند؛ اینکه میگویند گاوها نقش پیچیده و عمدتاً بیاثری (و احتمالاً مثبت) در انتشار کربن دارند. به هرحال، طبیعت براساس دودوتا چهارتای محاسبات ما عمل نمیکند و ما شوربختانه از دنیای غنی و ذاتاً قالبناپذیرِ بومشناسی تصادفی بیاطلاع هستیم.
نیویورک تایمز راجع به ۱۶ هزار و ۹۷۹ تن بادگلو اطلاعرسانی کرده و به تنهایی از ردپای کربنی ده کارخانه لبنیات دانمارکی مطلع است. شاید حامیان مطبوعات آزاد این سؤال را مطرح کنند که چرا دولت از قدرت دولتی خود استفاده میکند تا روزنامههای کثیرالانتشار را از فضای رقابتی دور نگهدارد. اما مسئله ما استدلالهای اقلیمی و باد شکم گاوها نیست. مسئله اساساً درباره کنترل است و اینکه چه کسی میتواند بر مسند فرماندهی یک اقتصاد متمرکز تکیه بزند.
ژپه بروس، وزیر «گذار سبز» دانمارک، به صراحت گفته که «هدف مالیات آلودگی، تغییر رفتار است.» اجرای تدریجی برنامههای اصلاحی دولت در رابطه با اقلیتهای محض مانند کشاورزان نسبت به جمعیت کلی بسیار آسانتر است. به گزارش نیویورک تایمز، آلایندگی گاوها در دانمارک دارد به بزرگترین عامل آلودگی اقلیمی تبدیل میشود که یعنی هنوز بزرگترین عامل آلودگی نیست.
اگر تولید گوشت و شیر واقعاً خطرات اقلیمی دارد، پس چرا از مصرفکنندگان گوشت و شیر که علت اصلی تولید هستند، مالیات نگیریم؟ پاسخ روشن است: هیچ سیاستمداری نمیخواهد بهعنوان کسی شناخته شود که قیمت کره را برای مادربزرگهای طبقه متوسط دانمارکی بالا میبرد. از نظر سیاسی، راحتتر است که سراغ کشاورزان برویم، زیرا تحمیل هرگونه هزینه اضافی بر تولیدات مزارع روی دوش مصرفکنندگان قرار میگیرد و بدین ترتیب تمام تقصیرات بر گردن کشاورزان– و نه دولت- خواهد بود. این یک ترفند قدیمی و نوعی سفیدشویی نظارتی است.
موفقیت راهبردی دانمارک بعداً معلوم خواهد شد. اگر تجربه هلند و نیوزیلند را در نظر بگیریم، ممکن است نتیجه عکس داشته باشد و کشاورزان سرخورده به خیابانها بیایند و زمام امور را به دست بگیرند. این یک هشدار راهگشاست: اینکه به دولت اجازه دهیم مالیات بگیرد و رفتار تولیدکنندگان را عوض کند، مثل این میماند که به آنها امتیازات ویژه اقتصادی بدهیم.
«مالیات آروغ» دانمارک گامی مهم در مسیر مالکیت دولتی بر ابزار تولید است و چنانکه پیشینه اقتصادهای متمرکز نشان میدهد، احتمالاً پایان خوشی نخواهد داشت.